آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

جامعه امامیه به هنگام پیشوایی امام حسن عسکری (امامت: 254-260ق) دچار مشکلی اعتقادی شده بود از این رو، آن حضرت کوشیدند با بهره‌گیری از روش‌های گوناگون تبلیغی، این کاستی‌ را چاره نمایند. منظور از «تبلیغ» هر گونه فعالیت نظام‌مند و مستقیم به منظور گسترش یک مفهوم، اعم از علمی، عاطفی، رفتاری می باشد. با توجه به این‌که مهم‌ترین چالش‌ پیش روی امام، چالش «باور به امامت» بود، این که آن حضرت، چه راهکارهای تبلیغاتی برای حل این گره اعتقادی در پیش گرفت، پرسش بنیادین این پژوهش است. یافته‌ها بر آن است، ایشان با بهره گیری از الگوی «تبلیغ کانونی»، در هفت گام با کاربست شیوه‌هایی چون: نخست در اختیار گرفتن بیت امامت در سامرا، دوم: استفاده از ظرفیت تبلیغی خلیفه عباسی برای معرفی امام، سوم: ارائه کرامت و امور خارق العاده برای شک زدایی، چهارم: ترمیم شبکه تبلیغات بازمانده از عصر امام هادی(ع)، پنجم: اعلام راهبرد تبلیغی و تامین محتوا، ششم: بهره گیری از ابزارهای مختلف تبلیغی، هفتم: نظارت و بازرسی بر حُسن اجرا، به چاره کردن این مشکل اعتقادی پرداختند. تحقیق پیش‌رو، با دریافت الگو از روشهای ارتباطی و تحلیل داده‌های تاریخی، به بیان راهبردهای آن حضرت می‌پردازد.

محمدحسین ذهبی از متفکران و اساتید علوم قرآن و حدیث معاصر می باشد. وی در کتاب معروف «التفسیر و المفسرون» پس از نقل بخش‌هایی از متن تفسیر امام حسن عسکری(ع) با عناوین: «ولایة علیّ»؛ «روایات مکذوبة فی فضل اهل‌بیت»؛ «الشجرة التی نهی آدم عن الأکل منها»؛ «توسل الأنبیاء و الأمم السابقة بمحمد صلی الله علیه و سلم و بأهل‌البیت»؛ و مانند آن بدون ارایه دلایل، این تفسیر را متهم به آفت غلوّ، خروج از دائره آموزه‌های معقول و مقبول گرایشات شیعی و تلاعب با نصوص قرآنی می نماید و استناد آن به امام(ع) را برخاسته از بهتان و دروغ بزرگان شیعه قلمداد کرده است. نظر به این که بسیاری از عالمان و محققان شیعه استناد این تفسیر را به امام(ع) موجّه می‌دانند؛ لذا در این مقاله، به روش تحلیلی و توصیفی، به بررسی آراء ذهبی پرداخته و پاسخ دقیق و مدلّلی به دیدگاه‌های ایشان داده شده است. در پایان، با استناد به دلایل موجود در منابع اسلامی و حتی منابع اهل تسنن این نتیجه حاصل آمد که تفسیر امام(ع)، از همه اشکالات و اتهامات مورد نظر ذهبی مبراست و دلایل نقلی و عقلی موید صحت و تأیید آن‌هاست.

درباره تفسیر منسوب به امام حسن عسکری (ع) تاکنون پژوهش‌های متعددی در قالب کتاب و مقاله منتشر شده است. عمده حجم این آثار به بررسی سند این تفسیر اختصاص یافته و نویسندگان کمتر به بررسی و تحلیل محتوای آن پرداخته‌اند؛ اگر هم به محتوا نظر کرده‌اند بیشتر در پی دست‌یابی به شواهدی بر تأیید یا رد انتساب آن به امام عسکری (ع) بوده‌اند. ترجمه مقاله حاضر از این جهت که نویسنده بحث کمتری را به بررسی سند اختصاص داده و عمده بحث خود را بر تحلیل محتوای این تفسیر متمرکز ساخته، آن هم از نگاه یک پژوهش‌گر بیرونی و خاورشناس، برای خوانندگان و پژوهش‌گران فارسی‌زبان مغتنم است. بدیهی است که ترجمه مقاله دلیل بر موافقت مترجم با همه تحلیل‌های نویسنده نیست.

