آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

این پایاننامه، در ادامهی یک بررسی اجمالی از الاهیات فمینیستی مسیحی، دیدگاه علامه طباطبایی را در مورد زنان، هم در الهیات و هم در نظریهی اجتماعی او در سه حوزهی ازدواج، طلاق و ارث مورد بررسی و نقد قرار میدهد. دیدگاه علامه طباطبایی به عنوان یکی از مهمترین مفسران شیعهی معاصر از اهمیت بسسیار و تاثیری گسترده برخوردار است. این پایاننامه با استفاده از چارچوب نظری الیزابت شوسلر فیورنزا، که یکی از مهمترین متالهان فمینیست معاصر است به تفسیر علامه در این سه حوزه نظر میافکند. این پایاننامه با روش هرمنوتیک رهاییبخش نگاه علامه به زن در المیزان را مورد نقد قرار داده است. این پژوهش با تکیه بر چارچوب نظری فیورنزا و همچنین روش هرمنوتیک رهاییبخش او نشان میدهد که همهی تفاسیر سوگیرانه هستند و تفسیر بیطرف وجود ندارد. با این پیشفرض باید در هر تفسیر متوجه سمت و سو و جانبداریهای مفسر بود. همچنین نشان داده میشود که نظریهی اجتماعی علامه در این سه حوزه که به طور منطقی باید ملهم از بینش الاهیاتی او باشد، از آن فاصله میگیرد و گاه حتی با آن اختلاف پیدا می کند.با حضور چنین فاصلهای، یک زن آسمانی و یک زن زمینی در تفسیر علامه قابل مشاهده است که نوع آسمانی آن در نگاه الاهیاتی وی و گونهی زمینی آن را در نظریهی اجتماعی علامه میتوان پیگیری کرد. علامه زنان و مردان را بر حسب وضعیت طبیعی و در شکلی عام مطرح میکند. در حالی که در عالم واقع زن و مرد خاص که تحت شرایط اجتماعی، تاریخی و فرهنگی خاص رشد یافته و تربیت شدهاند، وجود دارند. در نتیجه، نظریهی اجتماعی علامه به پرسشهای خاص زنان پاسخهایی عام میدهد.

خانواده مهمترین نهاد اجتماعی در جوامع انسانی است که تکوین و پرورش شخصیت افراد در آن شکل می‌گیرد. علی‌رغم جایگاه مهم خانواده و زندگی زناشویی، داده‌های آماری حکایت از افزایش روزمره‌ی فروپاشی این پیوند انسانی دارد. شکی نیست که نگرش مذهبی می‌تواند در ارتباط زناشویی موثر باشد، زیرا مذهب شامل رهنمودهایی برای زندگی و ارائه‌دهنده‌ی سامانه‌ی باورها و ارزش‌ها است که این ویژگی‌ها می‌توانند زندگی زناشویی را متأثر سازند. بنابراین باتوجه به افزایش روزافزون آمار طلاق در ایران و به طور خاص در قم، و نیز با توجه به تأثیر دین بر زندگی خانوادگی، درصدد آن برآمدیم تا رابطه‌ی دینداری با نگرش زوجین به طلاق را در بین کارمندان دانشگاه‌های دولتی شهر قم، مورد بررسی قرار دهیم. از روش پیمایش جهت جمع‌آوری داده‌ها استفاده شد. نمونه 160 نفر از کارمندان دانشگاه‌های دولتی بوده‌اند که با روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌بندی بین کارمندان توزیع شده است.مهم‌ترین نتایج تحقیق حاکی از آن است که متغیرهای مستقل اصلی، با متغیر وابسته(نگرش به طلاق) رابطه‌ی معنادار دارند؛ به این صورت که با افزایش میزان دینداری و نیز با بالارفتن سطح کارکرد خانواده، نگرش به مطلوبیت طلاق در سطح پایین‌تر و با قوت یافتن گرایش‌های دینی، نگرش به مطلوبیت طلاق در سطح بالاتر قرار می‌گیرد. در بین متغیرهای زمینه‌ای، متغیر گرایش‌های دینی با مدت اقامت در قم رابطه‌ی معنادار و مستقیم و با متغیر میزان تحصیلات رابطه‌ی معنادار دارد. همچنین متغیر نگرش به طلاق از بین متغیرهای زمینه‌ای، با متغیر میزان درآمد رابطه‌ی معنادار و مستقیم دارد. در مجموع، نتایج نشان می‌دهد متغیرهای مستقل اصلی تحقیق تقریباً 27 درصد از واریانس نگرش به طلاق را تبین می‌کنند. از بین متغیرهای مستقل، متغیر میزان دینداری و از بین ابعاد متغیر میزان دینداری، بعد پیامدی بیشترین تأثیر را روی متغیر وابسته داشته‌است، به‌طوری‌که بعد پیامدی به‌تنهایی، حدوداً 25 درصد از واریانس نگرش به طلاق را تبیین می‌کنند.

در چند دهه گذشته در چارچوب سنت انتقادی، گفتمان غالب غرب و روایت‌سازی‌های کلان آن در مورد تفاوت‌های انسانی (نژاد، قوم، ملیت و جنسیت) بخصوص فرهنگ، مذهب و تاریخ اسلام و مسلمانان و تصویر منفی از زن مسلمان از مقوله‌های پراهمیتی بوده که مورد بررسی و نقد و بازبینی اندیشمندان قرار گرفته است. این رساله در صدد است با الهام از آثار متفکرانی چون ادوارد سعید، که بر آن است صورتبندی‌های استدلالی آثار فراگیر شرق‌شناسی براساس پارادایم دگربودگی قرار داشته، و استفاده از نظریه قدرت و گفتمان میشل فوکو، و نظریات دیگر متفکران چون آنتونی گیدنز، که به نقش موثر عاملیت انسانی در فرآیند‌های اجتماعی اهمیت خاصی قائل هستند، به نقد و بررسی تصویرسازی‌های گفتمان غالب غرب درباره نقش اجتماعی زن در اسلام بپردازد. دوره مورد مطالعه این رساله از نیمه دوم قرن هجدهم تا آغاز نیمه دوم قرن بیستم خواهد بود. دغدغه اصلی این رساله نشان دادن نفوذ گفتمان متفکران مسلمان سنت‌گرا (بخصوص متون حدیثی و تفسیری و فقهی) بر گفتمان شرق شناسی و به طور کلی گفتمان غالب غرب است. اما به علت تعارض هائی که میان گفتمان جنسیتی متفکران مسلمان سنت‌گرا با مفاهیم قرآنی در این زمینه وجود دارد، این پژوهش ناظر به نقادی این گفتمان و آشکار نمودنتعارض های آن با مفاهیم جنسیتی در قرآن و جایگاه زن در سیره نبوی (ص)است. این رساله از رهیافت تحلیل انتقادی گفتمان ، به عنوان رهیافتی میان رشته ای، برای بررسی نقادانه گفتمان غالب غرب و پیوند و تکیه آن بر قدرت و ایدئولوژی استفاده خواهد نمود. همچنین این پژوهش برای خوانشی نوین از جایگاه اجتماعی زن در قرآن و سیره پیامبر(ص) روش های هرمنوتیکی را برای گفتگو با این متون و به خاطر آوردن حافظه تاریخی فراموش شده بکار خواهد برد.