آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

نگارنده پس از مفهوم‏شناسى واژه تجربه به ابعاد تجربه که عبارتند از تجربه اخلاقى، زیبا شناختى، دنیامدارانه و تجربه حسى مى‏پردازد. بعضى از این تجربه‏ها به علت‏شباهت آنها با تجربه دینى سبب خلط و اشتباه گردیده است. مؤلف سپس به واژه دینى بودن پرداخته و تجربه را زمانى دینى دانسته که در حوزه و محدوده دین صورت گیرد و فاعل آن در توصیف حالات خود از مفاهیم و تعابیر دینى بهره گیرد. آنگاه تجربه دینى را در گذر زمان به کنکاش نشسته و جنبش تجربه دینى را به شکل پدیدارشناسى تجربه دینى با زمینه‏هایى چون مکتب رمانتیک، نقادى کتاب مقدس، فلسفه کانت، تعارض علم و دین، مخالفت‏با الهیات طبیعى مورد بررسى قرار داده و ابعاد تجربه دینى را در قالب روان شناختى، پدیدار شناختى معرفت‏شناختى و بعد فلسفى مورد مداقه قرار داده است و حوزه‏اى را که جهان غرب با نگاه تجربى به آنها نگریسته حوزه وحى و دین، دانسته و در پایان نقدهایى بر تجربه دینى وارد نموده است.

«لیندا نیکلسون» در مقاله خود با عنوان «جنسیت» به تفکیک میان دو واژه «جنس» و «جنسیت» پرداخته و تعارض بنیادین میان دو دیدگاه فمینیسم و ذات گروی را مطرح می کند. وی با طرح چندین ایراد که توسط فمینیست ها مطرح شده است به بحران تعریف «زن» می پردازد و در نهایت راهی برای برون رفت ارایه می کند. در بخش دوم ضمن نقد دیدگاه های فمینیسم که در مقاله نیکلسون بیان شده، به تبیین دیدگاهی با عنوان «ذات گروی الهی» پرداخته شده است. این دیدگاه مبتنی بر حقوق طبیعی و تفاوت های واقعی میان دو جنس زنانه و مردانه بوده و معتقد است باید نـقش فطری زنانگی و مردانگی را پذیرفت؛ این دیدگاه در واقع عبور از ذات گروی طبیعی به ذات گرویِ الهی بوده و تناسب با عدالت جنسیتی را در نظر دارد.

يکي از چالش‌هاي اساسي بنگاه‌هاي بزرگ کار و اشتغال فاصله گرفتن از اصول و ضوابط اخلاقي و درآمد مشروع است. بررسي و تحليل مقوله قاچاق انسان با رهيافت اخلاقي از پيچيدگي و عمق این مقوله پرده برمي‌دارد. موضوعي نظير «قاچاق انسان» از موارد خاص و ويرانگر در حوزه تجارت جهاني است. تلقي ناصواب از رابطه تجارت با اخلاق و اصول اخلاقي يک نابساماني مهم و پردامنه است؛ که اشكارا کرامت و ارزش‌هاي انساني را مورد هتک قرار مي‌دهد. طبيعي است ارائه هرگونه راهکار به‌منظور مبارزه، کنترل و مهار مسئله فاجعه‌آميز قاچاق انسان در تجارت جهاني، فرع بر تحليل و بررسي اخلاقي اين‌گونه معاملات است. اين پژوهش که با روش توصيفي ـ تحليلي و رهيافت اخلاقي انجام يافته، با بيان شرايط موجود و ارائه برخي آمارها و تبيين زمينه‌هاي فراگيري پديده مجرمانه قاچاق انسان، اقدامات و تصميمات مجامع بين‌المللي را در مواجهه با موضوع، ناکارآمد دانسته و راهبرد برون‌رفت از اين بحران را توجه به اصول و تعاليم اخلاق اسلامی در سه بعد بینشی، گرایشی و رفتاری می‌داند.

