آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

مقاله حاضر به تحلیل تاریخی چگونگی کلنی سازی روس ها در نواحی شمال شرقی ایران در اوایل قرن بیستم می پردازد. این اسکان ها در واقع در حصه روس ها بر مبنای معاهده 1907 به طور صلح آمیزی بین روس و انگلیس حل و فصل شد. کلنی سازی اراضی ایران توسط روسها به معنی متفاوت آن، نخست به وسیله روستاییان روسی در سال 1907 آغاز و در سال های 1914-1912، تبدیل به خواست و سیاست دولت روس در ایران شد و از آن پس موجبات تشویق مهاجرت ها را فراهم آوردند. وزارت کشاورزی، وزارت خارجه و وزارت نیرو های مسلح روسیه با همکاری یکدیگر این سیاست را اجرایی کردند. در طول جنگ جهانی اول، اداره مستعمرات روس سازوکارهای تملک زمین در نواحی مزبور را تسریع کرد. این روند با انقلاب فوریه 1917 در روسیه کند گردید، و با کودتای بلشویکی در همان سال به حیات کم و بیش کوتاه این سیاست خاتمه داده داده شد. پرداختن به چگونگی مهاجرت، سازوکار های اسکا ن و استملاک، مناطق و روستاهای روسی میان قره سو و استر آباد، از جمله محور های این پژوهش است.همچنین این مقاله به چگونگی روابط موسسه های روسی مجری این طرح با مقامات ایرانی خواهد پرداخت. در انتها، پرسش های مانده برای تحقیقات بیشتر پیشنهاد می گردد. شایان توجه است که منابع سه گانه روسی، انگلیسی و ایرانی به شکل مقایسه ای مطالعه شده اند. در این میان، منابع روسی در این زمینه برای نخستین بار در آزمون پژوهش تحلیل شده اند.

سقوط دولت ایلخانان، ایران را وارد دوره ای از بی ثباتی و پراکندگی سیاسی نمود. در پی مرگ ابوسعید ایلخان در سال 736 ه‍.ق. نیروهای متعددی به رقابت بر سر کسب قدرت و تصاحب میراث ایلخانان پرداختند. در نتیجه، کشور میان چندین دولت محلی تقسیم شد، وضعیتی که بیش از نیم قرن و تا پایان قرن هشتم ادامه یافت. در درجه نخست، قدرت و نیروی نطامی بود که میزان موفقیت این نیروها را تعیین می کرد، اما هر یک از آنها با اقامه برخی دعاوی و مبانی به تلاش برای اثبات سزاواری و مشروعیت خود برای حکومت نیز دست زدند. مقاله حاضر به بررسی نحوه مواجهه این نیروها با مساله مشروعیت، و مشخص کردن مبانی و مفاهیمی می پردازد که آنها به منظور کسب مشروعیت و اثبات حق حاکمیت به کار گرفتند. این مبانی را می توان در چهار گرایش دسته بندی کرد: مغولی، سنی، شیعه و ایرانی. مفاهیم مغولی همچون فرهمندی خاندان چنگیز، و حق انحصاری آنها برای حکومت توسط قبایل مغول به کار گرفته شد، مفاهیم سیاسی سنی مانند تظاهر به دینمداری، و احیای ارتباط با خلافت مورد استفاده دولتهای سنی آل کرت و آل مظفر قرار گرفت، مفاهیم شیعه از قبیل ظلم ستیزی، عدالت طلبی و انتظار ظهور مهدی موعود مورد استناد سربداران، و بالاخره مفاهیم ایرانی، همچون سلطنت، تقابل ایرانی - تورانی و نام ایران، به تفاوت، مورد استفاده بیشتر حکومتهای این دوره قرار گرفت.از میان چهار گرایش یاد شده، مبانی مغولی و سنی به تدریج به حاشیه رانده شدند، اما مبانی ایرانی و شیعه باقی مانده، در نهضت صفویان بازتاب یافتند. تلفیق این دو گرایش در آغاز قرن دهم به تاسیس دولت مرکزی و تحقق وحدت ملی ایران انجامید.

لطفا برای مشاهده متن چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

عباسیان از سال 132 ق. تا 656 ق. زمام خلافت جهان اسلام را بدست گرفتند. آنان با شعار طرفداری از اهل بیت علیهم السلام و یادآوری ظلم امویان نسبت به آنان، توانستند مردم را به خلافت فرد نامعلومی‌از خاندان پیامبر (ص)، دعوت کنند. آنان با دعوت سرّی خود که کاملاً حساب شده و محتاطانه بود، سرانجام موفق به تشکیل حکومت شدند.چون عباسیان از ابتدا همراه با علویان بودند و هر دو جزئی از بنی‌هاشم به حساب می‌آمدند، تا حدود سال 100 هجری اختلافی بین آنها نبود ولی رفته رفته با تشکیل حکومت، عباسیان رسماً قدرت را بدست گرفته و برای حفظ قدرت با نهایت بی رحمی‌به مقابله با علویان برخاستند. اما در طول چند قرن حکومت آنان، برخی از خلیفگان به تشیع متمایل شده و اقدامات مفیدی انجام دادند که باعث گسترش تشیع شد. به نظر می‌رسد برخی از آنان دارای تشیع محبتی، و برخی دارای تشیع معتزلی و حتی برخی دارای تشیع امامی‌بوده اند. البته برخی از آنان در باطن چندان گرایشی به تشیع نداشته اند ولی فضای موجود در جامعه به گونه ای بوده که برای حفظ حکومت خود اظهار تشیع می‌کردند که به آن تشیع سیاسی گفته می‌شود. اثبات گرایش شیعی خلفا و تعیین نوع آن از اهداف اصلی این پژوهش می‌باشد.