آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

پژوهشی است درباره استراتژی و راهبردهای قرآنی مبارزه با قوم ستیزه جوی یهود و مواضع خصمانه و کارشکنی های آنان. نویسنده در این رساله، پس از بیان کلیات تحقیق، ابتدا پیرامون تاریخچه یهود، علل مهاجرت یهودیان به مدینه، اقسام یهودیان مدینه و امضای پیمان حسن همجواری با آنان توسط پیامبر اکرم (ص) بحث می کند و سپس ویژگی های اعتقادی – اخلاقی یهود از جمله رفتار شرک آلود، استکبار، نژاد پرستی و انحصار طلبی و نیز استراتژی قرآن در برابر آن را تبیین می نماید و آن گاه برخوردهای سیاسی، اجتماعی و نظامی یهودیان مدینه با پیامبر (ص) و مسلمانان را بررسی نموده، در مقابل از توبیخ، تهدید، لعن و خشم خدا و عذاب آن ها در دنیا و آخرت بحث می کند و در پایان نتایج تحقیق را در قالب سی و یک نکته مطرح می نماید.

«انسان، دین و آزادی» مقوله ای است که از دیرباز مورد بحث فیلسوفان ودین شناسان و متفکران سیاسی و اجتماعی بوده است. انسان دین و آزادی در سه حوزه به شرح ذیل قابل تفکیک است. 1- آزادی به معنای اختیار در اینجا اگر سخن از آزادی است سخن از اختیار انسان است. سوال اصلی در این مقوله این است که آیا انسان دارای قدرت انتخاب و اختیار است یا خیر؟ 2- آزادی به معنای رهایی توحید و یگانه پرستی که روح همه ادیان الهی است نوید بخش این نوع آزادی برای انسان است . اعتقاد به توحید، رهایی از همه قید و بندها و زنجیرهای اسارت بتها و طاغوتها و هر آنچه غیر خداست، در پی دارد. 3- آزادی به معنای عدم مانع این نوع آزادی بیشتر از هر چیز یک مسأله اجتماعی است . سوال اصلی این است که انسان تا چه اندازه می تواند در اجتماع آزادانه فعالیت کند، آن طور که می خواهد بیاندیشد، عقیده بورزد و عمل کند. نقطه ثقل این تحقیق، بررسی آزادی در مقوله سوم است ،امّا به مقولات اول و دوم نیز کم و بیش پرداخته است. اختیار انسان از محکمات قرآن کریم به شمار می آید و توحید که پیام آور هایی انسان از قیود درونی و بیرونی است به بهترین وجه در اسلام تبیین شده است. در مقوله سوم اصل بر عدم منع است مگر در مواردی که به دلیل رعایت مصالح اجتماع، حدودی برای آزادی تعیین می شود در این مقوله: آزادی اندیشه، آزادی عقیده، آزادی قلم و بیان و آزادی عمل مورد بررسی قرار گرفته است.

موضوع این تحقیق، تفسیر ابوعلی جبّائی است. محمد بن عبدالوهاب بن سَلام بن خالدبن حمزه، ابوعلی جُبّائی (2356 – 303 ه ) از پیشوایان مکتب معتزله به شمار می رود. وی پس از مرگ ابو یوسف ، یعقوب الشحّام البصری، در رأس معتزله قرار گرفت. ابوالحسن اشعری، رئیس مکتب اشاعره از جمله شاگردان وی بوده ، که پس از مدتی از وی و مکتب اعتزال دوری گزیده است. جُبّائی صاحب کتب و نوشته هایی بوده که از جملة آنها «تفسیر القرآن» است. گفته آند که تفسیر وی در ده مجلّد بوده است ولی این تفسیر به صورت یک مجموعه در دست نیست بلکه آرای تفسیری وی به صورت پراکنده در تفاسیر دیگر یافت می شود. در این تحقیق، آرای تفسیری جُبّائی از کتب تفسیر زیر جمع آوری شده است. 1- التبیان فی تفسیر القرآن از شیخ طوسی 2- مجمع البیان فی تفسیر القرآن از طبرسی 3- التفسیر الکبیر از فخر رازی 4- الکشاف از زمخشری 5- فتح القدیر از محمد علی محمد شوکانی علاوه بر جمع آوری تفسیر جُبّائی، در فصل اوّل به اختصار از جُبّائی و مکتب فکری او سخن به میان آمده و نیز به بیان برخی آرای کلامی و فقهی وی پرداخته شده است.

در این پایان نامه دیدگاههای ابوعلی جُبّائی (235303ق) از تفاسیری چون تبیان، مجمع البیان، تفسیر فخر رازی، کشّاف و فتح القدیر استخراج و تدوین شده است. مطالب آن در دو فصل آمده است: در فصل اول جبّائی و مکتب فکری اش معرفی شده و در فصل دوم دیدگاههای تفسیری جبائی به ترتیب مصحف آورده شده است.

