آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

هدف اصلی این نوشته، تحلیل محتوای 151 مقاله منتشر شده در 20 شماره دوفصلنامه علمی−پژوهشی «تربیت اسلامی» است. پژوهش حاضر از نوع پژوهش­های کاربردی است که با استفاده از روش تحلیل محتوا صورت گرفته است. یافته‌های پژوهش نشان داد که در هر شماره این نشریه، ۷.۵۵ مقاله منتشر شده که ۸۰.۸ درصد آنها با استفاده از روش کتابخانه‌ای نوشته شده بودند. ۷۷.۳ درصد از مقاله‌ها را نویسندگان مرد نوشته‌اند. بیش از ۵۸ درصد از نویسندگان مقاله‌ها نیز دارای مدرک دکتری بودند. ۴۱.۷ درصد از مقاله‌های نوشته شده تک مؤلفه بودند. در بین دانشگاه‌ها نیز دانشگاه اصفهان با ۴۰ مقاله، پژوهشگاه حوزه دانشگاه با ۳۰ مقاله و دانشگاه تهران با ۲۳ مقاله بیشترین سهم را در انتشار مقاله‌های این نشریه عهده‌دار بودند. از نظر موضوعی نیز ۲۲ درصد مقاله‌های منتشر شده در حیطه‌ها و ابعاد تعلیم و تربیت در اسلام نوشته شده‌اند.

پژوهش حاضر با شیوه تحلیل استنادی، مقالات منتشرشده در دو فصلنامه علمی- پژوهشی تربیت اسلامی را بررسی کرده است. در این بررسی استنادات 20 شماره نشریه از سال 1384 تا 1394 که شامل 151 مقاله تالیفی است، مطالعه شده است. تعداد استنادات انجام شده 4023 استناد است که میانگین، 26.64 استناد به ازای هر مقاله محاسبه شد. بیشترین تعداد استنادات صورت گرفته به منابع را کتاب ها با 72.6% و بعد از آن مقالات با 20.8% به خود اختصاص داده اند. منابع فارسی با 60.3% در رتبه نخست استنادات و منابع انگلیسی با 19.7% در رتبه دوم قرار گرفتند. بیشترین نیم عمر مربوط به کتاب های لاتین با 16 سال و 1 ماه و کمترین نیم عمر مربوط به مقالات فارسی با 8 سال و 4 ماه بوده است. «قرآن کریم»، المیزان فی تفسیر القرآن و نهج البلاغه به عنوان پراستنادترین کتاب ها، «محمدحسین طباطبایی»، «مرتضی مطهری» و «خسرو باقری» پراستنادترین نویسنده و «تربیت اسلامی»، «حوزه و دانشگاه» و «معرفت» پراستنادترین نشریه شناخته شده اند. میزان خوداستنادی نویسندگان در مقالات 2% کل استنادات بوده است.

کودکان و نوجوانان جزء سرمایه های ملی هر کشوری به شمار می روند. استفاده کردن از برنامه های رسمی و غیررسمی در چگونگی تعلیم و تربیت آنها، سیاست هایی است که مسوولان آنها را در راس برنامه های خود قرار می دهند. نپذیرفتن روش های آموزش مستقیم از سوی فراگیران در بیشتر مواقع، پایداری و ماندگاری بیش از حد آموزش های غیرمستقیم موجب روی آوری کشورها به استفاده از تمام ظرفیت های آموزش غیرمستقیم در تعلیم و تربیت کودکان شده است. ادبیات کودکان و نوجوانان به عنوان یکی از ابزارهای تربیت غیررسمی علاوه بر تامین نیازهای جسمی، روحی و عاطفی تاثیرات دیگری نیز در آنها برجای می گذارد. استفاده از ادبیات در تقویت خواندن و نحوه به کارگیری آن در ایجاد آرامش روحی و روانی و به کارگیری آن به عنوان وسیله ای برای کسب تجربیات جدید راهکارهایی است که مورد بحث و بررسی قرار گرفته اند. استفاده از ادبیات در شکل گیری باورهای دینی در کودکان و نوجوانان بخش پایانی این نوشته را تشکیل داده است.

