آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

هدف این مقاله مقایسه سبکهای فرزند پروری در نظریه روانشناسی بامریند و سبک فرزند پروری مسوولانه در اسلام (قرآن و احادیث) است. برای مقایسه ابتدا سبکهای فرزند پروری طبق نظریه بامریند در روانشناسی مورد بررسی قرار گرفت و سپس با توجه به سیره پیامبر (ص) و اهل بیت (ع) روش تربیت فرزند از دیدگاه اسلام بیان شده است.نتیجه مقایسه نشان می دهد که از میان روشهای تربیتی نظریه بامریند، سبک فرزند پروری مقتدرانه نزدیکترین روش به روش تربیتی مسوولانه در اسلام، و سبکهای فرزند پروری آسان گیرانه و غفلت از کودک به عنوان سبکهای ناسالم از نظر اسلام مطرح شده است و سبک فرزند پروری مسوولانه مبتنی بر آیات و روایات بهترین روش فرزند پروری است.

مطالعات تطبیقی ادیان به منظور گسترش تعامل و تقویت هم گرایی بین پیروان ادیان مختلف و تحکیم مبانی تقریب بین آن‌ها از ضروریات و بایسته‌های جهان کنونی است. چنین مطالعاتی به منظور درک و شناخت متقابل معارف و اعتقادات ادیان دیگر، مسیر صلح و همزیستی میان پیروان ادیان را هموار نموده و به تلطیف و تصحیح افکار پیروان نسبت به یکدیگر و رفع سوء تفاهمات می‌انجامد. خانواده اصلی ترین نهاد اجتماعی است که در اعتلا و یا انحراف جامعه نقش مهمی ایفا می‌کند. از این رو مورد عنایت تمامی ادیان آسمانی قرار گرفته است. مطالعات تطبیقی ادیان در موضوع خانواده قصد دارد جایگاه، وظایف و حقوق اعضای تشکیل دهنده نهاد خانواده را بررسی نموده و نقاط اشتراک و اختلاف ادیان در این حوزه را روشن سازد. رهیافت چنین پژوهشی شناخت مبانی در تعالیم همدیگر و زمینه های صلح و هم زیستی مسالمت آمیز را فراهم می آورد.شیوه تشکیل خانواده و به کار گیری تدابیرلازم جهت استحکام آن از دغدغه‌های بشر بوده است. با توجه به اینکه ادیان الهی همواره روشنگر مسیر حق و حقیقت و سعادت انسان بوده اند، بهترین مرجع و راهنما در چنین مسائلی هستند. با عنایت به این مسئله و ضرورت مطالعات تطبیقی پژوهش حاضر در صدد است با روش توصیفی تحلیلی ضمن واکاوی موضوع نظام خانواده در اسلام و یهود، نقاط اشتراک و اختلاف اسلام و یهود را در این حوزه استخراج نماید. رهیافت‌های حاصل از پژوهش انجام گرفته بیانگر این است که:-

امروزه معتقدان به ادیان الهی، هم زیستی دینی و انسانی را در گرو گفت وگوی بین اندیشمندان مذهبی می دانند. طبیعی است که محور اصلی این گفت وگوها متون وحیانی است. از موضوعات مشترک تحقیقی بین قرآن و کتاب مقدس، بحث کار و تلاش است. انسان دو بعد مادی و معنوی است که تکامل در هریک از آنها، تنها در سایه تلاش محقق می شود. این پژوهش، درصدد است جایگاه اخلاقی کار را از منابع اصلی دو دین، یعنی قرآن و روایات معصومان(ع)، کتاب مقدس و تفاسیر معتبر آن استخراج و تحلیل نماید. اسلام سستی را مذمت نموده و نصرت الهی را از آن کسانی می داند که متعهدانه تلاش می کنند. در تورات آمده است که خداوند آدم و حوا را در بهشت عدن گذاشت تا کار کنند و از آن نگهداری نمایند.

