آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

چکیده:هدف پژوهش آشنایی بیشتر با آراء و نظرات این فیلسوفان در حوزه مفاهیم دینی چون گناه بوده است. روش پژوهش به شیوه کتابخانه ای بوده است. نتیجه کلی نشان میدهد انسان همچون معمایی است که تنها جنبه یا جنبه هایی از او از تاریکی جهل به روشنایی دانایی قابل حل است و فیلسوفان اگزیستانسیل امکان نهایی و کلی این فرایند دانایی است.

افلاطون نخستین فیلسوفی است که اندیشه های سیاسی خود را در یک نظام سنجیده ی فلسفی بیان می کند. گواه این سخن دو اثر مهم او یعنی جمهوری و قوانین است، که در آنها می توان اندیشه های سیاسی او را دریافت. نوشته های سیاسی او نشانگر آن است که زندگی وی به عنوان فیلسوفی بزرگ، هیچگاه از سیاست و اجتماع دوران خود دور نبوده است. آمیختگی سیاست، متافیزیک، اخلاق و تربیت، در آثار افلاطون نشان می دهد که او در دوره ای پر کشاکش و مهم، در مسائل سیاسی و اجتماعی بوده است. از آنجا که هیچ اندیشه ای بدون گذر کردن از تنگناها و مجراهای تاریخی پدید نمی آید، سعی بر آن است که تاثیرات دوران پر افت و خیز و شکوفای یونان، یعنی قرن پنجم ق م را، بر اندیشه های سیاسی افلاطون بررسی نماییم. چراکه شناخت عوامل تاثیرگذار بر اندیشه ی یک فیلسوف، در فهم پژوهشگر برای یافتن جریان های تاریخی کمک خواهد کرد .

ادیان موثرترین عامل ساماندهی به زندگی فردی و اجتماعی انسان‏ها در همه ابعاد آن بوده‏اند. هر چند عموم ادیان و بویژه ادیان الهی بر بنیاد‏های مشترک استوار است، اما آموزه‏های اعتقادی، شریعت مدارانه و اخلاقی هر یک از آنها با دیگری تفاوت دارد و این تفاوتها بسیاری از دگرگونی‏ها را در زندگی فردی و اجتماعی پیروان ادیان مختلف رقم زده است. شناخت ادیان به جوامع بشری کمک می‏کند تا با درک درست‏تر از یکدیگر، روابط خود را تعریف و تنظیم نمایند. این شناخت، ترویج و تبلیغ آموزه‏های یک دین را، برای پیروان سایر ادیان ممکن می‏سازد. به علاوه پیروان ادیان مختلف به دلیل باور عمیق و تردیدناپذیر معارف دینی خود، ممکن است بسیاری از سوالات و مسائل دین خود را درک نکنند.بنابراین شناخت ادیان از ضرورتهای دین پژوهی در شرایط کنونی جهان است، به همین منظور هدف پژوهش بررسی تطبیقی آثار وضعی و تشریعی گناه در اسلام و مسیحیت (عهد جدید) قرار داده شده و در این راستا از روش کتابخانه‏ای استفاده شده است. نتایج حاصله از این پژوهش دستیابی بر اشتراکات و افتراقات در زمینه تعاریف و منشأ و ابزار گناه و در زمینه آثار وضعی و تشریعی گناه می‏باشد. البته اشتراکات، بیشتر در لفظ آثار وضعی بوده و در تفاسیری که از آنها انجام شده، تفاوت‏های بسیاری دیده می‏شود. لازم به ذکر است به دلیل کم رنگ بودن شریعت در مسیحیت کنونی هیچ گونه تطبیقی در این زمینه، بین دو دین وجود ندارد.

در این مقاله دیدگاه­های نیکولو ماکیاولی درباره انسان مبنی بر اینکه که حقیقتی طبیعی است و باید او را از مشاهده رفتارهایش تعریف­کرد با دیدگاه ابن عربی که انسان را جمیع اسماء الهی می­داند که هدفش تحقق به اخلاق است، مقایسه­می­شود. ماکیاولی انسان را همچون یک زیست­شناس تفسیرمی­کند و همین نقطه عطف دیدگاه ماکیاولی است. او برخلاف پیشینیان خود و ابن عربی که انسان را در دستگاه فلسفی خود و عرفان اسلامی توصیف­می­کنند انسان را یک موجود مادی محض در کنش مستقیم با جامعه، دولت و سرنوشت خود می­داند. برخلاف اخلاق مسیحی و انسان کامل ابن عربی، از نظر ماکیاولی، انسان مفهوم مافوق خود را ازدست­داده­است و همچون نیرویی در درون طبیعت و در کنش با جامعه شهر و دولت مشاهده­می­شود و اراده را معطوف به قدرت می­داند و علاوه بر قبولی عدالت به­کاربردن زور را برای اجرای عدالت در جامعه مفید می­داند. درحالی­که ابن عربی اراده را معطوف به علم دانسته و قوای جلالی و قهریه را در انسان مفید می­داند. ازآنجاکه تحلیل و مقایسه نگرش ماکیاولی با انسان کامل ابن عربی کار جدیدی به­نظرمی­رسد به­عنوان موضوع مورد نظر قرارگرفت و مقاله حاضر به شیوه کتابخانه­ای و منتج از کتاب­های اصلی و شرح­ها و تفاسیر آن­ها سامان­یافت.

