آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

میراث مکتوب ما نشان می دهد که جامعه زنان در گذشته، از صحنه روایت وثبت نقش تاریخی خود غایب بوده اند و در این غییب تاریخی، مردان بودند که تاریخ آنان را نوشته اند. از این رو می توان گفت: تاریخ نگاری زنان نیز، «تاریخ مذکّر» بوده است. چرا تاریخ زنان را مردان نوشته اند؟ چرا تا یکصد سال اخیر حتی یک مورخ و یک اثر تاریخ نگاری معتبر از زنان دیده نمی شود، چنانکه فیلسوف و متکلم وادیب وفقیه برجسته نیز در این جماعت به چشم نمی خورد؟ علت این غیبت چیست؟ گفته شده است اساساً اقتضای ذاتی ساختار فیزیولوژیکی وروان شناختی زنان، مادری است و چنین اقتضایی فرصت همآوردی علمی و فکری و اجتماعی با مردان را به وی نمی دهد. از سوی دیگر، به نظر می رسد خود ناباوری زنان ، پیشگامی مردان دردو قلمرو فتح سرزمینی وکشف و انتقال گنجینه های علمی سایر ملل و سپس، ترجمه و تکمیل آنها ، عقب نشینی فضای عقلانیت اسلامی و رسوب اندیشه های قشر گرایانه اهل حدیث و بازگشت به فضای هنجارهای اجتماعی وسیاسی عصرجاهلی در دوران حاکمان مسلمان، سیطره تفکر مرد سالارانه در عرصه نهاد خانواده و جامعه و به دنبال آن، ظهور استبداد سیاسی به جای نظام امامت مبتنی بر مشروعیت ومقبولیت الهی ومردمی، جانشینی منازعات وجنگ های فرقه ای و قومی به جای تسامح اسلامی، تأثیر پذیری از سنن و اندیشه های حیات ستیز عرب جاهلی، آیین های بودایی، یهودی و مانوی و بالاخره، تغییر نگرش عالمان دینی و جوامع اسلامی به جایگاه زن مسلمان، همه اینها در تضعیف نقش اجتماعی و علمی زن مسلمان تأثیر گذار بوده اند. رویکرد این تحقیق در میان این عوامل و عوامل محتمل دیگر، تلفیقی وترکیبی است؛ هرچند کما بیش، بر تفاوت میزان تأثیرگذاری عوامل یاد شده نیز واقف است.

چکیده: این پایان نامه در صدد ارزیابی قیام های اخیر مصریان با مبانی واصول فقه سیاسی اهل سنت به روش تاریخی، فقهی وکلامی است. فقه سیاسی سنتی اهل سنت، مبتنی بر قضایای پسینی است چراکه علمای اهل سنت، روشهای مشروع انعقاد امامت را، مبتنی بر روش انتخاب خلفای راشدین و حتی برخی مبتنی بر روش خلفای اموی و عباسی یعنی زور و غلبه می دانند و بر این باورند که هرگونه قیامی علیه امام به دلیل ایجاد ضرر بیشتر، ممنوع است. با وجود این برخی از علمای تأثیرگذار در مصر طی دو قرن اخیر، موضعی انتقادی علیه حکومت اتخاذ کرده اند. هرچند مبانی سیاسی آنها تا حدی تغییر کرده است ولی با وجود این تغییرات باز هم نمی توان قیام های اخیر مردم مصر را توجیه کرد. حال سؤال اصلی اینست که اندیشه ها و رفتارهای سیاسی جریانات سیاسی و نیز عامه مردم مصر در قیام های اخیر، چه میزان با مبانی فقه سنتی اهل سنت مطابقت دارد؟ در پاسخ به این سؤال این فرضیه مطرح می شود که عملکرد مردم در این قیام ها با مبانی فقه سنتی اهل سنت، مطابقت ندارد. بر این اساس قیام های اخیر مردم مصر علیه دستگاه حکومت را هم می توان دنباله ی تکاملی مواضع جدید اهل سنت تبیین کرد که در عصر حاضر به نهایت شکوفایی خود رسیده است و هم براساس فطرت ظلم ناپذیر انسانها که ظلم را از ناحیه ی هیچ جایگاهی نمی پذیرد. ماهیت این قیام ها ماهیت اسلامی با مطالبات دموکراتیک می باشد، لذا نظریه بیداری اسلامی بیشترین تطبیق را با این قیام ها دارد.