آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

فرایند تفسیر متون کلاسیک با بهره گیری از روش های تفسیری مدرن مساله ای حائز اهمیت است که شایسته است بطور جدی از سوی متفکران علوم میان رشته ای، برای رسیدن به فهم بین الاذهانی (inter subjectivity) مد نظر قرار گیرد. با توجه به ضرورت نوآوری در بازخوانی سنت، موضوع این نوشتار بررسی اجمالی این نکته است که چگونه می توان مبانی هرمنوتیک روشی را با تاکید بر روش شناسی اسکینر می توان به مثابه رهیافتی نظری در خوانش تحلیلی-تفسیری نهج البلاغه بکار گرفت و از رهگذر آن به برخی نیات مولف پی برد؟ در پاسخ به این پرسش، ابتدا کلیات نظری در هرمنوتیک قصد گرایانه اسکینر را طرح کرده و سپس به نسبت سنجی این کلیات با فرازهایی از نهج البلاغه پرداخته ایم. برآمد نهایی از مقاله پیش رو ما را به این فرضیه می رساند که قواعد و الگوهای اصلی در مراحل پنج گانه هرمنوتیک اسکینر به شاخصه هایی می انجامد که امکان تفسیر معنایی از نهج البلاغه را میسر نموده و با غبارروبی از زمینه های زمانی، مکانی و استعاری این متن، اهداف اصلی حضرت امیر را از فحوای کلام ایشان آشکار می سازد.

رویارویی فکری ایرانیان با مدرنیت، تاکنون فراز و نشیب های زیادی را به خود دیده است. اندیشمندان ایرانی نیز مانند اندیشمندان غربی، تلاش فکری خود را معطوف به ارائه راه حلی برای مسئله رابطه ذهنیت و کلیت نموده اند. در پژوهش حاضر، به بررسی راه حل «داریوش شایگان» برای این مسئله پرداخته شده است. بدین منظور ابتدا گونه های انسان شناختی ترسیم شده و به نمایش درآمده در آثار او مورد اشاره قرار گرفته اند. ادامه پژوهش به بازخوانی آثار شایگان بر مبنای مفهوم سوژه بازیگوش و به منظور روشن کردن راه حل او برای مسئله رابطه ذهنیت و کلیت اختصاص یافته است. سوژه بازیگوش، سوژه ای است که دوپارگی خود را می پذیرد و آگاهانه و بازیگوشانه آنها را به یکدیگر پیوند می زند. شایگان هر چند به ذهنیت، خودمختاری کامل نمی دهد، او را در کلیت نیز محو نمی کند.

