آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

محتوای موسیقی از آن ‌جهت‌ که صرفاً بیانگر عواطف و احساسات انسانی است، چیزی بیش از یک احساس عاطفی در نفس مخاطب به وجود نمی‏آورد. بنابراین، واقعیتی که موسیقی ما را با آن مواجه می‌کند، همان انفعال عاطفی است؛ نه چیزی بیش و نه چیزی کمتر. ازآنجاکه این قسم مُدرَکات، در شمار مُدرَکات حضوری نفس انسانی است، متصف به کذب نمی‏شود؛ اما ازآنجاکه بر مبنای هستی‌شناختی حکمت متعالیه، تشکیک مراتب بر همه مراتب وجود حکم‏فرماست، می‌توان به تناسب تکامل‏یافتگی هر نفس، محتوای موسیقی منبعث از آن نفس را، متصف به وصف «عالی» و «دانی» دانست. ازاین‌رو، هرچه میزان اتصاف نفس به اوصاف امکانی و حدود ماهوی کمتر باشد، انفعالات ایجادشده در آن نیز عالی‏تر خواهد بود. این مقاله درصدد است که «ملاک شناخت» و «معیار شناخت» را در محتوای موسیقی بر مبنای معرفت‌شناختی حکمت متعالیه مورد بررسی و تفصیل قرار دهد.

منظور از تحول علوم انسانی مبتنی بر حکمت اسلامی این نیست که می‌خواهیم علوم انسانی مدرن و پسامدرن موجود را با حکمت اسلامی متحول سازیم، زیرا این یک پارادوکس است و شدنی نخواهد بود، بلکه مقصود این است که بتوانیم با حکمت اسلامی یک مدل جدیدی از علوم انسانی ارائه دهیم.

بدیهی است برخی از متفکران در مواجهه با تقریرهای ضعیف ایده تحول علوم انسانی و تولید علم دینی و با دیدن برخی از رفتارهای نادرستی که در دهه‎‎های گذشته ذیل این ایده (در ایران و دیگر کشورهای اسلامی) انجام شده است، از در مخالفت با آن برآیند و ضعف‎‎های نظری و آسیب‎‎های اجرایی این ایده را گوشزد کنند.

رویکرد غرب‌گریزی رویکردی است که پژوهشگاه حوزه و دانشگاه را می‌توان به عنوان نمونه‌ی این رویکرد نام برد. آن‌ها پارادایمی مثل پارادایم اجتهادی دانش دینی را مطرح کرده‌اند و در این رابطه، جناب استاد عابدی شاهرودی نظریه‌ای دارد که از آن به علم دینی اجتهادی عام تعبیر می‌‌شود. شهید صدر را نیز می‌توان در این طبقه جای داد.

در فلسفه‌ علم، سؤالی مطرح است كه تجربه‌ بيرونی با آن ويژگی‌هايی كه دارد (نظير تكرارپذيری و مشاهده‌پذيری و قابل انتقال بودن، قابل پيش‌بينی بودن و...) آيا توان اثبات و ابطال و تأييد دارد؟ كارايی آن چيست؟ آيا استقراء و تجربه، ما را به نتيجه صد درصدی می‌رساند يا خیر؟

این نوشتار، به پرسش انتظار بشر از دین پاسخ می‌دهد و می‌کوشد رویکردهای مختلفی را که از جانب فیلسوفان، متکلمان، عارفان، فقیهان و جامعه‌شناسان ارائه شده، بررسی نماید. این مباحث نیز مانند بسیاری از مسائل کلام جدید متعلق به عصر جدید می‌باشد. آنچه در نوشته متقدمان وجود دارد، سخنانی است نامدون که به صورت علمی و صریح بدین بحث پرداخته نشده است. سخن اصلی در باب انتظارات بشر از دین به زعم نویسنده فرضیه‌ای است که در آن دین و متون دین اسلامی چه از منظر درون متون دینی یا از دیدگاه برون متون دینی نه‌تنها بر آابادکردن آخرت دلالت دارند که به تأمین پاره‌ای از نیازهای دنیایی نیز تأکید می‌ورزند. به عبارت دیگر، رسالت پیامبر به تأمین آخریت مسلمانان منحصر نبوده و نیازمندی‌های انسان در عرصه‌های تعلیم و تربیت، اقتصاد، سیاست، اخلاق، فقه و حقوق انسان‌شناسی و ... و تبیین پاره‌ای از مسائل مربوط به علوم تجربی را نیز بر طرف می‌کند و آموزه‌های دینی اسلامی، بر تمدن و فرهنگ، هنر و فناوری و برخی از علوم تجربی، طبیعی و انسانی تأثیری جدی گذاشته است. این اثر مشتمل بر چهار بخش می‌باشد؛ کلیات، دیدگاه متفکران غربی در باب انتظارات بشر از دین، دیدگاه متفکران اسلامی و نظریه برگزیده نویسنده در این مبحث.