ابزار گردآوری مطالب در این رساله، فیش برداری کتابخانه ای است. این تحقیق از نظر بررسی تفصیلی فقه سنتی اهل سنت،‌ و مقایسه آن با عملکرد اخیر مردم مصر،‌ تحقیقی بدیع بوده و نتایجی مانند عدم تطبیق رفتارهای سیاسی مردم با فقه سنتی خود و نیز تأثیرگذاری این رفتارها بر اندیشه سیاسی اهل سنت، از یافته های این رساله است کلید واژه ها: قیام مصر، اندیشه سیاسی، اهل سنت، امامت، اخوان المسلمین

چکیدهپژوهش پیش رو در صدد بررسی و تحلیل شخصیت دجال در منابع روائی شیعه است. دجال که در برخی از مجموعه‌های روائی شیعه به عنوان علامت ظهور مطرح شدهاست پیشینه ای به درازای تاریخ ادیان کهنی چونآیین یهود دارد.شناسایی شخصیت دجال و نقش او در حوادث آینده و حال جهان، به خصوص ظهور دولت مهدی،می‌تواند علاوه بر روشن ساختن آموزه‌های صحیح شیعی، ما را بیش از پیش با مجموعه معارف مهدوی آشناتر ونزدیک‌تر سازد.در این تحقیق پس از بررسی کلیات، تعاریف و مفاهیم به معرفی منابع و ارزیابی آنها می‌پردازیم و پس از آن احادیثی که در منابع روائی شیعه در خصوص دجال ذکر شده را مطرح نموده و به صورت کلی ارزیابی می‌نمائیم سپس خصوصیات دجال و وقایعی را که به دست او اتفاق می‌افتد، مورد بررسی قرار داده و در فصول بعدی، ضمن بیان نظرات دانشمندان فن در خصوص شخصیت دجال، به ارزیابی و تحلیل و بررسی عقلانی و عرفی این شخصیت و مصادیق احتمالی دجال می‌پردازیم.در این پژوهش با تحلیل سندی و محتوایی روایات موجود و با توجه به دیدگاه صاحب نظران و موعود شناسان معاصر نشان داده شده است دجال و خروج آن از مهم‌ترین فتنه‌ عالم هستند، همچنین شخصیت دجال و این‌که چه خصوصیات ظاهری دارد و چه ادعائی می‌کند از دیگر مباحث این نوشته است، این تحقیق به خروج دجال و مکان‌های ورود او و دیگر مباحثی که در روایات در مود دجال وارد شده اشاره می‌کند، از مهم‌ترین مباحث این است که خروج دجال در آخرالزمان نشانه رستاخیز بزرگ است در ادامه به مصادیق دجال و این‌که چه کسانی را می‌توان دجال نامید اشاره شده است، از دیگر مباحث این نوشته می‌توان دجال را به جای یک شخص خارق‌العاده یک گروه و نظام افیون‌گر و مخفی دانست که در آخرالزمان فعالیت نامشروع خود را علنی خواهد کرد و هدف اصلی او، از بین بردن بصیرت و به اغما بردن مومنان و مسلمانان است.کلید واژه‌ها: دجال، ضد مسیح، مهدی موعود، منابع شیعی

چکیده یکی از عوامل گسترش اندیشه های شیعی در ایران و گرایش ایرانیان به مکتب اهل بیت (علیه السلام)،مهاجرت سادات به این سرزمین بوده است.این مهاجرتها از همان قرن اول هجری آغاز شد و در قرن دوم و سوم سرعت بیشتری یافت،به طوری که تا پایان قرن سوم هجری گروههای زیادی از سادات در شهرهای مختلف ایران از جمله قم،ری،دیلم و طبرستان زندگی می کردند.در بررسی علل مهاجرت ایشان می توان به علل سیاسی،اجتماعی، فرهنگی و عقیدتی اشاره کرد.