آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب حاضر، دربرگیرنده‌ی شرح زندگی، افکار، و آرای "مارتین لوتر" بانی نهضت پروتستان است. به تصریح کتاب: "مارتین لوتر، بانی نهضت پروتستان، در زمره‌ی معدود کسانی است که سبب تغییر عمده در تاریخ شد. او با شهامت بسیار در اصول عقاید مسیحی که بیش از هزار و پانصد سال مقبول همگان بود، درنگ کرد و آن‌ها را به بوته‌ی نقد و آزمون کشید. نیمی از شخصیت وی ریشه در باورهای قرون وسطی داشت و نیم دیگرش به دنیای جدیدی معطوف بود که تحول در علم و معرفت را به ارمغان آورد... اندیشه‌ی لوتر بر همگان موثر افتاد و دغدغه‌ی همه‌ی روشن‌اندیشان گشت. مساله‌ی وی، معضل بسیاری بعد از او شد. پس از او بود که به سرعت چهره‌ی عالم تغییر کرد. مردم از انزوا قصد فضا کردند و از صومعه‌ها وکلیساها به قصد عمران دنیا بیرون آمدند. فلسفه تغییر روش داد و علوم نوین زاده شدند. اینک، کشف دنیا بهتر از پرداختن به مسائل خیالی آن جهان بود. گویی لوتر نوری بر دنیا افکند که همه‌چیز را در پرتو آن عیان می‌‌گشت؛ اما این بار نیز این نور برگرفته از دین بود. لوتر بر همگان نافذ افتاد؛ کانت و هگل از او تاثیر گرفتند و رودلف اوتو و کارل بارث در پی او رفتند. شلایر ماخر رای از او گرفت و بر آن افزود و مارتین بوبر اگرچه از او الهام گرفت ولی اهتمام نمود و باردیگر انجیل را به آلمانی ترجمه کرد. وبر از تاثیر نهضت پروتستان بر اقتصاد و سرمایه‌داری گفت و نیچه صراحت لحن او را آموخت؛ در حالی که شوپنهاور طعن گزنده‌ی او را به کار برد. پل تیلیخ از آموزه‌های او گفت و علم کلام دیگر برخاست. هایدگر او را ستود و کی یرکه‌گور نیز از او سخن گفت. خلاصه، موافق یا مخالف نمی‌توانستند آثار او را نادیده بگیرند زیرا او در تاریخ ظاهر شده بود". گفتنی است، مترجمان علاوه بر ترجمه‌ی کتاب، در ضمیمه بر آن افزوده‌اند؛ یکی مربوط به مساله‌ی بخشایش گناهان و فروش بخشایش است که مساله‌ی حیاتی و اصلی جنبش لوتری محسوب می‌گردد؛ و دیگری، متن نامه‌ی 95 ماده‌ای است که انفصال او را از کلیسا حتمی کرد.

مارتین لوتر کشیش آلمانی و بانی پروتستانیسم است که در سال1546 م در 63 سالگی درگذشت. وی بسیاری از تشریفات کلیسای کاتولیک را زائد اعلام داشت و با اصلاحات خود پیروان فراوان یافت به گونه-ای که پروتستان مذهبان (پیروان آموزش‌های لوتر و کالون فرانسوی) در چند کشور از جمله در ایالات متحده اکثریت دارند. یکی از اصلاحات لوتر آزاد کردن ازدواج کشیش‌ها و منع بخشودن گناهان افراد از سوی کلیساها پس از اعتراف و احیاناً با پرداخت پول و اعانه بود.سبک نگارش لوتر و تناسب گفتار و نوشتار وی با درکِ مردم عادی، مورد استقبال و تأیید همگان قرار گرفت و تأثیری سازنده بر زبان و ادبیات آلمانی جدید نهاد. شایان ذکر است که خدمات لوتر در این زمینه گرچه با فعالیت‌های یاکوب گریم هم‌سو ارزیابی شده است، لیکن از نظر محتوا و حجم، با آن قابل سنجش نمی‌باشد. آثار ادبی لوتر علی‌رغم تنوع و خارق‌العاده بودنشان، همیشه تحت‌الشعاع فعالیت‌های مذهبی و در رتبه پائین‌تری قرار داشته ‌است.