آدرس استماع صوت نشست: https://b2n.ir/z46993

افلاطون در محاوره تیمائوس پیدایش جهان و نسبت آن با خدا را که یکی از بنیادی ترین نظریه های او است، با رویکردی متفاوت با دیگر محاوره های خود مطرح می کند. او اگرچه در نوشته های دیگر خود نیز به واکاوی این مسئله مهم پرداخته است، اما رویکرد و روش وی در محاوره تیمائوس ناظر بر علم طبیعی حاکم برعصر یونان بوده است. در این مقاله سعی شده است که با تعهد به محتوای محاوره تیمائوس به واکاوی و تبیین پیدایش جهان و بنیادهای محوری آن پرداخته شود. نظریه افلاطون در این محاوره برچهار اصل استوار است که عبارت اند از: جهان ایده ها، جهان صیرورت، ماده پذیرنده و دمیورژ به عنوان نماینده عقل، که واسطه میان جهان ازلی و جهان صیرورت است و بر غایتمندی جهان هستی دلالت دارد. او رابطه جهان ایده ها و جهان صیرورت را به واسطه ماده پذیرنده صیرورت، که آن را امر سوم یا مکان نامیده است، تبیین می کند و می کوشد تا از این طریق بنیادهای نظریه مادی گرایانه دموکریتوس را که از مهم ترین نظریه های علمی آن زمان محسوب می شده است، متزلزل نماید؛ و جهان هستی را بر اساس اصل غایتمندی که جایگاهی در اندیشه دموکریتوس نداشته است، تفسیر عقلانی کند و اصول جهان شناختی تاره ای را بنیان گزاری نماید.

سینمای کیارستمی قابلیت بحث و بررسی موضوعات فلسفی را در نهاد خود دارد. بدین لحاظ ژان لوک نانسی، فیلسوف فرانسوی، سعی نموده با نگارش کتاب "بداهت فیلم" جهان فلسفی سینمای کیارستمی را مورد کاووش قرار دهد. "بداهت فیلم" اثری است که هم قرائت سینمایی نانسی را مشهود می‌سازد و هم علاوه بر بررسی هفت فیلم از عباس کیارستمی، تعامل اندیشه‌های فیلسوف پست مدرنیست فرانسوی و نگاه سینمایی عباس کیارستمی را جلوه‌گر می‌کند. "بداهت فیلم" نانسی در بردارنده برخی از عناصر نقادانه برای پیش‌برد زیبایی‌شناسی نوین است اما از آن‌جایی که این اثر بیشتر طرحی هنری است تا پرداختی آکادمیک، کوشش بیشتری نیاز هست تا اهمیت قیاس‌های منطقی تئوری فیلم را در آن بیابیم. کتاب مشتمل بر سه بخش است: مقاله‌ای درباره فیلم‌های کیارستمی، از "خانه دوست کجاست" تا "باد ما را خواهد برد". یادداشتی بر "زندگی و دیگر هیچ" و گفت‌و‌گویی میان نانسی و کیارستمی. آن‌چه در این رساله در پی آن هستیم تبیین تأویل‌های فلسفی در سینمای کیارستمی بر پایه آراء فلسفی ژان لوک نانسی بر پایه مفهوم‌های "بداهت"، "ذات واقع" و "نگاه و تصویر" و در انتها "معنای زندگی" است.

هدف از طرح و اجرای این پژوهش، تبیین چگونگی تاثیرگذاری اسطوره در حرکتش به سمت فلسفه و نگاهی به ایجاد جهان‌بینی فلسفی در یونان است و نیز یافتن پاسخ به این پرسش را ‌که چه فرمی اسطوره یونان را به فلسفه رسانده است، در نظر دارد. روش اجرای این پایان‌نامه کتابخانه‌ای است. در ابتدا به تعریف اسطوره و زمینه‌های اساطیری پرداخته شده و زوایای مختلف تعامل و تقابل که شکل ابتدایی دیالکتیک بوده در نظر گرفته شده است. این سیر در ایلیاد و اودیسه هومر که همیشه در خط آغازین تاریخ یونان و غرب قرار دارد، بررسی می‌شود. پس از نمونه‌های تعامل و تقابل‌ استخراج شده از این دو کتاب و بررسی آرا و عقاید هومر، به چگونگیِ حرکت اسطوره به سمت اسلوبی محکم‌تر و عمیق‌تر و عقلانی‌تر پرداخته می‌شود که فلسفه را می‌سازد. از این رهگذر، تشابهات و تفاوت‌ها از اسطوره به فلسفه بررسی شده و این تعامل و تقابل القاییِ هومر به نوع تفکر یونانی در فیلسوفان نخستینِ پیش از سقراط، ریشه‌یابی می‌شود.