ورود سادات به ایران و ارتباط آنان با مردم در کنار زمینه های مساعدی که در ایران به نفع تشیع وجود داشت،موجب تقویت و رشد اندیشه های شیعی و مکتب اهل بیت در ایران شد. این پژوهش در تبیین نقش سادات مهاجر در گسترش اندیشه های شیعی در ایران تا پایان قرن سوم هجری در فصل دوم به بررسی روند مهاجرت سادات و موقعیت یابی آنان پرداخته است و در فصل سوم به نقش آنان در ابعاد علمی– فرهنگی و سیاسی- اجتماعی اشاره می کند. در بعد سیاسی-اجتماعی سادات مهاجر در دو بخش انجام قیام(از جمله قیام یحیی بن زید و یحیی بن عبدالله)و تشکیل حکومت علویان طبرستان نقش خود را ایفا نمودند.در بعد فرهنگی نیز عالمان و اندیشمندان از سادات از طریق تالیف کتاب،روایت حدیث،تبلیغ آموزه های شیعی و....در رشد اندیشه های شیعی در ایران نقش داشته اند. براساس بررسی های انجام شده می توان گفت نفس حضور فیزیکی علویان در اجتماع به عنوان بخشی از اعضای آن جامعه موجب ورود اندیشه آنان به عنوان یکی از جریانهای فکری فعال در جامعه می شد.به علاوه حضور سادات با فرهنگ و اندیشه خاص خود یعنی مذهب تشیع در جامعه نیز به طور طبیعی موجب گسترش اندیشه مورد حمایت آنان (تشیع) می شد. در این پژوهش علاوه بر روش توصیفی –تحلیلی از روش تاریخی نیز استفاده شده و روش جمع آوری اطلاعات نیز منابع کتابخانه ای می باشد. کلیدواژه ها:سادات مهاجر،ایران،مکتب اهل بیت ،تشیع

چکیده: مسئله امامت از مسائل چالشی میان علماء مسلمان بوده و هست و دارای مسائل فراوانی است از جمله آنها مسئله برتری ائمه اطهار (ع) بر پیامبران است. این پژوهش برای پاسخ به این پرسش که آیا امامان شیعه بر پیامبران برتری دارند یا خیر؟پس از مباحث کلی و مفهومی، در فصل دوم به بررسی مقامات پیامبران از جمله پیامبر اسلام (ص)پرداخته و برتری پیامبر اسلام(ص) را بر تمامی انسانها از حیث مقام و منزلت اثبات نموده ،در ذیل فصل سوم مبحث ولایت تکوینی بررسی شد، بدین جهت که،تمام فضائل ومقامات ائمه اطهار(ع)، ریشه در برخورداری آنها از مراتب عالیه ، ولایت تکوینی دارد، سپس در فصل چهارم ،مقامات ائمه اطهار(ع) به تفصیل بیان شده، و بر اساس آیات و روایات ویژگیهای خاص امامان خصوصاً حضرت علی (ع) تبیین شده؛در نهایت در فصل چهارم مقایسه ای میان مقامات پیامبران و امامان انجام شده است. براساس آیه 124 بقره مقام امامت بر مقام نبوت برتری دارد و امامان شیعه با توجه به براهین عقلی ونقلی دارای مقام امامت (هدایت به امر)هستند وبنابراین بر پیامبرانی که به این مقام نائل نشده اند برتری دارند.اما برای اثبات برتری امامان شیعه برهمه پیامبران حتّی پیامبران اولوالعزم می توان گفت: از آنجائیکه بر اساس آیه مباهله حضرت علی(ع) جان و نفس پیامبر(ص) است و در تمام مقامات و فضایل به جز مقام نبوّت با پیامبر هم رتبه است بنابراین افضل از جمیع انبیاى الهى است وچون عترت طاهره(علیهم‌السلام) نور واحد ند پس همه عترت اطهار جان حضرت ختمی نبوّت‏اندو افضل از انبیاء الهی هستند ،هم چنین بر اساس آیه علم الکتاب امامان شیعه به همه اسم اعظم الهی وکل کتاب علم دارند و به همین جهت ،صاحب ولایت تکوینی در مراتب عالیه آن بوده و واسطه در فیض الهی هستند و بر این اساس برتر از همه پیامبرانند.