در الهیات مسیحی، ایمان امری فطری و باطنی و در واقع، تصدیق قلبی است که به موجب آن آدمی به چنان مقامی دست می یابد که به تمامی معنی به اتحاد با عیسی(ع) مسیح نائل می گردد. بدین سان، هرگز رذائل اخلاقی، اضطراب ها و تشویش های درونی و به ویژه احساس پوچی در وجود چنین انسانی راه نمی یابند، بلکه وی همواره به واسطه دستیابی به شناخت حقیقت مطلق سرشار از فضایل انسانی، به ویژه احساس آرامش قلبی بوده، و با آرمان محبت به خداوند و دیگر ابنای بشر در همه عرصه های زندگانی فردی و اجتماعی همراه با نور امید و شور و نشاط برای دست یافتن به ملکوت خداوند تلاش می کند. دراین راستا، مارتین لوتر نیز به عنوان یک الهی دان مسیحی و مدعی اصلاحات دینی کوشش می کند با بازتعریف نوینی از ایمان مسیحی، که عبارت است از شناخت درست قلب درباره خداوند به مثابه هدیه و لطف الهی، راه را برای رسیدن به سرمنزل مقصود، که همانا نجات و رستگاری و یگانگی با اوست، هموار سازد. درعین حال، به نظر می رسد چنین ایمانی که در آن عقل و اراده هیچ نقشی را ایفاء نمی کنند، توجیه ناپذیری عقلانی، جبرگرایی و پیرو آن انحصارگرایی را در خود دارد.

محمد غزالی و مارتین لوتر اندیشمندانی هستند که در اندیشه اسلام و مسیحیت جایگاه ویژه‌ای دارند، دستاوردها و تاثیرات آن‌ها تضادها و تفاوت‌های زیادی باهم دارد. بخشی از این تضادها برآمده از تفاوتهای ماهوی اندیشه اسلامی و اندیشه مسیحی می باشد، بنابراین، بر اساس مدل جامعه شناسی ماکس وبر ابتدا پیرامون تفاوتهای اندیشه اسلام کلاسیک و اندیشه مسیحی قرون وسطی که در طول پژوهش توضیح داده خواهد شد، بحث می شود، سپس با توجه و تکیه بر این تفاوتها و با نگاهی انتقادی و تحلیلی به تفکرات و اندیشه های محمد غزالی و مارتین لوتر،عوامل انحطاط اندیشه اسلام، و تحول اندیشه مسیحیت که پاسخ سوال پژوهش و نتیجه مدنظر است، مشخص می گردد. بدین ترتیب که در اندیشه اسلامی، غزالی در مبارزه با فلسفه و علم، مخالفت باعقل‌گرایی، تاثیر بر ترویج کلام اشعری و مسلک تصوف، دگراندیش ستیزی، و حمایت و هدایت دستگاه ظالم حاکمیت عصر خویش که منجر به حفظ وضع موجود شد، عاملی موثر در انحطاط اندیشه اسلامی شد، و مارتین لوتر با دنیوی کردن و عرفی کردن دین مسیحی، شخصی کردن و عقلانی کردن ایمان مسیحی، و تساهل و تسامح مذهبی، موجب تحول و تعقیر و ترقی اندیشه مسیحی گردید.

لوتر در نگرشِ الهیاتی و فلسفی ‎بسیار شبیه آگوستین و توماس آکویناس آموزش دیده بود، اما نظام الهیاتی آنها را در ارائة پاسخی دربارة چگونگی حصول آمرزیدگی ناکارآمد می‎دید، لذا با مراجعه به رسائل پولس بیان می‎کند که موفق به کشفِ تلقیِ جدیدی از آموزه ایمان و ارتباط آن با آمرزیدگی براساس کتاب مقدس شده است. او راه آمرزیدگی را ایمان معرفی می‎کند و ایمان را زیستن به گونه‎ای که خدا می‎خواهد تفسیر می‎کند و مصداق این ایمان را مسیح‎گونهِ شدنِ بشر می‎داند. وی تفسیری عرفانی از رسائل پولس به‌همراه نگرشی آگوستینی ارائه می‎دهد که گامی‌فراتر از دیدگاه پولس است و نیز اختلافاتی اساسی با دیدگاه آکویناس در خصوص ایمان و با پلاگیوس در خصوص فیض دارد. در این مقاله قصد داریم سیر دقیق معنا و مفهوم ایمان و ارتباط آن با آمرزیدگی را در اندیشة لوتر به روش تحلیلی بررسی نماییم.

