آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب «الغدیر فی التراث الاسلامی» تالیف عبدالعزیز طباطبایی، درباره واقعه غدیر است. این کتاب شامل فهرست واره ای است برای آنچه از قرن دوم تا قرن حاضر درباره غدیر نوشته شده است. در ابتدای کتاب «الغدیر فی التراث الاسلامی» مقاله پر بار محقق طباطبایی با نام «حدیث الغدیر، رواته کثیرون للغایة… قلیلون للغایة!»، که متن مقاله ایراد شده توسط ایشان در کنگره بزرگ غدیر در لندن، چاپ شده است. این مقاله را مجله «الموسم» در شماره هفتم، در سال 1411 هجری نیز چاپ نمود. محقق طباطبایی در کتاب خود، مستدرک الذریعة (نسخه مخطوطه) درباره این کتاب می نویسد: مجله «تراثنا» که توسط مؤسسه آل البیت (ع) در قم منتشر می شود، به مناسبت کنگره بزرگی که به دستور آیت اللّه العظمی خویی در لندن به مناسبت عید غدیر برپا شد، اقدام به نشر ویژه نامه غدیر نمود. از من خواستند تا مقاله ای درباره کتاب های نوشته شده درباره غدیر بنویسم. در حدود صد و بیست و پنج کتاب معرّفی شد و مقاله در آن ویژه نامه (شماره 21 «تراثنا»، ذو حجه 1410ق) با نام «الغدیر فی التراث الاسلامی» به چاپ رسید.

كتاب حاضر رساله اى كوتاه از شمس الدين ذهبى عالم سنى قرن هشتم هجرى است كه در آن 125 طريق و سلسله سند درباره حديث غدير و بخش اصلى آن جمله «من كنت مولاه فعلى مولاه» گزارش كرده است. اين رساله را مرحوم سيد عبدالعزيز طباطبايى، نسخه شناس و محقق معاصر احياء و تصحيح كرده است. ذهبى در مقدمه چند سطرى اين رساله مى گويد حديث من كنت مولاه متواتر است و قطعا مى توان گفت رسول خدا (ص) آن را بيان فرموده است. عده بسيارى آن را از طرق صحيح و حسن و ضعيف نقل كرده اند كه اين طرق را من بيان مى كنم. ذهبى به ترتيب از ابوبكر، عمر، على عليه السلام، طلحه، سعد بن ابى وقاص و ديگر صحابه اين حديث را گزارش كرده كه تنها از حضرت على عليه السلام 44 سند آورده است. مؤلف در مواردى از اين اسناد عبارت «صح عنه» و در مواردى «لم يصح» آورده كه نشان دهنده اظهار نظر وى درباره طريق حديث است. وى در اين اظهار نظرها راويان اين حديث را بررسى كرده و إسناد آنها را نقد كرده است. بخش قابل توجهى از اين كتاب را پاورقى هاى محقق تشكيل مى دهد كه در آنها به موارد اخراج و نقل حديث غدير در منابع و كتب اهل سنت اشاره مى كند.

فضائلُ امیرالمؤمنین علیّ بن أبی طالب علیه السلام کتابی عربی نوشته احمد بن محمد بن حنبل شیبانی (درگذشت ۲۴۱ق) یکی از پیشوایان چهارگانه اهل سنت. این کتاب، از نخستین کتاب‌های مستقل درباره امیرالمؤمنین است. در این کتاب، روایاتی در فضائل و مناقب امام علی (ع) نقل شده است. نویسنده در دو بخش و ۵ عنوان، به زهد امام علی، نسب، مادر و فضائل او اشاره و ۳۶۹ روایت را ذکر می‌کند. احمد بن حنبل در این کتاب ماجرای تبریک خلیفه دوم به امام علی در روز غدیر را نقل کرده است. کتاب فضائل امیرالمؤمنین شامل ۳۶۹ حدیث در دو بخش (بخش اول: ۱۶۰ روایت و بخش دوم: ۲۰۹ روایت) است. مؤلف در پنج عنوان، کتاب را بخش‌بندی کرده است. عناوین کتاب اصلی کتاب شامل موضوعات زیر است: 1- اخبار امیرالمؤمنین علی بن ابی‌طالب (ع) و زهده؛ در این بخش روایاتی از رفتار و کردار امیرالمؤمنین (ع) نقل شده است. 2- تبار امیرالمؤمنین علی بن ابی‌ طالب (ع)؛ روایت پایانی این بخش کوتاه به شهادت امیرالمؤمنین (ع) در ۵۸ سالگی اشاره دارد. 3- اسم مادر و تبار ایشان؛ در این بخش ضمن اشاره به فضائل مادر آن حضرت، برخی ویژگی‌ های امیرالمؤمنین (ع) نیز بیان شده است. این بخش با حدیث ابلاغِ آیۀ برائت به پایان می‌ رسد که رسول خدا (ص) امیرالمؤمنین را از خودش معرفی می‌ کند. 4- فضائل علی؛ این قسمت با حدیثی در دوستی امیرالمؤمنین (ع) آغاز و با حدیثی که امیرالمؤمنین (ع) را از اهل بهشت معرفی می‌ کند به پایان می‌ رسد. 5- روایات فضائل امیرالمؤمنین (ع) به روایت ابوبکر قطیعی (راوی کتاب) از شیوخ خود غیر از عبدالله بن احمد حنبل را در برگرفته است.