در همین راستا احادیث فراوانی ذکر شده تا برتری ائمه اطهار (ع) بر پیامبران اثبات شود. ولایت ائمه هدی(ع) در عرض یا طول ولایت الهی نیست بلکه تجلّی و ظهور آن است. بر این اساس مسئله تفویض و غلّو در مورد آنها برطرف شده و ولایت آنها تحت اذن واراده الهی است . آنچه در صدها حدیث با تعابیر گوناگون در تبیین مقامات و افضلیت ائمه اطهار (ع) آمده است حکایت از مقام والای آنها در جهان هستی و برتریشان بر تمام خلایق است و بیانگر این است که وجود آنها در هر عصری لازم است تا موجب ظهور کمالات و صفات حق تعالی به نحو اتم و اکمل باشند. کلید واژه: نبوت، امامت ، مقام امامان، مقام پیامبر ، تشیّع

این پژوهش مفهوم ومصداق آیه ی کریمه « وَ إِذَا وَقَعَ الْقَوْلُ عَلَیهِْمْ أَخْرَجْنَا لهَُمْ دَابَّةً مِّنَ الْأَرْضِ تُکلَِّمُهُمْ أَنَّ النَّاسَ کاَنُواْ بَِایَاتِنَا لَا یُوقِنُونَ» (سوره نمل، آیه 82) را درآینه تفاسیر شیعه وسنی به صورت توصیفی و مقایسه ای مورد تجزیه و تحلیل قرار داده است . روش گرد آوری داده ها در آن، کتابخانه ای وإسنادی و از نوع مطالعات مروری فراگیر است. روش پردازش و تحلیل اطلاعات نیز توصیفی و تحلیلی و تاحدی، تاریخی است. نویسنده کوشیده است با مرور نسبتا جامع در تفاسیر فریقین، دیدگاه های متفاوت و همگرا را مطالعه کند. حاصل این مطالعه در سه بخش متمایز از آیه شریفه گزارش و بررسی شده است: بخش اول (وَ إِذَا وَقَعَ الْقَوْلُ عَلَیهِْمْ)، بخش دوم (أَخْرَجْنَا لهَُمْ دَابَّةً مِّنَ الْأَرْضِ)، و بخش سوم (تُکلَِّمُهُمْ أَنَّ النَّاسَ کاَنُواْ بَِایَاتِنَا لَا یُوقِنُونَ). پس از بررسی کلیاتی چون، تعاریف و مفاهیم، پیشینه ی تحقیق و معرفی منابع و ارزیابی تفصیلی آنها و ارائه چشم اندازی کلی از فضای عمومی سوره نمل، در بررسی بخش اول به این نتیجه رسیده ایم که وقوع قول که بر کفار و مشرکان تمامی قرون و اعصار رخ می دهد، از نظر اکثر مفسران شیعه وقوع «رجعت» است. تعداد محدودی از مفسران شیعه و تقریبا تمامی مفسران اهل سنت، آن را وقوع قیامت و نزول عذاب بر آنان می دانند. در مطالعه بخش دوم آیه، بیشتر مفسران اهل سنت مصداق دابه را جانوری عجیب الخلقه بر می شمرند و برایش ویژگی ها و صفاتی عجیب و دور از ذهن بر می شمرند. اندکی از آنان هم در مورد تعیین مصداق برای آن سکوت کرده اند. اما در میان مفسران شیعه، معدودی از معرفی مصداق معین سر باز زده اند و اکثریت، آن را یک انسان تلقی کرده اند که ممکن است امام علی(ع) ویا حضرت مهدی(عج) باشد. وسرانجام درتفسیر قسمت سوم ایه، اولین اختلافی که به چشم می خورد، قرائت «تکلمهم» است. برخی از مفسران اهل سنت، قرائت به صورت «تَکلِمُهُم» را پذیرفته اند؛ اما هیچ یک از مفسران شیعی مذهب، این قرائت را که به معنای صدمه و زخم زدن است نمی پذیرند.در مورد ادامه ی این بخش، مفسرانی از هر دو فرقه، «أَنَّ النَّاسَ کانُوا بِآیاتِنا لا یُوقِنُون» را سخن دابه می دانند و بقیه، آن را سخن خداوند بر می شمرند. بر همین اساس، دیدگاه آنان در مورد مصداق آیات در این آیه نیز متفاوت است. بررسی تطبیقی اقوال را می توان در نتیجه گیری نهایی رساله ملاحظه کرد.