از همهی آثار خدا، شناخت هیچ یک مهمتر از شناخت انسان نیست . یونانیان اولیه مستقیماً با مسأله موقعیت انسان در جهان کاری نداشتند، اما تئوریهای آنها درباره ماهیت جهان به طور ضمنی انسان را بخشی از جهان معرفی میکرد . خلقت خداگونه انسان برای اولین بار در آموزههای تورات آمده است. پروردگار در همه حال انسان را فرا میخواند: این فراخوان از » عهد جدید « در تمام صفحات خلال پیام مسیح آشکار است؛ پروردگار عملی انجام میدهد، و عمل او مسئولیتی برای انسان به بار میآورد. ]در کتاب مقدس[ پروردگار به انسان در قالب هستی انسانی او مینگرد یعنی مخلوقی که خلق شده است تا در نهایت به رستگاری دست یابد و در ملکوت او سکنی گزیند . مبدأ هر پژوهش باشد. انسانشناسی مسیحی بر » مسیحشناسی « انسانشناختی در گستره سنّت مسیحیت همانا باید مسیحشناسی قائم و استوار است . نگاه کلی مسیحیت قرون وسطی به جایگاه انسان و رابطه او با خداوند به خصوص بعد از دوره آباء کلیسا و انعکاس آن در مسیحیت کاتولیک بر نفی رابطه مستقیم انسان و خدا و طرح واسطه گری کلیسا بین انسان و خدا استوار بود. بعد از دوره آباء کلیسا و قرون وسطی، اراسموس که مشهورترین محقق عصر خود و نماینده اومانیستها بود عمیقاً به انسانگرایی مسیحی معتقد بود. در انسانگرائی اراسموس هیچ چیز سلطه جویانه وجود ندارد؛ در قلمرو آن نه دشمن وجود دارد نه برده. هر کس خواستار آموزش و فرهنگ بود، میتوانست انسانگرا شود. در دیدگاه اراسموس، فاصله میان وضع انسان در دوران پیش از مسیح و روزگار پس از او چندان که فکر میکنیم زیاد نیست. مارتین لوتر که سردمدار جنبش نهضت اصلاح دینی است از اومانیستها و به خصوص اراسموس در باب جایگاه انسان و رابطه او با خدا، تأثیر پذیرفته است. از مارتین لوتر نظرات مهمی به جای مانده که چند مورد آن به خصوص نظریه آمرزیدگی تنها به وسیله ایمان، تأثیر شگرفی بر تاریخ کلیسا گذاشت و به تبع آن نگاه مسیحیان به انسان که منوط به شناخت مسیح بود، دگرگون گشت. کلام )تفکر و اندیشه ( لوتر صرفاً ناظر بر زندگی است و بر حسب آن، انسان خواه ناخواه موقعیتی پیدا میکند که گویی همیشه بدهکار است. به عقیده لوتر باید دغدغه کسب ایمان به نحو حیّ و حاضر در نزد هر کسی که خود را مسیحی میداند، به نحو انضمامی وجود داشته باشد و کوشش او در جهت مطابق سازی زندگی با کتاب مقدس دیده شود. لوتر با اراسموس در بازگشت به سرچشمه- ها )کتاب مقدس و اندیشه آباء کلیسا( اتفاق نظر داشته امّا در نگاه به جایگاه انسان در مسیحیت از جمله اراده و ایمان انسان اختلاف نظر داشت. این دو متفکر هر چند در پی هم میآیند اما بر تاریخ اندیشه مسیحی تأثیری بنیادین گذاشته اند. واژگان کلیدی: انسان، انسانشناسی، اراسموس، لوتر، اراده، ایمان.

