آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

از اسلام قرآن تا اسلام حدیث، عنوان کتابی مهم و ارزشمند از جورج طرابیشی است که در سال 2010 منتشر گردید. درست زمانی که روشنفکران جهان عرب و مخاطبان، منتظر انتشار آخرین حلقه از سلسله نقدهای طرابیشی نسبت به پروژه مطالعاتی جابری بودند، او همگان را شگفت زده کرد و پی ریزی ساختمانی مستقل را آغاز نمود.

موسی و یکتاپرستی (به آلمانی: Der Mann Moses und die monotheistische Religion) نام کتابی است که در سال ۱۹۳۷ توسط زیگموند فروید نوشته شده‌است. فروید در این کتاب احتمال عبرانی نبودن موسی را مطرح ساخته و می‌نویسد موسی اشراف‌زاده‌ای مصری بوده که احتمالاً پیرو آخناتون یکتاپرست مصر باستان بوده باشد. کتاب از سه بخش تشکیل شده و بخشی از کارهای فروید در ارتباط با تئوری روانکاوی به منظور ارائه فرضیاتی در مورد رخدادهای تاریخی به‌شمار می‌رود. فروید قبلاً هم از این تئوری در کتاب دیگرش به نام توتم و تابو استفاده کرده بود. فروید نتبجه می‌گیرد که موسی پیرو دین یکتاپرستی آتون بوده اما به علت سست شدن قدرت امپراتوری پس از اخناتون و طرد دین اتون توسط مصریان، موسی این دین را به جای ادامه در مصر، به قوم یهود منتقل می‌کند. یهودیان آن زمان در قلمرو مصر ساکن بودند. موسی همچنین رسم مصری ختنه را به قوم یهود داد. فروید در این کتاب با روایت کتاب مقدس دربارهٔ موسی مخالفت کرده و می‌نویسد، موسی تنها پیروان نزدیکش را در زمان ناآرامی‌های پس از آخناتون به آزادی راهنمایی می‌کند ولی آنها در پی یک شورش او را به قتل می‌رسانند و سپس با قبیله یکتاپرست دیگری به نام مدین ترکیب می‌شوند. آنها سالها پس از کشتن موسی پشیمان شده و در آرزوی بازگشت موسی برای نجات بنی اسرائیل مفهوم منجی را ابداع کردند. به عقیده فروید این احساس گناه ناشی از قتل موسی به تدریج به نسلهای بعد منتقل شده و در نهایت منجر به پیدایش دین یهودیت می‌شود.

دیرزمانی است که شبهه­ محدودیت رسالت پیامبر اکرم(ص) به مکان یا زمانی خاص از سوی برخی از متفکران طرح گردیده است؛ این در حالی است که اکثریت قریب به‌اتفاق دانشمندان علوم اسلامی بر جهانی بودن دین اسلام و عدم اختصاص آن به جغرافیا و جامعه‌ای محدود اتفاق‌نظر دارند. جرج طرابیشی، اندیشمند مسیحی سوری از جمله متأخرانی است که نظریه عدم جهان‌شمولی رسالت پیامبر اسلام(ص) را در بخشی از کتاب «من اسلام القرآن الی اسلام الحدیث» منتشر نموده است. وی با استناد به برخی آیات قرآن و شواهد تاریخی، رسالت پیامبر اسلام(ص) را محدود به جغرافیای جزیرة‌العرب و منحصر به عرب‌زبانان این منطقه می­داند. کانون توجه طرابیشی ظهور آیاتی از قرآن کریم است که ­­طبق ادعای وی، دعوت پیامبر اسلام(ص) را محدود به شهر مکه و سرزمین­های پیرامون آن، و نیز مختص عرب‌زبانان معرفی می­نماید. او با ترجیح معنای غیرمشهور از واژه «امّی» و نیز با ارائه برخی شواهد تاریخی سعی در تقویت دیدگاه خود دارد. در این مقاله پس از تبیین ادله طرابیشی به ارزیابی و نقد آن پرداخته شده است. به عقیده نگارنده عدم جامع‌نگری آیات قرآن و فهم ناقص و نادرست از مفاد و مدلول­ های آیات ارائه شده، عدم بررسی همه روایات وارده در این موضوع و اکتفا به یک روایت خاص، نادیده انگاری شواهد تاریخی و تمسک به موارد خاص و مشکوک، و تأویل و تحلیل­ های غیردقیق، مهم‌ترین اشکالات طرابیشی در اقامه ادله­ی نظریه عدم جهان‌شمولی اسلام است.