کتاب حاضر درباره امام حسن عسکری علیه السلام و مسائل پیرامون تولد، کرامات، فضائل و شهادت ایشان می باشد.

«اعلام الهدایة» عنوان چهارده جلد کتاب به زبان عربی درباره زندگی چهارده معصوم است که جمعی از محققان در معاونت فرهنگی مجمع جهانی اهل بیت علیهم السلام جمع‌ آوری و تهیه نموده‌ اند. «اعلام الهدایة» به این هدف تألیف شده است تا نقشی که ائمه (ع) با توجه به اوضاع سیاسی، فرهنگی و اجتماعی هر عصر ایفا كرده‌ اند به تصویر كشیده شود. مولف و همکاران در نگارش تاریخ اهل بیت تحت تأثیر آراء شهید صدر بوده اند و بر اساس نگاه شهید صدر به وجود مقاطعی در تاریخ زندگی اهل بیت (ع) توجه شده است. در هر جلد، ابتدا خلاصه‌ ای چند صفحه‌ ای از تاریخ زندگی هر معصوم و مهم‌ ترین فراز و فرودهای تاریخی زندگی ایشان ارائه می‌ شود. پس از آن، مخاطب در سه سطح مختلف که از اجمال به ‌تفصیل می‌ رود، فهم عمیق‌ تری از زندگی و سیره‌ آن امام و شرایط تاریخی آن مقطع پیدا می‌ کند. جلد سیزدهم مجموعه اعلام الهدایة کتاب «خورشید سامرا، حضرت امام حسن عسکری علیه ‏السلام» است و چهار فصل دارد. فصل اول درباره شخصیت و فضائل امام حسن عسکری (ع) است. فصل دوم در مورد ولادت و مراحل زندگی ایشان تا شهادت امام هادی (ع) می باشد. فصل سوم به ویژگی های عصر امام حسن عسکری (ع) و معرفی و عملکرد حاکمان آن دوران می پردازد. فصل چهارم درباره نیازهای جامعه اسلامی زمانه امام حسن عسکری (ع)، زمینه سازی شیعیان در زمینه غیبت امام مهدی (عج) و میراث امام حسن عسکری (ع) است.

کتاب «موسوعة أهل البیت علیهم السلام» نوشته علی آشور، که به بررسی زندگی چهارده معصوم در بیست جلد می پردازد. جلد هجدهم این کتاب به موضوع امام حسن عسکری علیه السلام می پردازد. برخی از عناوین مرتبط با جلد هجدهم شامل: مولد ابي محمد الحسن بن علي (ع)، ام الامام العسکری (ع)، القاب الامام العسکری (ع)، کنیة الامام العسکری (ع)، کرم الامام العسکری (ع)، معرفة الامام العسکری (ع) باللغات، علم الامام العسکری بلیلة مولد القائم (ع)، معاجز الامام العسکری (ع)، طی الارض الامام العسکری (ع)، شهادة الامام العسکری (ع)، فضل زیارة الامام العسکری (ع) و غیره می باشد.