نسبت میان مقوله دین و انسان در دوره جدید زیر سایه تأملات متفکران پروتستان اهمیتی ویژه یافت والهیات جدیدی را شکل داد که زیر سایه آن مواجهه با لوازم دنیای مدرن صورت می‌پذیرفت. مواجهه مصلحان پروتستان با دنیای مدرنی که به آرامی در حال شکل گیری بود نه تنها به ظهور الهیات جدید منجر شد بلکه عامل بسیار مهمی در شکل گیری دوره جدید در فلسفه غرب بود. انسان شناسی ای که مارتین لوتر ارائه داد ویژگی هایی داشت که سبب تفکیک فلسفه از الهیات در دوره جدید شد و به فیلسوف دوره جدید این فرصت را بخشید که فارغ از گزاره های دینی امکان طرح مباحث فلسفی را بیابد. تأکید لوتر بر الهیات غیر عقلی و حمله او به سنت مدرسی زمینه جدایی فلسفه وبه عبارت دقیق تر عقل از الهیات را فراهم ساخت. جدایی ای که شاید بتوان آن را مهم ترین دستاورد نهضت اصلاح دینی در عصر جدید دانست. از دیدگاه سنت مدرسی قوای روح کارکرد نسبتا خود مختاری دارند آنها مدیریت و کارکرد خاص خودشان را دارند و قوای روح به صورت طبیعی این کارکرد‌ها را به انجام می‌رسانند. اما از نظر لوتر قوای روح هرگز به صورت خودکار عمل نمی‌کنند بلکه ارتباط میان عقل و اراده، یعنی طریقی که بوسیله آن این قوا مورد استفاده قرار می‌گیرند، توسط یک واحد بالاتر که برای انسان عامل تعیین کننده است، معین می‌شود. لوتر تأکید می کند که اگر انسانی بخواهد آزادی اراده را بدست اورد در واقع کوشیده چیزی را تصاحب کند که تنها متعلق به خداوند است.ازادی اراده منحصرا برای اوست. . ایمان درست و حقیقی به خداوند مستلزم ایمان به اراده آزاد و تغییر ناپذیر اوست. . از نظر لوتر اراده بشر تغییر پذیر است و در اثر هبوط و خارج شدن از بهشت در بند گناه اسیر است و اراده بشر به فیض و لطف الهی نیازمند است.از نظر لوتر حکم و اراده الهی بر همه چیز الویت دارد بشر در اسارت گناه است و نجات او فقط در قلمرو انتخاب خداوند است. وجود این لطف نیز صرفاً با وجود ایمان توجیه می‌شود. سبب نجات، ایمان به عمل نجات بخش مسیح است که شعار اصلی لوتر در ساختار الهیاتی اش محسوب می شود. از نظر لوتر تأکید بر آزادی اراده به معنای انکار نقش مسیح در کفاره و بخشش گناهان پیروان اوست. عادل شمردگی بوسیله فیض و از طریق ایمان خط اصلی فکری لوتر در بحث از آزادی اراده است.لطف الهی نیز بر اهمیت جاودانگی مرگ و رستاخیر مسیح تأکید دارد بر این اساس خداوند با قربانی شدن او و نه به سبب اعمال ما دامنه لطف خود گسترش داده است

هدف این پژوهش بررسی چگونگی تأثیرپذیری مارتین لوتر از ریکالدو دومنته کروچه در رویکرد انتقادی به قرآن کریم است. مارتین لوتر بنیان‌گذار نهضت پروتستان از معدود کسانی است که زمینه تغییر در تاریخ را فراهم نمود، اما او به همان میزان که تأثیرگذار بوده، تأثیرپذیر نیز بوده است. بسیاری از اندیشه‌های لوتر متأثر از اندیشمندان قرون وسطی است. او به‌طور خاص در مواجهه با قرآن، از ریکالدو دومنته کروچه کشیش دومینیکی و مبلغ مسیحی قرن سیزدهم اثر پذیرفته است. لوتر از طریق رساله ریکالدو با اسلام و قرآن آشنا شد و به انتقاد جدی از قرآن پرداخت؛ او که ابتدا مؤثرترین دفاع در برابر جاذبه اسلام را استقامت در باورهای مسیحی می‌دانست، با تغییر روش، تحت تأثیر ریکالدو بهترین رویکرد را نشان دادن خطاهای دین اسلام معرفی کرد. لوتر ضمن حمله به قرآن، آن را وحیانی و معتبر ندانست. با این‌ همه، تلاش کرد از قرآن به‌عنوان مبنای اثبات آموزه‌های اساسی مسیحیت مانند تثلیث و الوهیت مسیح استفاده کند. گرچه لوتر در ادعاها و موضع‌گیری علیه اسلام و قرآن دنباله‌رو ریکالدو است، اما رفتاری تهاجمی‌تر و تندتر از او دارد.