نهاد خانواده به عنوان یکی از اصلی ترین ارکان جامعه بشری، به دلیل نقشی که در سعادت و شقاوت جامعه و کمال انسانی دارد، همواره مورد توجه همة مکاتب الهی و غیرالهی قرار گرفته است. ادیان ابراهیمی اسلام و یهود، برای نظام خانواده تقدس و مقام رفیعی قائل شده و با وجود اختلافاتی که در حدود و شرایط تشکیل آن با یکدیگر دارند، دستور های مشترکی پیرامون ازدواج و تشکیل خانواده ارائه نموده اند. این پژوهش، درصدد است با رجوع به منابع اصلی دو دین اسلام و یهود- قرآن کریم و روایات معصومان(ع)، تورات و تفاسیر معتبر آن، جایگاه و اهمیت خانواده را استخراج نموده و مورد مقایسه قرار دهد. ازدواج و تشکیل خانواده در اسلام و یهود اهمیت ویژه ای داشته و هر دو دین بر تسریع در امر ازدواج تأکید نموده، عزوبت را مورد نکوهش قرار داده و ارضای نیاز های جنسی را تنها از طریق عقد ازدواج و چارچوب خانواده قابل تأمین می دانند.

موضوع وجوه قرآن، شناختن معانی مختلف یک کلمه در جای جای قرآن است. دانش وجوه و نظایر به بررسی دلالت های متعدد واژگان در بافت کلام وحیانی قرآن می پردازد. این در حالی است که هیچ یک از منابع وجوه به چگونگی دلالت این معانی اشاره­ای نداشته است تا درستی و نادرستی کارکرد آن ها در بافت و سیاق آیات مختلف روشن گردد. این پژوهش قصد دارد مصیب بودن یا نبودن صاحبان وجوه و مترجمان فارسی قرآن را در ارائه معانی در بخش واژگان به نقد بکشاند. میزان و معیار صحت و سقم معانی، بافت و سیاق آیات و تفاسیر معتبر است. برخی از رهیافت ها نشان می دهد که صاحبان وجوه در اشتقاق و ریشه­شناسی هدایت در آیات قرآن اشتباه کرده­اند، در حالی که بافت و سیاق آیات، معنایی فراتر از آن را نشان می دهند. همچنین مترجمان فارسی قرآن نیز معنای نهفته در واژه مذکور را درست و واضح تبیین ننمودند.

وحدت موضوعی و به دنبال آن، تناسب و ارتباط میان آیات و سوره های قرآن کریم از جمله مباحثی است که در سالهای اخیر، توجه قرآن پژوهان را به خود جلب کرده است. یکی از مفسرانی که در بحث های تفسیری خویش، این نظریه را با نگاه ویژه ای دنبال کرده، سعید حوی، مولف کتاب «الاساس فی التفسیر» است. وی در جانبداری از نظریه وحدت موضوعی قرآن، معتقد به یگانگی مفهومی تمام سوره ها در مجموع سوره بقره است. در این مقاله، پس از باز نمودن روش حوی در تفسیرش، سوره احزاب از این تفسیر مورد تحلیل و بررسی قرار می گیرد؛ از آن جهت که شیوه وی در تفسیر این سوره، با تفسیر دیگر سور تفاوت دارد و هم زمان، میان چهار سوره (بقره، احزاب، نساء و مائده) ارتباط برقرار کرده است. هدف این پژوهش بررسی روابط میان سور مذکور و تاثیر روش مفسر فوق الذکر در فهم و تفسیر قرآن است. از جمله نتایج این پژوهش پی بردن به فقدان معیاری مطمئن و فراگیر از جانب این مفسر برای تفسیر تمام قرآن و اعمال سلیقه و رای شخصی او در بیان ارتباط آیات و سور است.

