آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

عموما تصور می شود که نیوتن از بدو کاوش های طبیعت شناسانه اش دارای روشی بوده که همواره از آن پیروی می کرده است و دو کتاب ماندگار و فوق العاده تاثیر گذارش اصول ریاضی فلسفه طبیعی و علم البصار،محصول پیروی از آن روش است.اما انشتاین هشدار می دهد که اگر می خواهید چیزی از فیزیکدانان درباره روش هایی که بکار گرفته اند بدانید"به حرف های آنها گوش ندهید و توجه خودرا معطوف به اعمال آنها بکنید."با توجه به هشدار تامل انگیز و جالب توجه اینشتاین در این مقاله کوشیده ام تا اولا هر آنچه نیوتن درطبع های مختلف اصول ریاضی فلسفه طبیعی و علم الابصار درباره روش علمی،قواعد روش شناختی و معرفت شناختی اش اظهار کرده موردبازیابی و شناسایی قرار دهم.ثانیا،تلاش شده تا آن چه را نیوتن درعمل انجام داده و شناسایی و ارائه کنم.درجریان این شناسایی ها،آشکار می شود که میان آنچه نیتون درباره روش کار و کاوش اش گفته و آنچه در عمل انجام داده تغایر وبعضا تعارضات روشنی وجود دارد.همچنین،آشکار می شود که ابدا چنین نبوده که از ابتدا نیوتن به یک مجموعه خاصی از قواعد روش – معرفت شناختی آگاهی داشته و از آنها آگاهانه پیروی کرده است.نیوتن تنها پس از مواجهه باسیل خروشانی از انتقاداتی که متوجه طبع اول اصول ریاضی شد به قواعد روش-معرفت شناختی روی آورد.در طول 40سال پس از طبع نخست اصول (1687)و آخرین طبع آن(1726)،عمده تلاش های نیوتن مصروف طراحی وابداع واعلام قواعد جدید بازی علم شد تا اولا نظریه پردازی های طبیعت شناسانه خودرا با عطف به آن قواعد موجه و مقبول نشان دهد و از آن دکارتیان را ناموجه و نامقبول.و ثانیا به تبع،سیل انتقاداتی که وی را به شدت آزرده دل ورنجورکرده بود تضعیف و تخفیف کند.

سؤال محوری این مقاله اینست: چگونه می‌توان و باید با تکیه بر آلام، آمال، و آرمان‌ها و بدون توسل به مقوله یا مفهوم پیشرفت، اعم از مدرنیستی −لیبرالیستی یا سوسیالیستی− یا اسلامی و یا ایرانی، پژوهش کرد و بر معضلات و مسائل بومی فائق آمد؟ برای پاسخ، سعی می‌کنیم در وهله اول به این سؤال پاسخ دهیم که عالمان چگونه کاوش‌های نظریه‌سازانه و تأملات نظریه‌پردازانۀ خود را انجام می‌دهند؟ و برای پاسخ بدین سؤال، سعی می‌کنیم تعریفی و یا تلقی‌ای از نظریه و نظریه‌سازی ارائه کنیم. سپس به این موضوع میپردازیم که آیا نظریه‌سازی در همۀ دانش‌ها ضروری است؟ تأمل در این سؤال ما را بدین نتایج رهنمون ساخت که اولا، دانش‌هایی هستند که صرفاً شامل نظریه و نظریه‌سازی نیستند. ثانیا، دانش‌هایی وجود دارند که ابداً شامل نظریه و نظریه‌سازی نمی‌شوند. تأمل بر این نتایج، ما را به طرح این سئوال سوق داد که: اساساً چرا پژوهش می‌کنیم؟ موشکافی این سئوال، بنوبۀ خود ما را بدین نتیجه رهنمون کرد که: ما باید برای تحقق آمال، امیال و آرمان‌هایی که اجتماعا و گاه انفراداً داریم دست به پژوهش بزنیم.

مقوله عقلانیت به عنوان یکی از مقولات مبنائی، چالش برانگیز و قابل تامل درمیان پیشروان متاخر حوزه فلسفه علم مطرح بوده است. هرچند ظاهرا این مقوله در افواه عمومی و تصور گروههای تخصصی دیگر بسیار روشن و درعین حال تعیین کننده بوده و عامل تقویم دعاوی مختلف می باشد. اما درمیان فلاسفه علم و معرفت شناسان مقوله ای بسیار بحث برانگیز و پرایهام و ابهام می باشد. دراین میان به نظر می رسد مساله جالب توجه وجود و اهمیت مباحث مشابه در رشته های پردامنه ای چون شهرسازی می باشدکه گاه ترجمه و تفسیر همان مقولات بحث برانگیز است. ظاهرا عقلانیت نقشی محوری در شهرسازی دارد و عموم نظریه های شهرسازی به عنوان یکی از رویه های شهرسازی داعیه عقلانیت دارند و با تکیه براین دعوی سعی می کنند تا مشروعیت، مقبولیت و مطلوبیت خویش را درمیان مخاطبان، که به نظر میرسد طیف وسیعی از گروههای مختلف اجتماعی باشد، تضمین نمایند. از این رو تامل درعقلانیت یک نظریه موضوعی درخور توجه و ضروری خواهد بود. مقاله حاضر درپی آنست تا به معرفی رویکردی مفهومی-کاربردی بپردازد که با بهره گیری از آن بتوان به عقلانیت نظریه های شهرسازی نزدیک شد و یا به آنها دست یافت