تحولات سدة اخیر در غرب سبب شده است پژوهش‌های فلسفی وارد مرحلة جدیدی شده، گرایش‌های گوناگون فلسفی سربرآوَرَد. از جمله این شاخه‌ها، معرفت‌شناسی است که به سه حوزة علمی، عرفانی و دینی تقسیم می‌شود. تجربه‌گرایی دینی که از مباحث مهم معرفت‌شناسی است. در قرن نوزدهم توسط "شلایر ماخر" پایه‌گذاری شد و پس از وی توسط شاگردان او و دانشمندان دیگر رشد و گسترش یافت. نویسنده به عوامل و ریشه‌های پیدایش تجربه‌گرایی دینی پرداخته، پنج عامل عمده ـ مکتب رمانتیک، نقادی کتاب مقدس، مکتب نقدی کانت، تعارض علم و دین و مخالفت با الهیات طبیعی ـ در ظهور اندیشة تجربة دینی را مورد بررسی قرار داده است. مقالة حاضر، حاصر گفتارهای استاد محمدتقی فعالی پیرامون "تجربه‌گرایی دینی" است.

در ادامه بحث تجربه‌گرایی دینی، در این قسمت نویسنده، به ماهیت تجارب دینی ـ نظریه احساس، نظریه ادراک حسی و نظریه تبیین فوق طبیعی ـ پرداخته، سپس به ارتباط بین تجربه دینی و اعتقاد به خدا، روی آورده، در ادامه، رویکردهای ایمان‌گروی، کثرت‌گرایی، صدف و گوهر دین، الهیات، قرائت‌پذیری و وحی و انواع تجارب دینی ـ تفسیری، شبه حسی، وحیانی، احیاگر، مینوی و عرفانی ـ را به اختصار مورد بحث قرار داده است. در پایان سؤالاتی درباره تجربه دینی مطرح، و سپس نقد و بررسی کرده است.

مسئله این است که عرفان اسلامی با قرآن کریم چه ارتباطی دارد؟ بعبارتی آیا این علم ریشه در مکاتب عرفانی بیگانه داشته و از آنها وام گرفته شده است؟ یا اینکه عرفان اسلامی منشأ قرآنی و اسلامی دارد؟ برخی از مستشرقان سالیان مدیدی به این شبهه دامن زدند که عرفان اسلامی ریشه در عرفان‌های بیگانه دارد. در این مسئله دو دیدگاه‌ وجود دارد؛ طرفداران دیدگاه اول که به چند گروه تقسیم می‌شوند معتقدند: عرفان اسلامی ریشه در عرفانهای دیگر دارد؛ لذا عده ای عرفان اسلامی را از یهودیت، برخی آن را از مسیحیت، و گروهی از بوداییان و هندوان، افرادی نیز آن را نشأت گرفته از مکتب نو افلاطونیان و برخی نیز مناشی دیگری را برای عرفان اسلامی معتقدند. دیدگاه دوم که این رساله به تقویت آن پرداخته و دلایل و نیز شواهدی برای آن اقامه نموده است این است که عرفان اسلامی از درون اسلام و قرآن کریم جوشیده و منشأیی جز آن ندارد. تحقیق حاضر پس از تبیین مفاهیم کلی و توضیح برخی از مهم‌ترین مبانی عرفان اسلامی و نیز منازل سلوک عرفان اسلامی، به شبهات مستشرقان در زمینه انکار اسلامیت عرفان و شبهات محتوایی پاسخ داده و در نتیجه بر پایه وجود دلایل قرآنی و شواهد، بر نشأت گرفتن عرفان اسلامی از قرآن و اسلام، تاکید نموده و قرآن کریم را منشأ و منبع جوشش عرفان اسلامی معرفی نموده است و لذا هرگونه شبهه ای مبنی بر بیگانه بودن منشأ عرفان اسلامی را مردود دانسته است. از جمله دلایل قرآنی و اسلامی بودن عرفان اسلامی، وجود آیات متعدد عرفانی در قرآن کریم است؛ مانند آیاتی که دارای کلمه نور، لقاءالله، حب الله، شهود و مانند آن می‌باشد که هریک بخشی یا بخشهایی از عرفان اسلامی را تبیین کرده است. در این رساله به جهت محدودیت عنوان رساله، به طور مختصر و اشاره‌گونه به روایاتی که مضامین عرفانی دارند نیز اشاره شده است؛ زیرا مناجات‌ و دعاهای صادره از ناحیه پیامبر اکرم و امامان معصوم، به تبع قرآن کریم مملو از لطایف و دقائق عرفانی است.