مسأله اتّحاد اسلامی قرن هاست که از سوی مصلحان دینی، در جهان اسلام مطرح گردیده است، اما این نهضت، متأسفانه با وجود تلاش های مخلصانه و خستگی ناپذیر داعیان آن، هنوز به نتیجه چشمگیری در این باره نائل نگردیده است. علاوه بر کارشکنی ها و دسیسه های قدرت های بیگانه و خارج از جهان اسلام که منافع خویش را همواره در گرو تفرقه و تشتت آراء مسلمین جست و جو کرده اند، می توان ازعدم درک صحیح مسلمین از اصل تبرّی نیز به عنوان یک مانع موثر در تحقق این آرمان مقدّس نام برد. این پژوهش برای پاسخ به این پرسش که آیا بین ادلّه اتّحاد اسلامی و ادلّه تبری تعارضی وجود دارد یا خیر، ادله ضرورت اتّحاد اسلامی را در ذیل فصل دوم، مورد بررسی قرار داده و در فصل سوم نیز به بررسی ادلّه مربوط به مسأله تبرّی پرداخته است. نهایتاً در فصل چهارم، تعارض یا عدم تعارض میان این دو فریضه اسلامی و شیوه حلّ تعارض در صورت وجود آن، موضوع بحث قرار گرفته است. تحلیل سندی و محتوایی ادلّه موجود در منابع اصیل دینی و بررسی اقوال صاحب نظران مربوطه، اثبات می کند که اصل تبرّی، آن گونه که در شریعت اسلام، فرض گردیده است، به هیچ وجه منافاتی با مسأله اتّحاد مسلمین نداشته، بلکه اتّحاد مسلمین یا ولاء مثبت، و تبرّی نسبت به دشمنان اسلام یا ولاء منفی، دو روی یک سکه بوده و هدف از هر دو اعتلای امّت اسلام و حفظ کیان مسلمین در مقابل ملت کفر می باشد. با توجه به اولویت مسأله وحدت بر سایر مصالح فردی و اجتماعی به غیر از اصول سه گانه اعتقادی و اساس حکومت اسلامی، دیدگاه اسلام در موارد تعارض یا تزاحم، ترجیح این آرمان بر سایر اهداف و مصالح می باشد.

با گذر زمان و ظهور پیچیدگی های علمی،سیاسی و اجتماعی،نقش ادیان و مذاهب به عنوان سرفصل های اصول اعتقادی بشر،همواره مورد نقد و بررسی قرار گرفته است و نتایج این تحقیقات در حوزه ی مباحث اعتقادی تأثیرگذار می باشد و در زمینه ی مباحث سیاسی ،اجتماعی،فرهنگی و ... نیز نقش تعیین کننده خواهد داشت.در این میان مذهب شیعه به عنوان یکی از فرق اسلامی با توجه به نقش تعیین کننده ی اصول اعتقادی آن در تأثیرگذاری بر روند تحولات جهان،همواره و به خصوص در سالهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران در صدر توجهات محققان و مستشرقان قرار گرفته است.پرفسور محمدعلی امیرمعزی به عنوان یک محقق و پژوهشگر در زمینه ی مطالعات شیعی و تاریخ ادیان و مذاهب در جدیدترین کتاب خود که در سال2011 میلادی توسط موسسه اسماعیلیه به چاپ رسید از منظری پدیدارشناسانه –تاریخی گری، نشأت گرفته از تحصیلات دانشگاهی خود،عقاید و آداب و رسوم شیعه را مورد ارزیابی قرار می دهد. نویسنده در این کتاب با هوشمندی و ذکاوتی قابل تحسین، بدون آن که با سبکی القایی خواننده را تحت تأثیر خود قرار دهد با ارائه ی پیش فرضها و نتایج مدنظر خود به صورت تدریجی و بدون تکرار مکرر مدعا،خواننده را در جهت قرارگیری در اهداف مدنظر خود قرار می دهد.