آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

گادامر، هستی انسان را هستی افکنده شده در تاریخ و سنت میداند که دارای نحوهی دید خاص و پیش‌داوری است. پیشداوریها ریشه در موقعیت مفسر دارند و در فهم دخیل هستند. به همین دلیل، منتقدینی مانند بتّی (Betti) و هرش (Hirsch)او را متهم به ذهنیتگرایی میکنند. اما گادامر مدعی است که در دام ذهنیت‌گرایی نمیافتد؛ زیرا بر مبنای مفهومِ پیش‌دریافتی از تمامیت معتقد است که مفسر همواره پیشداوریهای خود را در مواجه با حقیقت متن مورد ارزیابی و اصلاح قرار میدهد و آنها را بر متن تحمیل نمیکند، ولی خود مفهوم پیشدریافتی از تمامیت در اندیشهی گادامر به سنتگرایی میانجامد بدین معنا که فهم متاثر از تاریخ و سنت است و مفسر دخالتی در آن ندارد. گادامر با استفاده از مفهوم کاربرد که طبق آن، مفسر معنای متن را با موقعیت هرمنوتیکی خودش ربط میدهد از سنتگرایی فاصله میگیرد. اما مفهوم کاربرد دوباره به ذهنیتگرایی میانجامد. به نظر میرسد گادامر در دوری باطل میان ذهنیتگرایی و سنتگرایی گرفتار میشود. در این پژوهش، ضمن توضیح دورِ میان ذهنیتگرایی و سنتگرایی با تمرکز بر ساختار دیالوگی فهم و ابتنای آن بر الگوی سوژه-سوژه نه سوژه-اوبژهی دکارتی نشان خواهیم داد که گادامر از این دور فراتر میرود و فهم هرمنوتیکی، فهمی ذهنی نیست.

هرمنوتیک فلسفی با هایدگر پایه‌ریزی شد و با گادامر به اوج رسید. گادامر با انتشار کتاب حقیقت و روش در سال ۱۹۶۰ فصلی نو را در تاریخ هرمنوتیک رقم زد و طیف گسترده‌ای از مسائل مرتبط با فهم و تفسیر را بررسی کرد. اندیشه‌های نو و چالش‌برانگیز او بازتاب وسیعی در علوم مختلف و حتی ارزیابی دوباره‌ی خود فلسفه داشت. این کتاب از آثار ارزشمندی است که روایتی دقیق و معتبر از مهم‌ترین آرای هرمنوتیکی گادامر ارائه می‌کند. نویسنده‌ی کتاب، جورجیا وارنکه، با ایجاد تقابل میان مواضع هرمنوتیکی گادامر و دیگر فیلسوفانی چون شلایرماخر، دیلتای، هرش، اپل، هابرماس و رورتی، نقاط اشتراک و اختلاف گادامر با آن‌ها را برجسته می‌کند. کتاب حاضر می‌تواند کاستی منابع معتبر و روزآمد درباره‌ی هرمنوتیک فلسفی و آرای گادامر را تا حدی جبران کند و برای دانشجویان و دانش‌پژوهان رشته‌هایی چون فلسفه، الهیات، هنر، حقوق، تاریخ و جامعه‌شناسی سودمند باشد.

«دیوید کوزنز هوی» در کتاب ارزشمند «حلقه انتقادی» "ادبیات،تاریخ و هرمنوتیک فلسفی" نشان می‌دهد که می‌توان سنت‌های انتقادی فرانسوی، آلمانی و انگلیسی-آمریکایی را به یک رابطه معنادار تبدیل کرد، بدون اینکه تمایزاتی را که آنها را از هم جدا می‌کند محو کرد. مضمون اصلی این کتاب انتقادی ماهیت و وضعیت بحث و جدل‌های معاصر در باب فلسفه هرمنوتیکی است... دیوید کوزنز هوی در این کتاب نشان می‌دهد که می‌تواند میان تفکر انتقادی فرانسوی، آلمانی و انگلو امریکایی، بدون محو تمایزات ذاتی آن‌ها، رابطه‌ای با معنا برقرار کرد. محور اصلی کار او شرح مواضع هانس گئورگ گادامر فیلسوف معاصر آلمانی و دفاع انتقادی از آن‌ها در برابر مخالفان و منتقدان گادامر است...

