آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

چکیده ندارد.

در منابع کلامی شیعه و اهل سنت، احادیثی در خصوص جانشینی پیامبر اکرم (ص)، مطرح شده که مورد نقد هم قرار گرفته‌اند، اما سؤال این است که، چرا در احادیثی که در کتب حدیثی فریقین وجود دارد، و در کتب کلامی آن‌ها نیز کم و بیش پذیرفته شده‌اند مانند حدیث غدیر، اختلاف‌های زیادی وجود دارد و به نتیجه‌ی یکسانی در مورد جانشینی پیامبراکرم (ص) منتهی نمی‌شود؟ این مقاله در مقام آن است که با توصیف و تحلیل روش و محتوای منابع کلامی اهل سنت،نشان دهد بخش محسوس این اختلاف همان است که تحت عنوان «روش‌های نقد» از آن یاد می‌شود و بخش زیرین و اساسی، مبناهای کلامی در مسأله‌یامامت وویژگی‌های آن است. این نوشتار بر آن است که بحث را در «سطح محسوس» که ظهور بیشتری دارد، پی‌گیری نماید. با بررسی روش‌های نقد انجام شده درمورد حدیث غدیر، مشخص می‌شود که متکلمان اهل سنت از سه شیوه‌ی نقد محتوایی، سندی و متنی، استفاده کرده‌اند که بیشترین بهره، مربوط به نقد محتوایی است. در نقد محتوایی، نقدهای لغوی و ادبی و پس از آن نقد عقلیبالاترین آمار را دارند. با تأمل در این نقدها به روشنی می‌توان تأثیر پیش‌فرض‌ها و مبانی پذیرفته شده‌ی کلامی را مشاهده کرد و این‌چنین به نظر می‌رسد که نقدهای انجام شده در راستای رسیدن به یک هدف از پیش تعیین شده، صورت پذیرفته‌اند.

چکیده: نگرش به هستی و چگونگی وضعیّت آغازین جهان، از موارد مهم مطرح شده در اسطوره ها است. اسطوره های آفرینش منعکس کننده ذهنیت انسان ابتدایی هستند، اما اغلب ساختاری هدفمند دارند و هدف آنها رفع ابهام از مرحله پیش از آفرینش است. اسطوره ها با رفع ابهام از ناشناخته ها تلاش می کنند با بیان فرایند آفرینش، انسان را وارد زمان بیکران کنند. مشخص کردن شباهت ها و تفاوت ها در بین اسطوره ها و تأثیر محیط جغرافیایی بر اسطوره ها از اهداف این مقاله است. برای رسیدن به این هدف اسطوره هایی از تمام قاره ها انتخاب شد. با بررسی وضعیّت پیش از آفرینش در اسطوره ها، وجوه مشترک و افتراق آنها مشخص شد. علی رغم تنوّع محیط جغرافیایی در اسطوره ها، در این بررسی مشخص شد اسطوره ها شباهت های زیادی با یکدیگر دارند. این شباهت ها نشان می دهد که انسان ها دغدغه های مشترکی دارند. تاریکی آغازین، وجود آب و فراگیر بودن آن در جهان، بی کرانگیِ زمان و وجود آشوبِ آغازین از نکات مهم و مشترک اغلب اسطوره ها است. هر چند اسطوره ها متأثّر از محیطی هستند که به وجود آمده اند، تأثیر محیط بر مرحله آغازین کمتر از بخش های دیگر اسطوره است.

