جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

چکیده: سابقه و هدف: موضوع سلامت و بیماری بعنوان اصلی ترین متغیر پژوهشی و انتشار مقالات در تحقیقات پزشکی و پیراپزشکی بشمار می آیند و از سویی آیات و روایات یکی از منابع بسیار مهم تبیین اهمیت موضوعات برای ما مسلمانان محسوب می گردند. مطالعه حاضر با هدف تعیین میزان بهره گیری از قرآن و نهج البلاغه به عنوان منبع مورد استناد در مقالات علمی-پژوهشی حوزه علوم پزشکی انجام پذیرفت. مواد و روش ها: این مطالعه بصورت مقطعی و به روش تحلیل استنادی برای یک دوره بیست و دو ساله (ازسال 1370 تا سال 1392)در میان کلیه مقالات علمی-پژوهشی منتشره در مجله علمی_پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی بابل به اجرا در آمد. داده های مورد نظر با استفاده از فرمی محقق ساخته متناسب با اهداف پژوهش جمع آوری و با استفاده از شاخص های آمار توصیفی مورد پردازش قرار گرفت. یافته ها: یافته های حاصل از استخراج 19069 منبع مورد استفاده در 876 مقاله منتشره، در قالب 72 شماره از مجله فارسی دانشگاه علوم پزشکی بابل طی 22 سال، نشان داد که تعداد استفاده از قرآن کریم و نهج البلاغه بعنوان منبع مورد استناد به ترتیب 157 و 2 مرتبه ( کمتر از 2 درصد) بود. پر استنادترین سوره های قرآن، به ترتیب سوره بقره و بدنبال آن سوره های مائده و اسراءبوده اند. نتیجه گیری: گرچه یافته های پژوهش از بکارگیری قرآن و نهج البلاغه در بروندادهای علمی در قالب مقالات علوم پزشکی حکایت دارد اما میزان آن محدود و در حد قابل قبولی به نظر نمی رسد.

هدف از پژوهش حاضر بررسی وضعیت استنادهای مقاله های فصلنامة معرفت فلسفی است. روش تحقیق در این پژوهش تحلیل استنادی است و برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار اِکسل استفاده شده است. از 177 مقالة بررسی شده 174 مقاله تألیفی و 3 مقاله ترجمه ای بوده و 135 مقاله به صورت فردی، 41 مقاله با دو مؤلف و 1 مقاله با سه مؤلف بوده است. مجموع استنادهای 30 شمارة این نشریه 3846 استناد و میانگین آن برای هر مقاله 21 استناد بوده است. طبق یافته های پژوهش، در بین منابع اطلاعاتی، کتاب ها با 3432 (23/89٪) استناد بیش از سایر منابع مورد استناد قرار گرفته و منابع با زبان عربی با 1827 (50/47٪) استناد بالاتر از منابع فارسی و لاتین بوده است. در بین نویسندگان، به آثار ملّاصدرا، ابن سینا، آیت الله مصباح، علّامه طباطبائی و شهید مطهّری بیشترین استناد صورت گرفته است. همچنین کتاب های الشفاء، اسفار، مجموعه آثار شهید مطهّری، الاشارات و التنبیهات و مجموعه مصنفات شیخ اشراق پراستنادترین ها در میان کتاب های مورد استفاده بوده است.

پژوهش حاضر با شیوه تحلیل استنادی، مقالات منتشرشده در دو فصلنامه علمی- پژوهشی تربیت اسلامی را بررسی کرده است. در این بررسی استنادات 20 شماره نشریه از سال 1384 تا 1394 که شامل 151 مقاله تالیفی است، مطالعه شده است. تعداد استنادات انجام شده 4023 استناد است که میانگین، 26.64 استناد به ازای هر مقاله محاسبه شد. بیشترین تعداد استنادات صورت گرفته به منابع را کتاب ها با 72.6% و بعد از آن مقالات با 20.8% به خود اختصاص داده اند. منابع فارسی با 60.3% در رتبه نخست استنادات و منابع انگلیسی با 19.7% در رتبه دوم قرار گرفتند. بیشترین نیم عمر مربوط به کتاب های لاتین با 16 سال و 1 ماه و کمترین نیم عمر مربوط به مقالات فارسی با 8 سال و 4 ماه بوده است. «قرآن کریم»، المیزان فی تفسیر القرآن و نهج البلاغه به عنوان پراستنادترین کتاب ها، «محمدحسین طباطبایی»، «مرتضی مطهری» و «خسرو باقری» پراستنادترین نویسنده و «تربیت اسلامی»، «حوزه و دانشگاه» و «معرفت» پراستنادترین نشریه شناخته شده اند. میزان خوداستنادی نویسندگان در مقالات 2% کل استنادات بوده است.

