آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

چکیده ندارد.

از آنجا که وحی در اسلام از جایگاه خاصی برخوردار است و اساس و محور آموزه‌های دینی و یکی از منابع مهم معرفت‌زایی بشر محسوب می‌گردد از این روی هدف این مقاله، به بررسی دیدگاه امام فخررازی و علامه طباطبایی در زمینه ماهیت وحی، تبیین و خطاناپذیری آن، با محوریت آیه 51 سوره شوری می‌باشد. به دلیل اهمیت موضوع، این دو مفسر در آثار خویش به تبیین و توضیح وحی پرداخته‌اند. این بررسی نشان می‌دهد که دیدگاه آنان در تبیین آیه مذکور متفاوت است. که فخررازی تمام اقسام ارتباط خداوند با بشر را از نوع وحی محسوب می‌کند در حالی که علامه، وحی را ارتباط بدون واسطه میان خداوند و پیامبر لحاظ کرده است. فخر رازی با توجه به رؤیای حضرت ابراهیم در مورد ذبح فرزندش، مقوله وحی را امری خطاپذیر دانسته است اما علامه، وحی را امری یقینی دانسته و آن را از مبداء صدور تا وصول به مردم، مصون و محفوظ از خطا قلمداد کرده است.

عقل مطمئن ترین منبع معرفت بشری، میزان و راه تشخیص درست و نادرست ، حق و باطل، صدق و کذب ، خیر وشر و خوشبختی و بدبختی است. قرآن کریم عالی ترین معیار فضیلت انسان بر سایر مخلوقات جهان مادی را عقل می داند. (اسراء/70) در اهمیت عقل همین بس است که خداوند به واسطه آن به انسان شایستگی تعقل را ارزانی داشته است. و انبیاء را که محبوب ترین بندگانش نزد او هستند، از میان عاقل ترین انسان ها برانگیخت و از آنان پیمان گرفت تا در جهت تکامل عقلی امتش بکوشند. خدای سبحان انسان را این چنین آفریده که در مسائل فکری و نظری حق را از باطل و در مسائل عملی خیر را از شر و نافع را از مضر تشخیص دهد. از آن جایی که عقل انسان محدود است، لذا حد معرفتی او نیز محدود است ، به علاوه گاهی نیز تمایلات نفسانی حجاب آن می گردد. لغت عقل معانی مختلفی دارد .اصل عقل امساک ، پیوند دادن و نگهداشتن است . متضاد کلمه عقل در لغت عرب جهل است وجهل در اصل به معنای عمل بدون تا?مل یاعمل ناسنجیده بوده است .تعقل و تفکر از جنبه های گوناگون قابل تامل و بررسی می باشد. نگارنده سعی نموده در نوشتار خود برداشت های شیخ مفیدکه متکلم برجسته شیعه و نماینده گرایش عقلی در مذهب شیعه اثناعشری می باشد و علامه مجلسی که در شرح اصول کافی به مسئله عقل پرداخته است را درباره عقل مورد تحقیق و کاوش قرار دهد و ضمن مقایسه این دودیدگاه، تاملی تازه در متون مربوط به عقل داشته باشد. هر چند این دو فرزانه هر یک با نوع نگرشی که به مسئله عقل داشته اند توانسته اند راه های ناهموار و گره های ناگشوده را باز و هموار نمایند، اما به حکم عقل مسیر تحقیق و بررسی در باب مسائل مختلف هیچ گاه نقطه‌ی پایانی ندارد و خود عقل و ماهیت آن نیز از این قاعده کلی مستثنی نیستند، از این رو نگارنده تلاش نموده در پرتوآرای شیخ مفید و علامه مجلسی تبین گویا و رسا درباره ماهیت عقل ارائه نماید.مطالب این پایان نامه در 4 فصل تنظیم شده است.فصل اول یعنی کلیات شامل بحث های مقدماتی نظیر مقدمه، شرح و بیان مسئله پژوهشی، عقل در لغت واصطلاح وجایگاه عقل در قران و روایات و در اصطلاح فیلسوفان می باشد.در فصل دوم عقل ازدیدگاه شیخ مفید بررسی شد که شیخ مفید عقل را مجموعه علومی می داند که با ان تمییز خیر و شر و ادراک واقع صورت می گردد. از نظر ایشان عقل برای آن است که از آموزه های اساسی که از طریق وحی استقرار یافته دفاع کند . همچنین بر انفکاک ناپذیر بودن عقل و وحی تاکید می نماید. در فصل سوم به دیدگاه علامه مجلسی پرداخته شد که وی ضمن بیان 6 معنا برای عقل معتقداست تنها مسئله ای که عقل در آن حق نظر دارد معرفت امام است و بعد از آن می باید عقل را تعطیل کرد، چون عقل فراوان خطا می کند.فصل چهارم نتیجه گیری و تطبیق نظرات آن دو دیدگاه می باشد.نگارنده در این قسمت پس از نقل دیدگاه شیخ مفید وعلامه مجلسی درباره معنای عقل ، نقاط اشتراک و افتراق نظر این دو اندیشمند راذکر کرده است.کلید واژه: عقل، تعقل ، شیخ مفید، علامه مجلسی ، معرفت ، وحی ، نقل