لیبرال دموکراسی یک از مهمترین موضوعات اندیشه سیاسی معاصر است که در ایران در این زمینه کار تحقیقی جدی و قابل توجه اندکی صورت گرفته است. مایکل سندل یکی از مهمترین و تاثیر گذارترین فیلسوفان سیاست در ایالات متحده آمریکا است که در زمینه نقد لیبرال دموکراسی اثر ماندگاری چون کتاب نابسامانی های دموکراسی را به رشته تحریر در آورده است.پایان نامه حاضر با بررسی سندل به دنبال طرح و نقد آراء اوست. در این پایان نامه که در یک مقدمه و پنج فصل تنظیم شده است نویسنده ابتدا مفاهیم اصلی مورد نظر سندل در طرح نظریه لیبرال دموکراسی را تشریح می کند این مفاهیم عبارتند از : اولویت حق بر سعادت، بی طرفی دولت، تلقی انسان به مثابه فرد فارغ البال. فصل دوم پایان نامه نشان می دهد که چگونه مطابق آراء سندل سه مفهوم ذکر شده که شاخصه های اصلی جمهوری رویه مند(لیبرال دموکراسی) را شکل می دهند به دو معضل اساسی فقدان حکومت بر خویستن و زوال امت منجر شده اند. فصل سوم پایان نامه آراء منتقدان سندل را مطرح می سازد و فصل چهارم آراء محققانی که در تکمیل نظریات سندل کوشیده اند را مطرح می سازد. در فصل پنجم که نتیجه گیری پایان نامه نیز هست نشان داده می شود که هر چند انتقادات سندل بر دموکراسی لیبرال تا حد زیادی پذیرفته است اما بر آراء سندل نیز انتقاداتی وارد است که این فصل به برخی از آنها می پردازد.

در دهه های اخیر، عقلانیت به یکی از موضوعات مهم و بحث انگیز حوز ه های فکری مبدل شده است. فلاسفة متعددی هستند که شأن عقل و عقلانیت انسانی را کم اعتبار کرده و می کنند. پوپر ازجملة کسانی است که به عقل آدمی باور دارند. او برای نشان دادن توانایی عقل، اثبات گرایی و رویکردهای توجیهی را به کلی رد و با طراحی فلسفة علم ابطال گرا، عقلانیت انتقادی را مورد تأیید و تأکید قرار داد. در این مقاله نخست عقلانیت پوپر به همراه عناصر مهم و سازندة آن استخراج و بازسازی می شود و سپس میزان موفقیت و سازگاری مواضع پوپر مورد بررسی و ارزیابی قرار می گیرد. نتیجة اصلی مقاله این است که گریز کامل از رویکرد اثباتی و توجیهی و ارائة یک معرفت شناسی مطلقاً نفی گرا و انتقادی میسر و مقدور نیست.

ابتدا آراء برلین و سپس نقادیهای مک فرسون و تیلور ارائه می شود .در نظر برلین آزادی منفی محدوده ای است که فرد یا گروهی از افراد آزاد هستند تا بدون دخالت دیگران مطابق خواست خود (درست یانادرست ) زندگی کنند. بنابراین تنها دخالتهای دیگران فرد را محدود می کند. برای تحقق حداقلی از آزادی برای همه و همچنین تحقق سایر ارزشها بشر (عدالت، امنیت و ...) لازم است آزادی منفی محدود شود. تلازمی میان آزادی منفی و تحقق و خواسته های فرد و جود ندارد. همانگونه که تلازمی میان آزادی منفی و دموکراسی وجود ندارد. آزادی مثبت عبارتست از خواست فرد برای اینک ارباب خودش باشد و نحوه زندگیش را خودش تعیین کند. در این معنا آزادی مثبت فاصله چندانی از آزادی منفی ندارد. آزادی مثبت با تحریف شدن در دو قالب انکار نفس و تحقق خویشتن به تقابل با آزادی منفی می رسد. انکار نفس میگوید: در صورتی که غلبه بر موانع تحقق خواسته ها و رسیدن به آزادی ممکن نیست می توانید بر خود خواسته ها غلبه کنید و با حذف آنها آزادی خود را بدست آورید. تحقق خویشتن می گوید: آزادی در زندگی عقلانی میسر می شود. بنابراین عقلا با مجبور کردن سایرین به زندگی عقلانی، آزادی را به اجبار برای آنها محقق می کنند. بر خلاف برلین ، مک فرسون دخالتهای غیر عمدی را موانع آزادی می داند و همچنین معتقد است برلین در آزادی مثبت سه مفهوم متمایز را با یکدیگر خط کرده است. وی به تربیت آزادی از استعمار و آزادی شکوفاننده را جایگزین آزادی منفی و مثبت می نماید. تیلور در نقد برلین موانع درونی تحقق خواسته ها را از موانع آزادی می داند. وی آزادی را در تشخیص امیال درست، غلبه بر امیال درونی نادرست و موانع بیرونی می داند.