رعایت حقوق اساسی افراد و گروه ها از شاخصه های جامعه مدنی است. مطابق قرآن کریم، یکی از اهداف مهم رسالت پیامبران این بوده است که افراد و گروه های انسانی، حقوق همدیگر را به رسمیت بشناسند و در موارد اختلافی به نزاع و ستیزه روی نیاورند، بلکه در عوض به داوری قانون عدل تن در دهند. قرآن مجید، به عنوان آخرین کتاب آسمانی، تاکید کرده است که مهم ترین شان «کتاب»، همان شانی است که در عرف امروز به «قانون اساسی» نام بردار است تا در بین مردم به حق داوری کند و پاسدار حقوق اساسی آنها باشد. پیامبر اسلام، وقتی به مدینه آمدند «دولت - شهر» مدینه را تشکیل دادند و سنگ بنای حقوق اساسی این جامعه مدنی را در پیمان نامه ای بنیان نهادند که به «صحیفه النبی» شهرت یافته است. این مقاله، نخست موضوع قانون عدل و جایگاه آن در قرآن و آموزه های انبیا را به اختصار و به مثابه مقدمه این نوشته، بررسی کرده و سپس به تفصیل به تحلیل ابعاد صدوری و محتوایی صحیفه النبی پرداخته است و به این نتیجه رسیده است که حاکمیتی را که پیامبر به دنبال آن بود، صدها سال از زمان خود پیش بوده و بسیاری از ویژگی های یک دولت مدرن - که امروزه از مطالبات جامعه بشری است - را نیز دارا بوده است.

در این تحقیق معاد از دیدگاه سه آیین یهود و مسیح و اسلام مورد بررسی قرار گرفته و موضوعات مورد بحث در آن عبارت است: پدیده ی مرگ، مرگ از دیدگاه عهد عتیق و یهود، مرگ از دیدگاه مسیح (آیین مسیحیت)، مقایسه ی پدیده ی مرگ در سه آئین، برزخ از دیدگاه سه آیین، رستاخیز در سه آئین، علائم وقوع قیامت در آئین مسیحیت، معاد جسمانی از دیدگاه سه آئین یاد شده، بهشت و جهنم از دیدگاه مسیح، یهود و اسلام، وجوه اشتراک و افتراق سه آئین در اعتقاد به معاد و بهشت و جهنم، قیامت

چکیدهقرآن و عهدین در ضمن هدایت انسان به تعالیم الهی و تأکید بر پیروی از اصول و ارزشهای اخلاقی بسیاری از موارد به ذکر قصص الهی پرداخته اند. یکی از داستانهای مشترک قرآن و عهدین داستان حضرت یحیی (ع) است. در این پژوهش شخصیت حضرت یحیی (ع) و پیروانش درمتون اسلامی (قرآن و روایات) وکتاب مقدس (عهد جدید) به صورت تطبیقی مورد بررسی قرار گرفته است. از بررسی زندگی حضرت یحیی (ع) در آیات قرآن کریم و روایات وکتاب مقدس چنین حاصل می‌شود که قرآن کریم با ذکر تولّد معجزه آسای او، شخصیت آن حضرت را با برشماری صفات نیکی چون سید و حصور معرفی می‌کند؛مجموعه‌ی روایات و منابع تاریخی به مسائل مختلفی از جمله علت و چرایی شهادت حضرت یحیی (ع) پرداخته است ؛کتاب مقدس از رسالت و موعظه‌های حضرت یحیی و روابط او با عیسی مسیح (ع) سخن می‌گوید. صابئین مندایی که نامشان سه بار در قرآن ذکر شده است همان پیروان حضرت یحیی هستند که غسل تعمید یکی از آداب و رسوم اصلی آنهاست. از آنجا که غالب روایات تاریخی وکتاب مقدس مورد تحریف وجعل قرار گرفته اند مطالب ناشایستی در این دو منبع به چشم می‌خورد که به پیامبران نسبت داده اند ولی نکته قابل ذکر آن است که اگرچه بسیاری از مطالب مربوط به زوایای زندگی حضرت یحیی که در کتاب مقدس و روایات نقل شده است در قرآن نیامده است ولی محتوای اصلی آنها مخالف با اصول و چهارچوب قرآن نمی‌باشند.

این پژوهش در دو فصل به مقایسه قصص انبیا در قرآن و عهدین پرداخته است. در فصل اول تحت عنوان کلیات از این موضوعات بحث شده است: معرفی کتب عهدین، اعتبار و حجیت قرآن و تورات و انجیل، تفاوت قصه در قرآن و عهدین، یادکرد انبیا در قرآن و عهدین، کاربرد واژه و گستره قصه در قرآن، ویژگیها و شیوه بیان قصص قرآن، اهداف قصص قرآن؛ در فصل دوم با عنوان قصص انبیا در قرآن و عهدین زندگی این پیامبران بررسی شده است: آدم، ادریس، نوح، هود، صالح، ابراهیم، لوط، اسماعیل، اسحاق، یعقوب، یوسف، شعیب، ایوب، ذوالکفل، موسی، هارون، داود، سلیمان، الیاس، الیسع، یونس، زکریا، یحیی، عیسی و حضرت محمد(ص).