واژه تطیّر و مشتقات آن در قرآن کریم آمده است. این موضوع در قرآن کریم به اقوام گوناگونی از جمله، قوم حضرت صالح(ع)، حضرت موسی(ع)، اصحاب قریه و بنابرقولی، به مسلمانان ضعیف الایمان صدراسلام نسبت داده شده است. آنها مشکلات پیش آمده در زندگی خود را از نحوست قدم انبیاء می دانستند و به همین سبب به پیامبران الهی اظهارتطّیر می کردند. قرآن کریم این عقیده را که مبتنی بر موثر دانستن غیرخداوند، در عالم هستی به نحو استقلال است، رد نموده، و درمقابل منشأ حقیقی تمام حوادث را خداوند معرفی مینماید. واژه تفأل و مشتقات آن در قرآن کریم نیامده است، اما آیاتی که در آنها بحث«برکت» مطرح شده است می تواند تا حدودی بر موضوع تفأّل دلالت داشته باشد، در این آیات، خداوند متعال برخلاف عقیده کفار که پیامبران را نحس می دانستند، آنها را افرادی بابرکت معرفی می نماید. در روایات، موضوع تطیر و تفأل به صورت مستقیم به کار رفته است. بر اساس منابع حدیثی، مطلق تفأل(فال نیک و فال بد زدن)، که فرایندی روانی است، با قصد یا بدون قصد، گناه تلقی نمی شود، زیرا محافظت از ذهن و خیال در بسیاری موارد از قدرت انسان بیرون است. با این حال، روایات از تطیر، در مرحله ی اعتقاد و عمل به شدت نهی نموده و آن را نوعی شرک به خالق هستی معرفی کرده اند. اعتقاد به تطیر درحقیقت از سوءظن انسان نسبت به خدای متعال حکایت دارد. تطیر اگرچه باوری خرافی است، لکن دارای تأثیر است و این امر نیز به میزان باور افراد بستگی دارد، اگر به آن شدیداً معتقد باشند، میزان تأثیر آن زیاد می شود، و اگر به آن اعتقاد نداشته باشند هیچ تأثیری ندارد. روایات برای رهایی و درمان این باورخرافی، راهکارهایی مانند: دعا کردن، بی اعتنایی نسبت به آن و توکل کردن بر خدای متعال پیشنهاد داده اند. در مقابل، تاریخ گویای آن است که اولیای دین، فال نیک زدن را دوست داشتند و خود به آن اقدام می کردند و دیگران را به آن سفارش می نمودند.

قرآن یکی از معیارهای نقد حدیث شناخته می شود. در نقد قرآن محور، مدلول قرآن اصل است و مدلول حدیث فرع. مدلول حدیث با مدلول قرآن ارزیابی می شود. اگر انطباق داشت آن حدیث پذیرفتنی است و اگر انطباق نداشت پذیرفتنی نیست. در لسان روایات عرض، دو گونه ارتباط یاد شده، غالباً با عنوان موافقت و عدم موافقت و مخالفت آمده است. دلیل و ضرورت بایستگی نقد «کتاب محور» حدیث، روایات موسوم به عرض و تفاوت های ماهوی قرآن و حدیث است. به دیگر عبارت دلایل نقد کتاب محور حدیث بعضاً تعبدی و بعضاً اجتهادی است. این دو دسته دلیل را می توان تحت عنوان دلیل نقلی و غیر نقلی یاد کرد. موضوع این نوشتار دلیل غیر نقلی نقد «کتاب محور» است که در آن تلاش شده، وجوه مختلف این دلیل کاوش و نقادی گردد.

احمد بن محمد بن سعيد مشهور به ابن عقده كوفي(249-332ه.ق) از بزرگترين محدثان و حافظان حديث در حوزه حديثي شيعه ميباشد . وي با سفر به شهرهاي مختلف از جمله بغداد از اساتيد بزرگي مانند طبراني ، ابن ابي الدنيا و غيرهاستفاده كرد و پس از آنكه در فنون مختلف از تفسير ، حديث و رجال متبحر گشت ، به كوفه،زادگاه خود بازگشت و به تاليف و تصنيف كتب مشغول گشت. از وي بيش از چهل تصنيف به ثبت رسيده كه غالب آنان در طول حوادث روزگار از بين رفته اند . لكن نظرات و آراء وي در كتب محدثان باقي مانده است.در اين پژوهش با تكيه بر جايگاه رجالي وي ، كوشيده شده ، اعتبار آراء وي در علم رجال به عنوان يك رجالي معتبر ثابت گردد ‌و آنگاه نظريات رجالي وي با تتبع در جوامع روايي و رجالي مورد بررسي و تحقيق قرار گيرد.