با بروز تحولاتی در هنر مدرن، همچون ظهور فرم‌های انتزاعی در نقاشی یا رواج موسیقی آتونال، نظریۀ گسست کامل هنر مدرن از هنر سنتی مغرب‌زمین بر سر زبان‌ها افتاد و محملی شد برای طرح مباحثی نظیر «تعلق‌داشتن هنر به گذشته» و چه‌بسا افراطی‌تر از آن «پایان یا مرگ هنر». در چنین فضای فکری ای، هانس گئورگ گادامر، فیلسوف برجستۀ آلمانی، در این جستار عمیق، که از مهم‌ترین نوشته‌های او در باب هنر است، با محور قراردادن ایدۀ «مشروعیت هنر مدرن» استدلال می کند که میان هنر گذشته و هنر مدرن پیوستگی هستی‌شناسانۀ عمیقی وجود دارد. او در تأیید دیدگاهش به تحلیل مبانی انسان‌شناختی تجربۀ هنری و زیبایی شناختی، یعنی «بازی،‌ نماد و عید»، می‌پردازد و به این ترتیب راه را برای تعریف جامع‌تری از مفهوم هنر هموار ‌می سازد. به باور گادامر، حفظ آنچه تنها به‌صورت گذرا وجود دارد، و تبدیل آن به نوعی دیرند، رسالت هنر امروز، هنر دیروز و هنر همۀ زمان‌هاست. ما در مقام مخاطب هنر باید بیاموزیم که به اثر هنری درست بنگریم، به آن گوش فرادهیم، آن را رمزگشایی کنیم و بخوانیم. تنها در این صورت است که اثر هنری، خواه سنتی باشد خواه مدرن، با ما سخن می‌گوید و از ما می‌خواهد که در آن درنگ کنیم.

با بروز تحولاتی در هنر مدرن، همچون ظهور فرم‌های انتزاعی در نقاشی یا رواج موسیقی آتونال، نظریۀ گسست کامل هنر مدرن از هنر سنتی مغرب‌زمین بر سر زبان‌ها افتاد و محملی شد برای طرح مباحثی نظیر «تعلق‌داشتن هنر به گذشته» و چه‌بسا افراطی‌تر از آن «پایان یا مرگ هنر». در چنین فضای فکری ای، هانس گئورگ گادامر، فیلسوف برجستۀ آلمانی، در این جستار عمیق، که از مهم‌ترین نوشته‌های او در باب هنر است، با محور قراردادن ایدۀ «مشروعیت هنر مدرن» استدلال می کند که میان هنر گذشته و هنر مدرن پیوستگی هستی‌شناسانۀ عمیقی وجود دارد. او در تأیید دیدگاهش به تحلیل مبانی انسان‌شناختی تجربۀ هنری و زیبایی شناختی، یعنی «بازی،‌ نماد و عید»، می‌پردازد و به این ترتیب راه را برای تعریف جامع‌تری از مفهوم هنر هموار ‌می سازد. به باور گادامر، حفظ آنچه تنها به‌صورت گذرا وجود دارد، و تبدیل آن به نوعی دیرند، رسالت هنر امروز، هنر دیروز و هنر همۀ زمان‌هاست. ما در مقام مخاطب هنر باید بیاموزیم که به اثر هنری درست بنگریم، به آن گوش فرادهیم، آن را رمزگشایی کنیم و بخوانیم. تنها در این صورت است که اثر هنری، خواه سنتی باشد خواه مدرن، با ما سخن می‌گوید و از ما می‌خواهد که در آن درنگ کنیم.

کانون بحث هرمنوتیک فلسفیِ گادامر مسئله فهم و به‌نحو دقیق‌تر، نحوۀ رخدادِ فهم در مواجهۀ ما با جهان همچون یک «متن» است. گادامر درصدد پدیدارشناسیِ فهم، بیان شرایطِ امکانِ فهم و چگونگیِ رخ‌ دادنِ آن است. ادعای تحریک‌برانگیز او این است که «هرگونه» مواجهۀ ما با جهان، که از آن به فهم (یا تفسیر) تعبیر می‌کنیم، با وساطت زبان انجام می‌شود. فرایند تفسیر همانا فهمِ زبانیِ ما از جهان است. جهانشمولیِ این درک زبانی از جهان تا آنجاست که حتی در مواقعی که به‌ظاهر زبان «تعلیق» می‌شود، باز برای بحث از این نارسایی ناچاریم که به خود زبان پناه ببریم. این یکی از ابعاد «رازآلودِ» زبانمندی آدمی است. بُعد دیگر به این واقعیت بازمی‌گردد که زبان همانند جهان هیچ‌گاه به‌طور کامل تن به «عینیت‌بخشی» نمی‌دهد و به‌مث5ابه یک کلِ یکپارچه به آگاهی ما داده نمی‌شود، چراکه خودش شرط هرگونه آگاهی و فهم است. پرسش‌هایی که محور بحث این نوشتار را تشکیل می‌دهند، بدین قرار است: آیا گادامر با تأکید بر درهم‌تنیدگیِ زبان و فهم (زبانمندی فهم)، صرفاً می‌کوشد همان ادعای دیرینه در باب نسبت زبان و تفکر را به ما یادآوری کند، یا ادعایِ بنیادی‌تری در ذهن دارد؟ آیا او با تمرکز بر زبانمندی ذاتیِ فهم آدمی می‌خواهد ناکرانمندی مرزهای زبان را به ما گوشزد ‌کند یا بر مرزها و محدودیت‌های آن تأکید دارد؟ نهایتاً اینکه این ناسازگاری ظاهری در عبارات گادامر را چگونه می‌توان حل کرد که یک‌بار فهمِ زبانی و ویژگی زبانمندی را به خود انسان هنگام مواجهه با جهان نسبت می‌دهد و یک‌بار به‌شیوۀ پدیدارشناختی، زبان را «زبانِ خود چیزها» می‌داند؟ ما در طی این نوشتار، ضمن روشن‌نمودنِ دلالت زبان و فهم و نسبت آنها با هم نزد گادامر، کوشیده‌ایم به پرسش‌های مذکور به‌نحو ضمنی پاسخ دهیم با تأکید بر اینکه مقصود گادامر از زبانمندی به صرف به قالب کلمات درآوردنِ (به ‌بیان‌درآوردن) تجربه‌ها محدود نمی‌شود، بلکه این امر تنها نمود بیرونی و انضمامیِ بُعد زبانمندیِ فهم ما را شامل می‌شود.