ترجمه ماشینی: پژوهش حاضر به بررسی وضعیت مطالعات انجام شده در حوزه اسلام با استفاده از روش های علم سنجی پرداخته است. برگرفته از پایگاه داده Web of Science، 6837 مقاله برای نرخ رشد، مجلات اصلی، نویسندگان اصلی، میانگین نرخ استناد، نویسندگان موثر، مشارکت کشورها، نقشه هم‌روی واژگانی، رایج‌ترین واژه‌های کلیدی، حوزه‌های موضوعی و قالب‌های منتشر شده بررسی شدند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از ماتریس راور، USI Net و محیط R استفاده شد. یافته ها حاکی از آن است که مطالعات حوزه اسلام سیر صعودی داشته است. مطالعات بیشتر در قالب مقاله منتشر می شود، میانگین نرخ استناد به خروجی ها در حوزه اسلام از سال 2008 تا 2008 افزایش و از 2008 تا 2020 کاهش یافته است. مسيحيت متداول‌ترين موضوع مورد بحث در مطالعات حوزه اسلام بود، واژگان كليدي «اسلام»، اسلام‌هراسي و «دين» متداول‌ترين واژه‌هاي كليدي بودند. بلحاج، پادلا و پرات پربارترین نویسندگان در حوزه اسلام هستند. مجله ISLAM-ZEITSCHRIFT FUR GESCHICHTE UND KULTUR DES رتبه اول را در انتشار مقالات در مورد اسلام کسب کرد. و در نهایت از نظر کشوری، آمریکا رتبه اول را در انتشار خروجی ها در حوزه اسلام کسب کرد. همچنین پیشنهاداتی از سوی محققان در رابطه با پیامدهای یافته های تحقیق ارائه شده است.

قرن هجدهم را در تاریخ فلسفه غرب، عصر روشن فکری می نامند که متفکران شاخص آن (دیدرو، ولتر، روسو، منتسکیو، کندروسه، کانت و …) تحت تأثیر اصول فلسفه ی طبیعی نیوتن قرار گرفتند و بر آن شدند تا با همان مبانی درباره ی زیبایی شناسی، اخلاق، سیاست و … داوری کنند. تدوین دایره المعارف که یکی از نمادهای عصر روشنگری فرانسه شناخته می شود، ابزاری بود برای فراگیر ساختن علم تجربی و آموزه های روشن فکری (عقل گرایی، تجربه گرایی، دنیوی اندیشی، انسان مداری، فردگرایی و …) و جایگزینی آن با باورهای سنتی و دینی اواخر قرن هجدهم عکس العمل شدیدی علیه جریان روشن فکری شروع شد که با وجود ارزشی که برای علم قائل بود، به نواقص این علم و آسیب های فراوان آن برای فرد و جامعه تأکید می کرد. عکس العمل نسبت به جریان روشنفکری در آلمان توسط دو جریان فلاسفه ی ایده آلیسم (فیخته، شلینگ و هگل) و شعرای رمانتیک (لسینگ، نوالیس، هولدرلین) رهبری شد. هایدگر در ادامه ی این جریان، کل فلسفه و علم جدید را محصول نوع خاص مواجهه انسان با جهان معرفی کرد و بیان داشت وقتی انسان برای استفاده از چیزها به آنها روی می آورد، از کلیت آنها غافل می شود و امکان عیان شدن حقیقت اشیا را از آنها سلب می کند هایدگر حقیقت را در رهایی و برقراری در ارتباط درست با اشیا جستجو می کرد.

ترسیم تصویری آشکار از شیطان در پرتو آیات قرآن کریم و احادیث است. پژوهش حاضر در شش فصل تدوین شده است. نویسنده در فصل اول پس از کلیات به بررسی استعمال لفظ شیطان و ابلیس در قرآن و حدیث پرداخته و ارتباط این دو واژه را با یکدیگر بیان کرده است. وی در فصل بعدی با تأکید و تثبیت وجود عینی شیطان، ماهیت او را تبیین کرده و با اثبات جن بودن شیطان، ادلة فرشته بودن شیطان را نقد کرده است. فصل سوم به مختار و مکلّف بودن شیطان و عوامل و آثار عصیان وی، اختصاص دارد. نویسنده در فصل بعدی اهداف، شیوه ها و راهکارهای این دشمن پلید انسان را مورد توجه قرار داده است. وی در فصل پنجم نیز مهارت ها و ابزار تهاجم شیطان در راه گمراهی انسان را بیان کرده است. در پایان شیوه ها و راهکارهای اعتقادی و عملی در مبارزه با شیطان و رهایی از وساوس او ارائه گردیده است.