این پایان نامه، در پیِ شناخت دقیق اسامی و صفات قرآن، این کتاب سعادت بخش است که معجزه جاوید و ماندگار رسول خدا، و دریای بی کران معارف الهی است که طراوت و تازگی آن، در هر عصری نمایان است و در طول تاریخ، از زوایای گوناگون مورد تدبّر و اندیشه قرار گرفته است؛ زیرا هر آیه آن برای عنایت بشر، انگیزه آور است. یکی از دریچه های حقیقت نمای قرآن، اسما و صفات آن است که آشکارا، پرده از راز نزول آن برمی دارد و در طالب خود، اشتیاقی وصف ناپذیر می آفریند. این پایان نامه، از یک «مقدّمه»، سه «فصل» و سه «ضمیمه» تشکیل شده است. هر فصل نیز خود، دارای بخش های مختلفی است. دو فصل آغازین، در واقع، مقدّماتی برای ورود به بحث اصلی «اسما و صفات» است. فصل اوّل در باب شناخت کلّی قرآن کریم است و موضوعات مرتبط با آن را روشن می کند. این فصل از بخش هایی تشکیل شده است. بخش نخست، درباره وحی و تعریف آن در لغت و اصطلاح و معنای وحی در قرآن کریم و کیفیت وحی است. بخش دوم، معنای پیامبرِ امّی و بررسی واژه «امّی» و دلایل امّی بودن پیامبر خدا را برمی رسد. بخش سوم به جاوید بودن اعجاز قرآن و این که معجزه، لازمه نبوت است، می پردازد و پس از آن، تعریف و شرایط معجزه و داوری مشرکان در اعجاز قرآن را می آورد. بخش چهارم، مربوط به نگارش و جمع و تدوین قرآن کریم و معنای جمع و مراد از جمع درباره قرآن و ذکر فضایل سوره ها و استعمال لفظ کتاب در قرآن (بر اساس احادیث) است. در فصل دوم، گردآورنده، در پی آن است که فهم قرآن را ممکن جلوه دهد و در برابر نظر برخی (اخباریان) که آن را منحصر به عدّه خاصّی دانسته اند که از موهبت عصمت الهی برخوردار بوده اند، با ارائه دلایلی، امکان فهم آن را توسط عموم بشر، اثبات کند. نویسنده، در این باب به ادلّه اصولیان و اخباریان استشهاد نموده و با بیان مثال هایی، مطلب را پایان داده است. در فصل سوم - که متن اصلی این مجموعه را تشکیل می دهد - با مطالعه دقیق قرآن، تعداد واژگانی که می توان به عنوان اسم یا صفتِ این کتاب مقدّس آسمانی برشمرد، مورد شناسایی قرار گرفته و یکْ یکِ آن کلمات از لحاظ کاربرد معناشناختی در عرفِ مردمِ عرب زبان و اعتبار استعاره ای آنها از دیدگاه معتبرترین و کهن ترین کتب لغت، مورد تحقیق واقع شده و وجه تسمیه یا توصیف قرآن به آنها با استشهاد به سخن مفسّران گران مایه ، بیان شده است. ضمیمه اوّل، جدول مقایسه ای اسما و صفات را نشان می دهد و دیدگاه عدّه ای از اندیشمندان را به همراه آیات مورد استشهاد آنان، بیان می کند. ضمیمه دوم، اسامی و صفات قرآن را به تفکیک خاص و یا مشترک بودن یا غیر آن، به عنوان نتیجه حاصل از پایان نامه، به تصویر کشیده است. ضمیمه سوم، گویای نمودار ستونی از واژگانی است که به منزله اسامی و صفات قرآن، شناخته شده است. ترتیب کلمات در این نمودار، بر اساس ترتیب نزولی سوره های قرآن است که این الفاظ در آنها به عنوان نام و یا صفت قرآن به کار رفته است.

«مبانى فقهى حکومت اسلامى» ترجمه‌ اى از کتاب «دراسات فی ولایة الفقیه و فقه الدولة الإسلامیة» تألیف آیت الله حسین علی منتظری است که توسط آقایان محمود صلواتی و ابوالفضل شکوری ترجمه و تحریر شده است. موضوع کتاب، فقه حکومت و مباحث مربوط به دولت و اختیارات و مسئولیت‌ هاى ولی فقیه و ادله مربوط به اثبات ولایت فقیه می باشد. در ابتداى کتاب تاریخچه‌ اى از مباحث و تألیفات مربوط به فقه حکومتى در اسلام از عصر پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله تا دوران معاصر ارائه گردیده سپس در ضمن مقدمه‌ اى به ضرورت وجود دولت و حکومت در اسلام و لزوم دخالت علما و فقها در مسائل سیاسى اجتماعى جامعه اسلامى و اهمیت فقه حکومتى و مسائل اجتماعى در اسلام پرداخته شده است، بررسی گردیده است. آنگاه اصول عقلى در مسأله ولایت و حکومت را بیان کرده است. در ادامه نگارنده به ثبوت ولایت به مفهوم حکومت براى رسول خدا صلى الله علیه و آله و ائمه معصومین علیهم السلام اشاره کرده و دلایل قرآنى و روایى آن را بررسى نموده است. در جلد دوم این مجموعه ابتدا شرایط حاکم اسلامى بر اساس عقل، کتاب و سنت بیان گردیده است. در جلد سوم، نخست محدوده ولایت و اختیارات ولى فقیه و وظایف حاکم اسلامى در برابر اسلام و مردم و وظایف مردم در برابر وى بیان شده است. در جلد چهارم آداب و احکام اداره زندان‌ ها و مشروعیت اجمالى زندان و اختیارات ولى فقیه در زندانى کردن و عفو مجرمان مورد ارزیابى قرار گرفته است. در جلد پنجم برخى دیگر از شئونات ولى فقیه مانند: چگونگى ثبوت هلال با حکم والى، وظایف ولى فقیه در مورد احتکار و قیمت‌ گذارى، وظایف رهبر و کارگزاران حکومتى در برابر بیت‌ المال و وجوب رسیدگى به مجرمان جامعه اسلامى، سیاست خارجى اسلام و روش برخورد با اقلیت‌ هاى غیر مسلمان در اجتماع اسلامى، حقوق متقابل مردم و رهبرى و اخلاق کارگزاران مورد بحث و بررسى قرار مى‌ گیرد. در جلد ششم از این مجموعه به بحث درباره منابع مالى حکومت اسلامى پرداخته شده و حکم منابع مالى مانند زکات، خمس، انفال، غنایم جنگی و سایر اموالى که ولی فقیه حق تصرف و هزینه کردن آن براى جامعه اسلامى را دارد، بررسى گردیده است. در جلد هفتم احکام فیء و انفال نیز که یکى از منابع مالى دولت اسلامى است مورد کنکاش فقهى قرار گرفته است. نگارنده همچنین درباره جزیه و خراج و احکام فقهى آن نیز اشاره و مطالبى بیان کرده است. در هشتمین و آخرین جلد از این مجموعه فقهى، احکام فقهى مربوط به احیاء موات و مالیات‌ ها به عنوان یکى دیگر از منابع مالى دولت اسلامى مطرح شده است.