موسوعة الإمام العسكري (علیه السلام)، توسط گروه علمى مؤسسه ولى عصر(عجل الله تعالی فرجه الشریف)، آقايان سيد محمد موسوى، عبدالله صالحى، مهدى اسماعيلى و سيد ابوالفضل طباطبايى، تحت اشراف سيد محمد حسينى قزوينى به زبان عربى تدوين شده است. اين اثر سومين موسوعه تدوين‌شده از اين مؤسسه بوده كه دربردارنده آنچه از امام حسن عسکری (علیه السلام) - در گفتار و كردار - صادر شده، همچنين آنچه از ديگران - كتب آسمانى، انبيا، ائمه (علیهم السلام) و شخصيت‌هاى شيعه و سنى - در شأن و منزلت ايشان وارد گرديده است، مى‌باشد؛ به‌عبارت‌ديگر، معجم تمامى امورى است كه به امام عسكرى (علیه السلام) مربوط مى‌باشد. اثر حاضر، گسترده‌ترين و جامع‌ترين كتاب موجود در مورد حيات امام يازدهم علیه السلام مى‌باشد. كتاب با دو مقدمه از ابوالقاسم خزعلى و سيد محمد حسينى قزوينى آغاز و مطالب در نه باب و يك خاتمه تنظيم و در شش جلد منتشر شده است. تعداد احاديث كتاب، حدود 1180 حديث مى‌باشد و از حدود 210 عنوان كتاب از منابع اوليه شيعه و سنى استفاده شده است یکی دیگر از امتیازات و ویژگی های این موسوعه، فهرست های مختلف و متنوّعی است که در 30 عنوان به شرح زیر خواهد بود: فهرست آیات شریفه قرآن، دعاها و زیارات، احادیث شریفه، کلمات غیر معصوم، اسامی 14 معصوم علیهم السلام ، پیامبران سلف و جانشینان ایشان، نام فرشتگان و جنّیان، مردان، زنان، مکان ها و شهرها، صنایع و حرفه ها، فرقه ها و مذاهب، پادشاهان و خلفا، عناوین فقهی، وزن ها و کیل ها و...، اشعار، اوّلیّات، ضرب المثل ها، امراض و آفات، زبان های گوناگون، مقامات الهی، حیوانات، خوراکی ها و آشامیدنی ها، پوشیدنی ها، رنگ ها، زینت آلات، کتاب های آسمانی، وقایع و ایّام، ستارگان، مصادر و منابع موسوعه "جلد دوم" شامل باب سوم در دو فصل: فصل اوّل در 6 موضوع: در ابعاد مختلف زندگی اجتماعی، فرهنگی، اخلاقی، سیاسی و... فصل دوم در 10 موضوع: پیرامون حالات و برخورد های حضرت با خلفای هم عصر خود. باب چهارم در چهار فصل: فصل اوّل در 6 موضوع: در رابطه با توحید و صفات خدا. فصل دوم در 14 موضوع: پیرامون ملائکه و انبیا علیهم السلام . فصل سوم در 3 موضوع: در بیان احادیث وارده پیرامون مقام ولایت و امامت در 65 عنوان؛ و سپس 13 عنوان در خصوص پنج تن آل عبا علیهم السلام و در پایان 12 عنوان در فضائل و مناقب هریک از امامان علیهم السلام . فصل چهارم در 2 موضوع: مربوط به عالم برزخ و قیامت. باب پنجم در 24 فصل: هر فصلی مربوط به یکی از عناوین فقهی مرسوم بین فقها می باشد.