غلو و تقصیر به عنوان جریان های انحرافی در دین و دینداری شناخته می شود که از دیرباز، آفت بزرگی در فرهنگ اسلامی و به ویژه در فرهنگ شیعه بوده است. امامان معصوم، در زمان حیات خود به طور جدّی با عقاید انحرافی و نادرست غلات و مقصّرین، مبارزه کردند. علمای شیعه نیز با تألیف آثار متعدد کوشیدند معارف حقّه ی اسلامی را از گزند اندیشه های آمیخته با غلو یا تقصیر، حفظ کنند. این پایان نامه درصدد است مسئله غلو و تقصیر را از منظر شیخ صدوق، شیخ مفید و علامه مجلسی بررسی کند و نظرات آنان را تبیین و سپس مقایسه نماید. همچنین تلاش می شود با به دست آوردن ویژگی های پیامبر و امام از منظر افراد مذکور، ملاک های غلو و تقصیر یعنی فراتر و فروتر بودن از حد ویژگی های پیامبر و امام، نزد ایشان مشخص شود. صدوق، مفید و مجلسی این موارد را به عنوان ملاک های غلو بر می شمارند: اعتقاد به الوهیت پیامبر و امامان، نبوت امامان، تفویض امور خلقت و روزی دادن، به پیامبر و امامان، اعتقاد به تناسخ؛ یعنی انتقال روح امام از بدن او به بدن امام دیگر، انکارمرگ پیامبر و امامان و باور به اینکه با وجود معرفت به امام، انجام تکالیف شرعی و عبادات، لازم نیست. صدوق، معتقد به صحت سهوالنبی است و منکرین آن را به غلو متهم می کند. مفید و مجلسی به سهوالنبی اعتقادی ندارند و آن را رد می کنند و معتقدین سهوالنبی را مقصر می دانند. مفید، اعتقاد به خلقت معصومین قبل از آدم علیه السلام را به ملاک های غلو اضافه می- کند. مفید بیش از دو شخصیت دیگر به موضوع تقصیر پرداخته است. مفید، اعتقاد به اینکه ائمه بدون الهام، احکام دینی را نمی دانستند و درحکم دادن به به رأی وظن خود توجه داشتند را جزء اندیشه های مقصّره به حساب می آورد. صدوق درباره ی تقصیر و ملاک های آن سخنی نگفته است اما مجلسی دراین موضوع، با مفید، هم نظر است. مجلسی همچنین، نفی علم ائمه به ماکان و ما یکون را تقصیر در حق امامان می داند.واژگان کلیدی: غلو، تقصیر، صدوق، مفید، مجلسی