یکی از کهن‌ترین نظریه‌ها دربارۀ سرشت هنر، نظریۀ «تقلید» (هنر به‌منزلۀ تقلید طبیعت) است. نخستین‌بار افلاطون مبانی نظری این نظریه را ازحیث فلسفی بررسی کرد. آنچه در موضع افلاطونی درخصوص ماهیت میمه‌سیس محوریت دارد، فاصلۀ وجودی میان اصل و روگرفت است. این رویکرد در تاریخ فلسفه موجب واکنش‌های متفاوتی شده است. هانس گئورگ گادامر در دورۀ معاصر، به‌تأسی از مبانی هرمنوتیک فلسفی خودش به ارزیابی مسئلۀ میمه‌سیس و رویکرد افلاطونی پرداخته است. او برخلاف افلاطون، حیث وجودی و معرفتیِ روگرفت را در نسبت با اصل در مرتبۀ نازلی قرار نمی‌دهد؛ بلکه به‌باور او، خودِ روگرفت ازحیث «سرشاری و فزونی در وجود» و بازنمایی «معنا» می‌تواند نقش اصل را بازی کند. برپایۀ این نگرش، ما به‌جای اینکه روگرفت را براساس اصل بسنجیم، این خود روگرفت است که می‌تواند بینش ما را نسبت به اصل (یا واقعیت) و حتی خودمان هم متحول سازد. براین‌اساس، اثر هنری، حتی اگر روگرفت چیزی هم باشد، باز می‌تواند موجب «بازشناسی» شود. در نوشتار حاضر ضمن شرح موضع ضدافلاطونیِ گادامر درخصوص رابطۀ اصل و روگرفت در حوزۀ هنر، با تکیه بر برخی از آثار مرتبط او، به ارزیابی نگرش او پرداخته می‌شود و نشان داده می‌شود که او باوجود تأکیدش بر نقش مستقلِ روگرفت، گهگاهی ناخواسته به همان موضع افلاطونی بازمی‌گردد.

گادامر در هرمنوتیک فلسفی در پی عبور از آگاهی استتیک است. بدین منظور با تکیه بر نظرگاه هایدگر بنیانی انتولوژیک را در مواجهه با کار هنری اتخاذ می‌کند. پژوهش حاضر هستی‌شناسی ادبیات را در کتاب حقیقت و روش گادامر و در پنج فصل مورد بررسی قرار می‌دهد. نخست زبان را به مثابه رخداد فهم و در-عالم-بودن تبیین می‌کند و سپس نسبت میان کلمه و شیء را در تاریخ فلسفه غرب مورد بررسی قرار می‌دهد. بعد از آن زبان را در افقی انتولوژیک و همچون امری فراگیر تبیین می‎کند. با تکیه بر مبانی مذکور به جایگاه فلسفه هنر و در ذیل آن فلسفه ادبیات در هرمنوتیک فلسفی می‌پردازد. گادامر هنر را با تکیه بر مفاهیم تجسم و بازی توضیح می‌دهد. بدین وسیله مفهوم نوشتار در مقابل گفتار برجسته می‌گردد. نوشتار به واسطه دیالکتیک پرسش و پاسخ در نسبت با سنت فهمیده می‌شود. گادامر با احیاء آتوریته و سنت، اثر کلاسیک را در تاریخ تأثیر و تأثر مورد بررسی قرار می‌دهد و آن را به مثابه هستی عام تاریخی عرضه می‌کند. در بخش پایانی نتیجه‌گیری می‌شود که گادامر در کتاب حقیقت و روش میان حقیقت و ادبیات نسبتی وثیق برقرار می‌کند و با عبور از نظریه ادبی که مبتنی بر روش است، فلسفه ادبیات نوینی را بنیان می‌گذارد و هستی‌شناسی ادبیات با تأمل در آثار کلاسیک امکانی را برای آمیزش افق‌ها فراهم می‌کند.

