آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

محمد مجتهد شبستری با تکیه بر دیدگاه هرمنوتیکی و تفسیری خود، قرآن کریم را «کلام نبوی» و قرائت توحیدی پیامبر اسلام از جهان در پرتو وحی می‌داند. در این مقاله با روش توصیفی - تحلیلی و کتابخانه‌ای به نقد دیدگاه تفسیری او پرداخته‌ایم تا با نشان دادن نقاط ضعف این دیدگاه، سستی نظریۀ او دربارۀ «کلام نبوی بودن قرآن» بیش از پیش آشکار شود. علاوه بر اینکه نظریۀ تفسیری وی به انکار نبوت و دین می‌انجامد، نقاط ضعف دیگری در آن به‌چشم می‌خورد که عبارتند از: عدم توجه به معنای دیگر تفسیر؛ عدم توجه به اقسام پیش‌دانسته‌ها؛ عدم توجه به مراتب فهم و مدلول‌ها؛ جمع کردنِ دو دیدگاه و نیز دو روش غیرقابل‌جمع؛ همگانی دانستن مقبولات عصر مدرنیته و نیز نظریۀ هرمنوتیک فلسفی؛ خلط میان جزء و کل؛ عدم پایبندی به یکی از مبانی خود؛ معرفی معیار سستی به‌عنوان معیار تنقیح و سنجش پیش‌دانسته‌ها و غفلت از مهم‌ترین کاربرد زبان..

هدف: مقالة پیش رو در صدد ارزیابی محتواییِ روایاتی بود که در آنها نکاتی در زمینة مسائل علم جنین‌شناسی بیان شده است و رویکرد آن، یافتن جایگاه این روایات در مصداق‌شناسی نحوة رابطة متقابل علم و دین بود. روش: با بررسی منابع کتابخانه‌ایِ معتبر در حوزة جنین‌شناسی و جستجو در تفاسیر اثری و منابع روایی فریقین، مطالعة تطبیقی صورت گرفت و گزاره‌های روایی متعارض با یافته‌های علوم تجربی از روایاتی که با یافته‌های علمی توافق و حتی بر آنها تقدّم دارند، متمایز شدند. یافته‌ها: با بررسی تطبیقی میان روایات اسلامی و یهودی و دستاوردهای علمی، تعارض خرافات و جعلیّات اسرائیلی با علم، و نفوذ این خرافات به برخی روایات اسلامیِ ناظر به جنین‌شناسی اثبات شد. برای مثال، زمانبندی 30 یا 40 روزه برای «نطفه»، «علقه» و «مضغه» و همچنین تعیین زمان چهار ماهگی برای تعیین جنسیّت جنین در این روایات، در تعارض با یافته‌های علمی و تجربی می‌باشند و این تعارض، عدم اعتبار برخی گزاره‌های رواییِ منسوب به دین را ثابت می‌کند. اما تعیین زمان 9روزگی برای لانه‌گزینی نطفه در روایت امام باقر(ع) یک اعجاز علمی محسوب می‌شود. نتیجه‌گیری: علاوه بر اثبات شمول علم امام معصوم نسبت به تکوینیّات و توافق علم و دین، عدم تعارض علم برهانی و گزارة دینی معتبر از نظر محتوا و سند تأیید می‌شود.