چکیدهبررسی نفس در قرآن و روایات به کوشش شهریار عزیزیواژه نفس از جمله واژه‌هایی می‌باشد که در علوم مختلف پیرامون آن سخنان و مطالب گوناگونی گفته‌شده. در این پژوهش نیز به مراتب به بررسی آن در علوم مختلف مانند فلسفه، حدیث و قرآن پرداخته‌ایم. نفس یک مفهوم قرآنی است که در روایات اسلامی نیز فراوان به‌کاررفته. با نگاهی به کتب تفسیری و نیز به کتاب-هایی در موضوع وجوه و نظایر و کتب لغت، دانسته می‌شود که نفس در معانی مختلفی به‌کاررفته است. هم-چنین نفس در رشته‌های دیگر جنب? اصطلاحی پیدا می‌کند و در آن رشته‌ها بر اساس موقعیت و وضعیت مکانی خاص خود مورد توجه و استفاده قرار گرفته است. در این نوشتار بر آنیم با تحقیق وتاملی پیرامون قرآن و روایات اسلامی و با تکیه بر کتب تفسیری و وجوه و نظایر و نیز بر اساس رشته‌های دیگر همچون فلسفه و کلام و اخلاق، این موضوع را به صورت یکپارچه و منسجم تبیین و بررسی نماییم. بنا‌براین بررسی این موضوع در قرآن و روایات اسلامی از یک طرف آگاهی ما را نسبت به این موضوع افزایش می‌دهد و می-توانیم نظر جامعی به دست بیاوریم و از طرف دیگر با بررسی این موضوع در علوم دیگر مانند علم فلسفه و کلام و اخلاق به تفسیر و روشن‌فکری هرچه بهتر مراد خداوند و امامان معصوم کمک فراوانی می‌کند. در علوم مختلف در رابطه با این واژه دیدگاه‌های مختلفی وجود دارد. با بررسی این دیدگاه‌ها به این نکته پی می-بریم که به مجرد تعاریف گوناگون از این واژه می‌توان گفت: نفس در علوم مختلف در همراهی با همان علم به‌کاررفته و به معنای خاص خود در همان علم می‌باشد؛ مثلاً نفسی که در فلسفه در بار? آن بحث می‌کنند با روح جدای از هم‌اند ولی در قرآن کریم این واژه با روح هیچ تفاوتی ندارد. در احادیث در دو معنای (امّاره و لوّامه) بکار رفته که در یکی باید نفس را از بین برد و در دیگری عنصری معرفی می‌شود که انسان را به هدایت الهی دعوت می‌کند. در عرفان اسلامی نفس را به تمام معنا منبع شرّ معرفی می‌کنند که باید با تمام قوا در سرکوب کردن آن، اقدام کنیم.کلیدواژه: نفس، روح، مجرد، اصالت نفس، فطرت

علم بدیع در کنار معانی وبیان ، یکی از علوم سه گانه ای است که به طور کلی تحت عنوان «علوم بلاغی» نام گذاری شدهاند. از همان قرون اولیه اسلامی به دلیل توجه به بعد ادبی قران کریم، تدوین کتب بدیع القرآن رواج یافت ومولفان این کتابها با توجه ودقت در ارتباطی که بین الفاظ قرآن کریم است وتدبر در جنبه‌ی بلاغی کلام الهی متوجه زیبایی هایی شدند که اگر از آنها چشمپوشی میشد، در درک سخن حق دچار لغزش میشدند واز طرفی، روشنگری نسبت به رابطهی الفاظ باعث فهم دقیق تر آیات میگردید. همچنین از همان آغاز، ادیبان وسخن‌شناسان در پی نام گذاری آن زیباییها برامدند. این نام گذاریها در آغاز شامل تعداد معدودی بود و به مرور زمان هم بر تعداد آنها افزوده شد وهم در ذیل هر عنوان تقسیم بندیهایی ایجاد گردید، لیکن همین افزایش نام گذاری ها و تقسیمات، در کتب بعدی باعث ایجاد اختلالات و نابسامانی هایی در عناوین موجود در کتاب های بدیع القرآن گردید؛ طوری که گاه برای یک عنوان تعاریف متعددی میآمد و یا برای یک تعریف عناوین گوناگونی استعمال میشد. در حوزهی مصادیق نیز آشفتگیها کمتر از این نیست. بهخصوص در مورد آرایههایی که به یکدیگر نزدیک ترند، مانند «تفسیر» و «تقسیم» تداخل مصادیق بیشتر دیده میشود. بنابراین و با توجه به نابسامانی های موجود در این کتاب ها، تدوین فرهنگی که علاوه بر بررسی ونشان دادن آشفتگیها به تنظیم مدخل‌های مختلف بدیعی بپردازد، بسیار لازم مینماید.پژوهش حاضر در پی آن است که پس از بررسی تطور تاریخی علم بدیع، خلأ مذکور را پر کند و نقش توجه به بدیع را در فهم کتاب خدا روشن سازد.