وی در مقدمه ی کتاب با ذکر مدعای خود،مبنی بر تأثیرپذیری اعتقادات و آداب و رسوم شیعه،از ادیان ایران باستان و روابط خویشاوندی با پیامبر(ص) که مورد تاکید قرآن می باشد و اعتقادات برخی ادیان دیگر مخاطب را با فرضیه ی مطرح شده در فصل اول کتاب ،با عنوان فرضیه ی «دین علی» آشنا می سازد ،وی در ادامه با ذکر داستان شهربانو به تحلیل چگونگی قرارگرفتن این عقیده در بین اعتقادات شیعه می پردازد و در پایان با ارائه ی مثال های دیگری،خواننده را به تحقیق در مورد آنها فرا می خواند. این رساله در جهت نقد تفکر محوری امیرمعزی،تئوری مطرح شده توسط وی را در گستره ای وسیع تر از افق دید نویسنده ی کتاب مورد ارزیابی قرار داده است.در فصل اول با عنوان کلیات،به شناسایی و تحقیق در مورد رویکرد نویسنده و تبیین اصول کلی تفکر وی و ضرورت بررسی افکار او پرداخته ایم و در فصل دوم با توجه به اهمیت موضوع،دیدگاههای امیرمعزی به تفکیک در موضوعات مختلف مورد تبیین قرار گرفته است. در فصل سوم نیز به بررسی و نقد تئوری «دین علی» با رویکردی کلامی و با توجه به دیدگاههای امیرمعزی در هر حوزه و بر اساس موضوع بندی ارائه شده در کتاب،پرداخته ایم .در فصل چهارم، احتمال تأثیرپذیری شیعه از ادیان ایران باستان و یهود در ادوار مختلف تاریخی،از پیش از اسلام تا پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران و همچنین در حوزه های مختلف اعتقادی،فرهنگی و علمی مورد بررسی قرار گرفته است و درنهایت به ذکر تعدادی از مهمترین موارد تأثیرپذیری شیعه از ادیان مذکور پرداخته ایم .در فصل پنجم با نتیجه گیری از مباحث ارائه شده در سه فصل اول و قسمت پیوست شماره یک،دلایل عدم تأثیرپذیری شیعه را به صورت کلی ارائه نموده ایم.در قسمت پیوست شماره یک، با تطبیق عقاید شیعه با ادیان ایران باستان و یهود، میزان شباهت عناصر اعتقادی و آداب و رسوم شیعه با این ادیان مورد بررسی قرار گرفته است تا علاوه بر آن که میزان صحت ادعای امیرمعزی و بسیاری از مستشرقین در مورد شباهت اعتقادات شیعه به ادیان مذکورمورد ارزیابی قرار گیرد ،زمینه برای ارائه ی احتمالات بعدی به صورتی متقن تر ارائه شود.در این فصل که با شیوه ای کاملا جدید و ابتکاری صورت پذیرفته است،اعتقادات و آداب و رسوم شیعه و ادیان مورد بحث در قالب255 مورد بررسی قرار گرفته و با ارائه ی مستندات، مشخص شده است که اکثر تشابهات شیعه با این ادیان مربوط به اعتقادات و آداب و رسوم مشترک شیعه با دیگر فرق اسلامی می باشد به طوری که هرچه به اعتقادات مختص شیعه نزدیک شویم درصد تشابهات کاهش می یابد.در قسمت پایانی رساله نیز ترجمه ی فصل اول کتاب « معنویت اسلام شیعی» ارائه شده است.