هدف پژوهش حاضر بررسی وضعیت مقاله های فصلنامه «روش شناسی علوم انسانی» است. روش تحقیق، تحلیل استنادی است. یافته ها نشان داد که در نوزده شماره این فصلنامه، تعداد 135 مقاله منتشر شده است. 38 عنوان مقاله به صورت گروهی و بقیه انفرادی است. مجموع کل استنادات 3104، و میانگین استنادات برای هر مقاله و هر شماره به ترتیب 22.99 و 163.4 است. کتاب ها با 1877 استناد، و منابع انگلیسی زبان با 1766 استناد بالاتر از سایر منابع قرار گرفته اند. میزان خوداستنادی 132 مورد است. پراستنادترین نویسنده و مترجم به ترتیب علی پایا و عبدالکریم سروش با 22 و 25 استناد است. پراستنادترین کتاب فارسی و لاتین، تبیین در علوم اجتماعی و The structure of scientific revolutions با 13 و 10 استناد است. پراستنادترین مجله فارسی و انگلیسی، فصلنامه روش شناسی علوم انسانی و Philosophy of science با 30 و 13 استناد است. میانگین نیم عمر منابع فارسی 9 سال و 6 ماه، و منابع لاتین 16 سال و 11 ماه است.

هدف از پژوهش حاضر، بررسی وضعیت مقالات منتشر شده در نشریه تحقیقات زنان از سال 1386 تا 1389 است که از روش تحلیل محتوایی و استنادی انجام شده است. اهداف جزئی دیگر این پژوهش عبارتند از: تعیین پراکندگی موضوعی، نوع روش استفاده شده، وضعیت زبانی و میزان استناد به منابع مختلف. ابزار گردآوری داده ها مشاهده اسنادی و تهیه فهرست اولیه است. جامعه آماری این مطالعه شامل 9 شماره از فصلنامه تحقیقات زنان از سال 88-1386 که نمونه آماری آن شامل 60 مقاله موجود در این شماره های فصلنامه است. داده های به دست آمده با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 14 تجزیه و تحلیل شد. نتایج تحقیق نشان داد که بیش ترین روش استفاده شده، روش توصیفی و بیش ترین پوشش موضوعی، اشتغال و کارآفرینی بوده است. هم چنین بین میزان مشارکت مردان نسبت به زنان در این نشریه تفاوت معناداری وجود ندارد. پر استنادترین مولفان نیز در این پژوهش مشخص شدند.

در این پژوهش، میزان همبستگی میان ضریب تأثیر و خود – استنادی مجلهدر نشریات علمی منتشر شده در سال‌های 1386-1380 در گزارش‌های استنادی نشریات فارسی پایگاه استنادی علوم جهان اسلام بررسی شده است.بدیهی است که درصدی از کل استنادها شامل خود- استنادی مجله است، این میزان چنانچه در حد زیاد باشد باعث می‌شود که رتبه‌ی مجله در سطح بالا قرار بگیرد، بنابراین محاسبه ضریب تأثیر بدون خود – استنادی ضروری است. این پژوهش، با استفاده از روش تحلیل استنادی انجام گرفته است. جامعه‌ی مورد مطالعه، شامل مجلات دارای ضریب تأثیر موجود در گزارش‌های استنادی نشریات فارسی پایگاه استنادی علوم جهان اسلام در سال‌های 1386-1380 می باشد. نتایج نشان داد رابطه‌ی معنی داری در سطح (0/01) بین ضریب تأثیر و خود – استنادی مجله وجود دارد(r= 0/541 , sig=0/000). این میزان در حوزه‌ی هنر و معماری بیشترین مقدار و در حوزه‌ی علوم پایه کمترین مقدار را دارا می‌باشد. ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که رابطه معنی داری در سطح (0/01) بین تعداد مقاله و تعداد خود – استنادی وجود دارد(r= 0/392 , sig=0/000). یافته‌هانیز نشان داد که ضریب تأثیر مجلات تحت کنترل تعداد مقالات نمی‌باشد. نرخ خود – استنادی مجله در حوزه‌ی هنر و معماری با 68/46 درصد بیشترین، و در حوزه‌ی علوم پزشکی با 21/93 درصد کمترین مقدار را دارا می‌باشد.نرخ خود- استنادی مجله در حوزه‌های علوم انسانی، علوم پزشکی و علوم کشاورزی و دامپزشکی در سال‌های مورد بررسی روندی نزولی داشته، اما در حوزه‌ی علوم پایه و هنر و معماری روندی صعودی را نشان می‌دهد، این نرخ در حوزه علوم فنی و مهندسی در سال‌های مورد بررسی روند ثابتی را طی نموده است. پس از حذف خود – استنادی از 978 مجله دارای ضریب تأثیر در سال‌های مورد بررسی، رتبه 30/06 درصد مجلاتکاهش، رتبه 61/04 درصد افزایش یافته و در رتبه 8/89 درصد مجلات بدون تغییر باقیمانده است که این نشاندهنده تأثیر متغیر خود- استنادی مجله بر متغیر ضریب تأثیر مجله است.