چکیده: بحث از محکم و متشابه در شمار زیربنایی‌ترین و چالشی‌ترین مباحث در حوزه تفسیر و علوم قرآن قرار دارد که از دیرباز تاکنون مورد توجه عالمان علوم مختلف اسلامی در میان مذاهب و فرقه‌های گوناگون بوده است. این جستار با بهره‌گیری از روش توصیفی– تحلیلی، نظریه جدید محمّد عابد الجابری پیرامون این موضوع را بر پایه آیه 7 سوره آل عمران طرح و تبیین نموده و آن را به بوته نقد گذاشته است. دستاورد پژوهش حاضر این است که وی، «آیات محکم» و «آیات متشابه» در آیه یادشده را ناظر به لفظ و معنا ندانسته، بلکه از جنس پدیده تکوینی و خارجی برشمرده است‌. ایرادات سندی، متنی و دلالی به روایتی که جابری آن را به عنوان سبب نزول آیه مورد بحث اختیار کرده است، عدم تحقّق شرائط سیاق برای آیه 7 آل عمران و نیز ناسازگاری معنای پیشنهادی جابری برای لفظ «آیه» با ساختار کلّی آیه مزبور، از جمله مهمترین نقدهای وارد بر نظریه وی است.

نامه تنسر از قدیمیترین اسناد تاریخی مربوط به عهد ساسانیان است. آگاهی تاریخی و سیاسی این روزگار از خلال این اندرزنامه تا حد زیادی امکانپذیر است. این نامه در پاسخ به سوالات پادشاه طبرستان به نام گشنسب نوشته شده است ودر آن نویسنده نامه به حمایت وتوجیه اقدامات پادشاه پرداخته است. این اندرزنامه به خوبی نشان دهنده تفکرات حاکم بر اجتماعات باستان و قشربندی های اجتماعی وسیاسی حاکم بر آن است. نویسنده نامه در خلال پاسخ به سوالات به تبیین روابط حکومت کنندگان و حکومت شوندگان پرداخته است. در این نامه اقدامات حکمرانان در جهت تامین نفع وخیر عموم تفسیر شده است. حکمرانان در تامین مصلحت عموم به حفظ اقشار اجتماعی مبادرت ورزیده اند. این اقدام بر اساس آموزه های حاکم بر اجتماع ایرانی بوده است که نویسنده نامه به باز تولید این تفکرات در خلال اندرزنامه اش پرداخته است.پس این تفکرات در راستای حفظ اقشار در ترتیبات اجتماعی بوده و جابه جایی در نظم آنها بر خلاف نظم طبیعی و کیهانی منعکس شده در متون] فلسفی[ و مذهبی قلمداد می شده است.