این پایان نامه در یک مقدمه و دوازده فصل به نگارش درآمده است: در مقدمه تعریف علم وجوه قرآن، تدوین علم وجوه، احوال مؤلف وجوه قرآن، و معرفی کتاب وجوه قرآن آمده است و در هریک از فصول به ترتیب وجوه معانی این واژگان بررسی شده است: استغفار، بلاء، تأویل، تقوا، جهاد، ذکر، صلاة، طغیان، ظلم، قلب، مرض، تعین

انسان موجودی کمال‌طلب است و استعداد رسیدن به کمالات الهی و مقام خلیفه الهی را دارد و این امر با تجلی و ظهور اسماء و صفات خداوندی امکان پذیر است؛ بخشودگی و عفو به عنوان صفات جمالیه خداوند، دارای جایگاه ویژه‌ای است. خداوند نیز، در آیات بسیاری بر ارزش‌مندی عفو و بخشش تأکید کرده و از صاحبان حق خواسته بر‌خلاف حق و حقوق خویش، از باب انسانیت از خطا و اشتباه دیگری درگذرند.در روان‌شناسی، بخشودگی به عنوان یک حالت هیجانی درونی که در رفتار نمایان است، در نظر گرفته می‌شود که نقشی با ارزش در ایجاد صلح و آشتی و بازگشت آرامش به زندگی دارد. و به بهره‌گیری از آن، برای حل مسائل، مشکلات و نابسامانی‌های درونی، بویژه رنجش از دیگران تأکید فراوان شده است. پژوهش حاضر سعی دارد ضمن واکاوی مفهوم بخشودگی در روان‌شناسی و عفو در اسلام و بیان آثار و فواید آن به مقایسه‌ی تطبیقی بخشودگی و عفو با روش توصیفی- تحلیلی، بپردازد؛ تا نقاط اشتراک و افتراق این دو حوزه به دست آید. برخی از یافته‌های این پژوهش عبارتند از: مفهوم بخشودگی، در روان‌شناسی بر اساس انسان محوری است. و اسلام با توجه به جهان‌بینی خدا محوری، عفو، را در راستای تجلی اسماء الهی بیان کرده است. بنابراین، دستاوردهای روان‌شناسی در این زمینه، علی‌رغم شباهت‌های زیادی که با مفهوم عفو دارد از این نکته غافل مانده است.مهم‌ترین عامل زمینه‌ساز روحیه بخشودگی در روان‌شناسی عبارتست از حفظ سلامت روان و استحکام زندگی اجتماعی و کانون خانواده. و در رویکرد قرآن، با توجه به دیدگاه خدامحوری، مهمترین عامل زمینه‌ساز عفو و بخشش، توجه به قدرت خداوند، حتمی بودن بازخواست و محاسبه و هدفمند بودن خلقت می‌باشد.آثار و فواید بخشودگی در یافته‌های روان‌شناسان و قرآن‌پژوهان عبارتند از کاهش اضطراب، اختلالات رفتاری- عاطفی، کاستن رفتارهای ضد اجتماعی همچون کم‌رویی و لجبازی، همچنین تهذیب نفس، جلوگیری از تسلسل ناهنجاری‌ها و کینه‌ها، افزایش عزت نفس، سلامت و آسایش جسم و روان و در نتیجه کم شدن ناهنجاری‌های اجتماعی – عاطفی از جملهپرخاشگری، بدبینیو در نهایت، اصلاح فرد و جامعه.متغیرهایی همچون همدلی و توافق‌پذیری، افزایش دهنده‌ی بخشش هستند. از سوی دیگر متغیرهایی مانند: عصبیت، خشم، اضطراب، افسردگی و ناامیدی متغیرهای بازدارنده‌ی بخشش قلمداد می‌شوند.

این نوشتار در صدد تبیین جایگاه معنایی «دعا» در قرآن به شیوة معناشناسی توصیفی است. معناشناسی توصیفی، ارتباط واژة دعا را با کلمات مرتبط با آن در قرآن بررسی میکند. در کاربرد وحیانی، واژه هایی مانند: طلب، ندا، استغاثه، تضرع، عبادت، استغفار و... با دعا ارتباط معنایی دارند. از نتایج مهم ترسیم میدانهای معنایی دعا، آشکار شدن پیوند معناییِ عمیقِ دعا با سایر واژه های مرتبط با آن در قرآن است. این پیوندها باعث شده تا این واژة کاملاً تحت تأثیر کلمات مجاور و نظام معنایی مستقر در آن قرار گیرد. در این مقاله با بررسی این پیوندها و روشن شدن توسعة معنایی دعا، به روند تکاملی انسان بر حسب مراتب او، به عنوان رهیافت معناشناسی پرداخته میشود.