هدف: هدف اصلی پژوهش حاضر تحلیل محتوای مقالات فصلنامه پژوهش‌های فلسفی – کلامی است. روش، جامعه و ابزار: این پژوهش از نوع تحقیقات کاربردی است که با استفاده از روش تحلیل محتوا صورت گرفته است. جامعه آماری آن را 399 مقاله چاپ شده در 54 شماره پژوهشهای فلسفی – کلامی بین سالهای 1378 لغایت 1391 تشکیل می‌دهند که با بکارگیری ابزار سیاهه‌وارسی اطلاعات مقالات گردآوری و با استفاده از نرم‌افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند و یافته‌ها در قالب جداول و نمودارهای آماری ارائه شده است. یافته‌ها: یافته‌ها نشان داد که ۳۹۹ مقاله مورد بررسی، ۳۷۸ عنوان (۷/۹۴ درصد ) تالیفی و ۲۱ عنوان (۳/۵ درصد) ترجمه‌ای بودند. ۳۷۹ نفر در نوشتن این مقالات نقش داشتند که ۴۰ نفر (۱۰/۵ درصد) آن را زنان و ۳۳۹ نفر (۸۹/۵ درصد) را مردان تشکیل دادند. ۳۲۵ اثر (۸۱/۴ درصد) حاصل کار انفرادی و ۱۸/۶ درصد حاصل کار گروهی بود. ۴۸ درصد آثار توسط افراد دارای دکتری و ۱۱/۲ درصد توسط دانشجویان دوره دکتری نوشته شدند. از نظر رتبه‌های علمی ۳۵ درصد آثار توسط استادیاران و ۱۰ درصد توسط دانشیاران نوشته شدند. بررسی وابستگی سازمانی نویسندگان نشان داد که ۱۱۲ اثر (۲۸/۱ درصد) توسط محققان دانشگاه قم نوشته شدند. دانشگاه‌های تهران، آزاد اسلامی، اصفهان و علامه طباطبایی در رتبه‌های بعدی قرار داشتند. از نظر موضوعی، ۲۵/۶ درصد آثار در حوزه فلسفه اسلامی، ۱۹/۸ درصد در حوزه فلسفه غرب ۷ درصد در حوزه کلام جدید بوده است.

دلالت ­پژوهی فلسفی یکی از سنت­های پژوهشی متداول در گستره علوم اجتماعی است. در این روش ­شناسی، پژوهشگران در رشته­ های مختلف از فلسفه­ های علوم اجتماعی، دلالت ­هایی را برای رشته تخصصی خود می­ یابند. یکی از فلسفه­ های جدید که به واسطه قدرت تبیینی و رهایی ­بخش مورد توجه رشته ­های مختلف در علوم اجتماعی و انسانی قرار گرفته است، واقع­گرایی انتقادی است. هدف این مقاله، برشمردن دلالت­های این رویکرد شناخت­ شناسانه یا سنت پژوهشی برای خط مشی ­گذاری علم، فناوری و نوآوری است، اگرچه کانون تمرکز بر مرحله «دستورکارگذاری» در چرخه خط­ مشی­ گذاری استوار است. این مطالعه با اتکاء به واقع‌گرایی انتقادی «روی بسکار» به تحلیل محتوایی دو سند افق 2020 و اقتصاد زیستی 2030 اروپا پرداخته است. مجموعه دلالت‌های استخراجی پژوهش نشان داد که واقع‌گرایی انتقادی، نظام خط‌مشی‌گذاری علم و فناوری را به فضای واقع‌بینانه‌تری رهنمون کرده، مولفه­ های مهمی همچون فضا-زمان، مفهوم-کنش و نظام معانی را نیز به متغیرهای تصمیم می­افزاید. مؤلفه اخیر در کنار مفهوم جوامع زبانی، قدرت تبیین بهتری از خط­ مشی­ گذاری در نظام نوآوری بخشی یا فناورانه را در مقایسه با دیگر سنت‌های پژوهشی به نمایش می­گذارد.

گام نخست در بهینه‌سازی پژوهش‌های علوم قرآنی، تحلیل و بررسی تحقیق‌هایی است که در سالیان اخیر به رشته تحریر درآمده است. بنابراین هدف پژوهش حاضر، تعیین میزان پراکندگی و گرایش موضوعی مقالات حوزه علوم قرآن در نشریات علمی پژوهشی است. بازه زمانی مورد پژوهش که با روش تحلیل محتوا صورت گرفته است، مقالاتی است که بین سال‌های 1386-1390 به چاپ رسیده است. در این روش، مقالات از لحاظ موضوعی تحلیل شده­اند و مبنای تعیین موضوع، مقوله­های استخراج‌شده از اصطلاحنامه علوم قرآن است. از مجموع283 مقاله ارائه‌شده، 282 عنوان مقاله، تألیفی و یک عنوان مقاله ترجمه‌ای بوده است. بیشترین سهم ارائه مقالات با %8/53 به متخصصان با مدرک تحصیلی دکتری اختصاص دارد و بیشترین مشارکت از نظر رتبه علمی، مربوط به آن دسته از اعضای هیئت‌علمی است که استادیار هستند. در تألیف و انتشار مقالات حوزه علوم قرآن، سهم مردان %7/87 و سهم زنان %3/12 بوده است. همچنین %7/62 مقالات دارای یک نویسنده، %9/33 دو نویسنده و %4/3 دارای سه نویسنده است. از ‌نظر وابستگی سازمانی، دانشگاه فردوسی مشهد در صدر مؤسسات آموزشی پژوهشی قرار دارد. تحلیل موضوعی مقالات نشان می‌دهد بیشترین سهم با %8/15 به مقوله «مکاتب تفسیری» اختصاص داشته، «موضوعات قرآنی» با %4/14 و «دلالت واژگان قرآنی» با 7/12 درصد در مرتبه‌های بعدی قرار دارند. در پایان، هفت پیشنهاد برای بهینه‌سازی پژوهش‌های علوم قرآنی ارائه شده است.