نوشتار حاضر در پي تبيين نگرش كي‌يركگور، فيلسوف برجسته آغازگر اگزيستانسياليست، نسبت به آموزه‌هاي ديني است. كي‌يركگور سه ساحت استحساني، اخلاقي و ايماني را براي انسان در نظر ميگيرد که از مرحله استحساني تا مرحله ايمان، فاصله زيادي وجود دارد و از همينروست که وي براي تبيين سير در اين ساحات، واژه‌هايي همچون «شورمندي» و «جهش» را بکار ميبرد. ديالکتيک ناپيوسته کي‌يرکگور در گذر از مرحله‌يي به مرحله ديگر نشان ميدهد که اولاً اين سپهرهاي سه¬گانه هرگز قابل جمع با يکديگر نيستند؛ حتي اگر براي مدتي در کنار هم باشند، سرانجام زماني فراميرسد که ناگزير يکي را بايد انتخاب نمود. ثانياً نحوه گذر از بين اين مراحل منطقي و چارچوب¬مند نيست. کي¬يرکگور وقتي با مسئله ايمان ديني روبرو ميشود، ديگر جايي براي عقل و انديشه باقي نميگذارد. بعبارتي، وي زمان و مکان و راه روشني را مشخص نميکند تا انسان بداند که در چه زمان و مکاني ميتواند به مرحله ديگر برسد، بلکه به اعتقاد وي در اين راه بايد خطر کرد، معجزه آفريد و بدون عقل اين مسير را پيمود. اين خطر کردن، سبب جهش از مرحله اخلاقي به مرحله ايماني ميگردد که بالاترين مرحله زندگي اصيل يا اگزيستانس است؛ جهشي که از چارچوب قواعد عقلي بيرون است و از اينرو فهميدني نيست. تمامي تلاش كي‌يركگور در آثارش بر اين است که نشان دهد دو حوزه ايمان و عقل کاملاً با يکديگر متفاوت و بلکه متقابلند و ازاينرو نبايد مفاهيم حوزه ايمان را با معيار عقل سنجيد.

فیلسوفان اعم از دینی و غیردینی،خدا باور یا ملحد،در اندیشه خود به مساله تعالی پرداخته و درباره آن نظرات مختلفی را ارائه داده‌اند.از این میان، فیلسوفان اگزیستانسیالیست توجه بسیاری به امر تعالی داشتند. تعالی به تناسب اهمیت خود بحث‌هایی را در تاریخ فلسفه در پی داشته است که پرداختن به آنها به ما در فهم دقیق‌تر از تعالی کمک می‌‌کند.از جمله این مباحث،بحث جبر و اختیار و بحث آزادی انسان است. تعالی زمانی مطرح است که انسان را در صیرورت کامل و با اختیار و آزاد،تصور کنیم. هم‌چنین در پرتو این کنکاش ما درک بهتری از مساله تقدم وجود انسان بر ماهیت که اکثر فیلسوفان اگزیستانسیالیست بر آن اتفاق نظر دارند،پیدامی‌کنیم. اگزیستانسیالیست‌ها عقیده داشتند "انسان خود ارزش‌هایش را خلق می‌کند".تعالی در انسان، با درک وجود آدمی امکان‌پذیر است. ارتباط، حرکت صعودی، اصیل بودن، قائم به ذات بودن، بیرون از خود بودن، همدلی و هماهنگی و تمام آنچه جزء اصطلاحات مهم و ضروری برای فلسفه اگزیستانس است در یک اصطلاح به تمامی یافت می‌شود و آن«تعالی» است. درک هستی و آگاهی نسبت به آن با تصور تعالی معنا می‌گیرد.هدف از نگارش این تحقیق، بررسی و تبیین «تعالی»در اندیشه‌ی دو فیلسوف اگزیستانس یعنی کارل یاسپرس و ژان پل سارتر است.هر دو فیلسوف انسان را وجودی دارای صیرورت واختیارمی‌دانند. هر دو به این قائلند که بنیاد هر حرکت و صیرورتی داشتن آزادی است. هر دو وجود «دیگری»را جزءمقوم زندگی هر انسان می‌دانند. در نگاه سارتر، ارتباط همچون نبردی خصمانه است. «دیگری» مزاحم است «جهنم دیگری است»و این «دیگری »سدی بر سر آزادی.اما در اندیشه یاسپرس ارتباط نوعی از خودگذشتگی و احترام متقابل است.تعالی در یاسپرس هم به خدا به عنوان امر متعالی و هم به اوج گرفتن و فراتر رفتن انسان به عنوان استعلا اشاره دارد.در اندیشه سارتر خدا امری متناقض و ناممکن است واز تعالی به استعلا و فراروی تعبیر می‌شود.واژه‌های کلیدی:اگزیستانس،سارتر،یاسپرس،آزادی،تعالی