موسوعة الإمام العسكري (علیه السلام)، توسط گروه علمى مؤسسه ولى عصر(عجل الله تعالی فرجه الشریف)، آقايان سيد محمد موسوى، عبدالله صالحى، مهدى اسماعيلى و سيد ابوالفضل طباطبايى، تحت اشراف سيد محمد حسينى قزوينى به زبان عربى تدوين شده است. اين اثر سومين موسوعه تدوين‌شده از اين مؤسسه بوده كه دربردارنده آنچه از امام حسن عسکری (علیه السلام) - در گفتار و كردار - صادر شده، همچنين آنچه از ديگران - كتب آسمانى، انبيا، ائمه (علیهم السلام) و شخصيت‌هاى شيعه و سنى - در شأن و منزلت ايشان وارد گرديده است، مى‌باشد؛ به‌عبارت‌ديگر، معجم تمامى امورى است كه به امام عسكرى (علیه السلام) مربوط مى‌باشد. اثر حاضر، گسترده‌ترين و جامع‌ترين كتاب موجود در مورد حيات امام يازدهم علیه السلام مى‌باشد. كتاب با دو مقدمه از ابوالقاسم خزعلى و سيد محمد حسينى قزوينى آغاز و مطالب در نه باب و يك خاتمه تنظيم و در شش جلد منتشر شده است. تعداد احاديث كتاب، حدود 1180 حديث مى‌باشد و از حدود 210 عنوان كتاب از منابع اوليه شيعه و سنى استفاده شده است یکی دیگر از امتیازات و ویژگی های این موسوعه، فهرست های مختلف و متنوّعی است که در 30 عنوان به شرح زیر خواهد بود: فهرست آیات شریفه قرآن، دعاها و زیارات، احادیث شریفه، کلمات غیر معصوم، اسامی 14 معصوم علیهم السلام ، پیامبران سلف و جانشینان ایشان، نام فرشتگان و جنّیان، مردان، زنان، مکان ها و شهرها، صنایع و حرفه ها، فرقه ها و مذاهب، پادشاهان و خلفا، عناوین فقهی، وزن ها و کیل ها و...، اشعار، اوّلیّات، ضرب المثل ها، امراض و آفات، زبان های گوناگون، مقامات الهی، حیوانات، خوراکی ها و آشامیدنی ها، پوشیدنی ها، رنگ ها، زینت آلات، کتاب های آسمانی، وقایع و ایّام، ستارگان، مصادر و منابع موسوعه "جلد سوم" اختصاص به باب ششم در چهار فصل دارد: فصل اوّل در 3 موضوع: پیرامون فضائل قرآن، قرائت آن، تفسیر و تأویل آیات شریفه. فصل دوم در 9 موضوع: در رابطه با احادیث وارده پیرامون دعاها، تسبیحات و اذکار و... باب هفتم در چهار فصل: فصل اوّل در 6 موضوع: حکمت ها و نصایح متنوّع، در 16 عنوان. فصل دوم: اشعار حضرت. فصل سوم: فضائل شیعه. فصل چهارم: در طبّ و درمان امراض به شیوه های مختلف. باب هشتم در دو فصل: فصل اوّل: در احتجاجات و مناظرات حضرت. فصل دوم: در نامه نگاری های حضرت با اشخاص مختلف، در 71 عنوان.

موسوعة الإمام العسكري (علیه السلام)، توسط گروه علمى مؤسسه ولى عصر(عجل الله تعالی فرجه الشریف)، آقايان سيد محمد موسوى، عبدالله صالحى، مهدى اسماعيلى و سيد ابوالفضل طباطبايى، تحت اشراف سيد محمد حسينى قزوينى به زبان عربى تدوين شده است. اين اثر سومين موسوعه تدوين‌شده از اين مؤسسه بوده كه دربردارنده آنچه از امام حسن عسکری (علیه السلام) - در گفتار و كردار - صادر شده، همچنين آنچه از ديگران - كتب آسمانى، انبيا، ائمه (علیهم السلام) و شخصيت‌هاى شيعه و سنى - در شأن و منزلت ايشان وارد گرديده است، مى‌باشد؛ به‌عبارت‌ديگر، معجم تمامى امورى است كه به امام عسكرى (علیه السلام) مربوط مى‌باشد. اثر حاضر، گسترده‌ترين و جامع‌ترين كتاب موجود در مورد حيات امام يازدهم علیه السلام مى‌باشد. كتاب با دو مقدمه از ابوالقاسم خزعلى و سيد محمد حسينى قزوينى آغاز و مطالب در نه باب و يك خاتمه تنظيم و در شش جلد منتشر شده است. تعداد احاديث كتاب، حدود 1180 حديث مى‌باشد و از حدود 210 عنوان كتاب از منابع اوليه شيعه و سنى استفاده شده است یکی دیگر از امتیازات و ویژگی های این موسوعه، فهرست های مختلف و متنوّعی است که در 30 عنوان به شرح زیر خواهد بود: "جلد ششم" اختصاص به فهرست آیات شریفه قرآن، دعاها و زیارات، احادیث شریفه، کلمات غیر معصوم، اسامی 14 معصوم علیهم السلام ، پیامبران سلف و جانشینان ایشان، نام فرشتگان و جنّیان، مردان، زنان، مکان ها و شهرها، صنایع و حرفه ها، فرقه ها و مذاهب، پادشاهان و خلفا، عناوین فقهی، وزن ها و کیل ها و...، اشعار، اوّلیّات، ضرب المثل ها، امراض و آفات، زبان های گوناگون، مقامات الهی، حیوانات، خوراکی ها و آشامیدنی ها، پوشیدنی ها، رنگ ها، زینت آلات، کتاب های آسمانی، وقایع و ایّام، ستارگان، مصادر و منابع موسوعه