هدف این پژوهش طراحی الگویی برای ارزشیابی تحصیلی بدون تخلف و درعین‌حال رشد دهنده، با استناد به اندیشه هانس گئورگ گادامر و بنجامین بلوم است. این پژوهش که تحلیلی استنتاجی و از نوع پژوهش‌های کیفی است، قصد دارد، با استناد به سطوح یادگیری بلوم و رخداد فهم در اندیشه گادامر، روشی ارائه دهد که هم رسالت آموزش را برآورد سازد و هم در ایامی که آموزش به‌صورت آنلاین است، احتمال تخلف را کم نماید. ارزشیابی تحصیلی یکی از مراحل مهم فرآیند تدریس و آموزش هست که در سطوح یادگیری مدنظر بلوم بیشترین تأمل را می‌طلبد. در اندیشه گادامر نیز فهم یک رخداد، صرفاً به بازآفرینی محدود نشده و در اتفاقی بدیع در اثر تأملات تأملی فرد با غیر رخ می‌دهد. محقق با استناد به این دو نظریه و ترکیب سازوار این دو نوعی از ارزشیابی را تعریف می‌کند که بالاترین حد تفکر و تأمل و آفرینش رخ می‌دهد که هدف اصلی ارزشیابی است. در این نگاه هدف ارزشیابی صرفاً جواز پاس نیست، بلکه ابزار و تکنیکی برای رشد می‌باشد. الگو بدین‌صورت است که طراحی و پاسخ به سؤالات توسط خود فراگیر رخ می‌دهد و بخشی از امتیاز به طراحی سؤال اختصاص می‌یابد و به هر میزان سطح بالا و تأملی باشد امتیاز بالاتر از این بخش دریافت می‌نماید. طرح سؤال سطح بالاتر نیاز به تسلط طراح به محتوا و پیام متن دارد. با این اوصاف فراگیر ناگزیر از طرح این‌گونه سؤالات است و درنهایت یافتن پاسخ بدان‌هاست. به نظر در این حالت تخلف به حداقل رسیده و بازآفرینی جای خود را به تأمل، آفرینش و مطالعه عمیق می‌دهد که هدف نهایی تربیت است.

هدف: هدف این پژوهش بررسی زمینه‌های استیلای شبه پرسشگری بجای پرسشگری در تعلیم و تربیت با استناد به هرمنوتیک فلسفی هانس گئورگ گادامر می‌باشد. روش پژوهش: روش تحقیق در این مقاله تحلیلی استنتاجی از نوع پژوهش‌های کیفی است. یافته‌ها: محور اندیشه‌ هانس گئورک گادامر در کتاب "حقیقت و روش" رخداد فهم می‌باشد. در نگاه گادامر روشمندی و قابل پیشبینی بودن فهم چالش مهمی برای پرسشگری در معنای فلسفی آن است. زیرا فهم در فرایند بی‌انتها، غیر روشمند، و در بستر تعاملات تاملی، رخ می‌دهد بدون اینکه تحت تاثیر مهار "من" یا "غیر" باشد. در این اندیشه پرسش و فهم، به هم گره خورده و در هم تنیده هستند. فهم قابلیت شناخت یا قوه ادراک نیست، بلکه گشودگی سرشارِ در_جهان_هستن است که باعث می‌شود‌‌‌ دازاین روشن شده باشد، نه به این معنا که هستنده دیگری او را روشن کرده است، بلکه به این معنا که خودش روشنگاه (روشنگر) است. با این اوصاف وقتی نظام آموزشی با مبانی علم (در معنای ساینس)، و ایدئولوژی (دارای مانیفست لایتغیر) شکل گیرد، چون ادعای درک غایت حقیقت را دارد، تفکر در مهار علم و ایدوئولوژی، قرار می‌گیرد و شبه پرسشگری بر پرسش‌های بنیادین، استیلا می‌یابد؛ در نتیجه رد و تایید فرضیه‌ها، یا ادعای فهم غایت حقیقت از سوی ایدئولوژی، با ماهیت پرسشگری فاصله دارد.