احیاء فکر دینی به معنی تصحیح فهمدینی و اصلاح چگونگی دینداری است، مسائل مربوط به احیاء فکر دینی شامل تمامی مسائل مربوط به دین میگردد.در این پژوهش پس از تعریف و تبیین احیاء تفکر دینی به بررسی وتحلیل برخی از موارد احیاء تفکر دینی که مهمترین آنها عبارتند از : جهان ‌بینی وایدئولوژی ،عدالت، حکومت ،آزادی تفکرو عقیده ، ازنگاه سید قطب وشهید مطهری پرداخته شده است.سید قطب و شهید مطهری معتقدند که اولین و مهمترین کاری که در رابطه با احیاء تفکر دینی باید صورت گیرد ، احیاء ایدئولوژی و جهان ‌بینی اسلامی و اثبات برتری آن نسبت به دیگر جهان ‌بینی‌هاست، تا بدینوسیله از هجوم و رسوخ دیگر جهان‌بینی‌ها د ردین، که عامل مهم انحرافات دینیاست؛ جلوگیری شود.یکی دیگر از مقولاتی که ایندو متفکر در رابطه با احیاء تفکر دینی به آن تأکید زیادی کرده‌اند عدالت است.شهید مطهری با رهیافتی فلسفی وکلامی، وسید قطب با نگرشی متاثر از کلام اشعری به بیان تعریف عدالت و راهکارهای تحقق آن درجامعه اسلامی پرداخته‌اند.سید قطب طبق تعریفی که از جامعه جاهلی و جامعه اسلامی ارائه میدهد، معتقد است جامعه ایی که در آن حکومت، اسلامی نباشد و قوانین اسلامی اجرا نگردد ، جامعهایی جاهلی است.شهید مطهری در مورد احیاء تفکر دینی و رابطه آن با حکومت اسلامی بر عدم جدایی سیاست و حکومت از دین تأکید دارد. د ررابطه با آزادی تفکر و عقیده سید قطب معتقد است که انسان باید در تفکر و عقیده ی خود آزاد باشد و نباید کسی او را برای قبول عقیده ای اکراه و اجبار کند.وی در این راستا به احیاء نظر اسلامی در مورد آزادی تفکر و عقیده پرداخته است.وی معتقد است که اندیشه اسلام هرگز این نبوده که مردم را مجبور سازد تا آن را به صورت عقیده قلبی بپذیرند، زیرا اسلام تنها عقیده نیست؛ بلکه اسلام منشور آزادی انسان از بندگی مخلوقات است.امّا شهید مطهری معتقد است که بین آزادی تفکر و آزادی عقیده فرق است. وی با بیان اینکه اسلام آزادی تفکر را نه تنها معقول میداند بلکه بر آن تأکید دارد و پذیرش اصول دین را بدون تفکر و استدلال نمیپذیرد سعی کرده این فکر غلط را که، همه چیز در اسلام تعبدی است و انسان ها حق ندارند در اصول دین به چون و چرا بپردازند از اذهان مردم پاک کند و به احیاء اندیشیدن و تفکر که مورد غفلت واقع شده است بپردازد. ایشان سعی کرده ضمن احیاء آزادی عقیده و تفکر، تفاوت ایندو مطلب را با یکدیگر بیان کند، تا بین آزادی عقیده و تفکر خلط نشود.به دلیل ماهیت این رساله، روش تحقیق، توصیفی و تحلیلی و منابع تحقیق، کتابخانه‌ای می باشد.

چکیده: این رساله پژوهشی است درباره یکی از مهم ترین و بحث انگیزترین مباحث و مسایل تاریخ عقاید و کلام اسلامی یعنی مسأله تأثیرپذیری شیعه از ادیان ایران باستان و یهود که در این راستا به نقد نظریه ی یکی از شناخته شده ترین مستشرقان حال حاضر،یعنی نظریه ی«دین علی» پرفسور محمدعلی امیرمعزی پرداخته شده است. در این رساله با اتخاذ رویکرد وجودشناسانه، مشخص خواهد شد که منشأ پیدایش شیعه را نمی توان صرفا به روابط خویشاوندی علی(ع) نسبت به پیامبر (ص) که مورد تاکید قرآن می باشد و وجود سوابق جانشینی فرزندان انبیای بنی اسرائیل نسبت داد،بلکه ریشه های تشکیل مذهب شیعه را می بایست در سفارشات مکرر پیامبر(ص) نسبت به علی(ع) جستجو نمود. همچنین در مورد تأثیر پذیری جریان شیعه در طول تاریخ از ادیان ایران باستان و یهود باید توجه داشت که عقاید شیعه نسبت به این ادیان در مؤلفه های اعتقادی مختص به خود، دارای کمترین تشابه نسبت به مؤلفه های عام اسلامی می باشد و با بررسی ادوار مختلف تاریخی و در حوزه های گوناگون علمی،فرهنگی و اعتقادی مشخص خواهد شد که به جز در مواردی که عموما مربوط به آداب و فرهنگ می باشد،نمی توان عقاید شیعه را نشأت گرفته از ادیان مذکور دانست. کلید واژه ها: شیعه،دین علی،ادیان ایران باستان،یهود،محمد علی امیرمعزی