آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

مقاله ايست در توضيح ديباچه كتاب طوالع الانوار قاضي بيضاوي، در پايان نسخه شماره 800 آستان قدس مذكور است كه تاريخ ختم تأليف دوشنبه سيم ربيع الثاني 853 در شيراز در كوي بغدادي درحالت بيماري بدرد مفاصل بوده است. «مهدي ولايي» شرح مختصر مزجي است بر ديباچه کتاب «طوالع الانوار» عبدالله بن عمر بيضاوي (-685ق) رساله اي است محتصر در علم کلام که بر آن شروح و حواشي بسياري نوشته شده است. آغاز كتاب: بسمله. قال استادنا العالم المحقق المدقق جحلال الملة و الدين محمد بن اسعد اسعده الله الصمد ... . قال المصنف الحمد لمن وجب وجوده و بقائه. عدل عن التصريح بالاسم الي الموصول الدال علي التفخيم اشارة الي انه لاسبيل الي العالم به الابواسطة الصفات و لاسبيل الي العلم بذاته من حيث هي تعالي ... انجام كتاب: يهتدي بها الي المقاصد و يستنجح بها الاوطار و الله الحمد علي ما هدانا و له الشكر علي ما اولانا تمت الرسالة. [فهرست آستان قدس 4/177؛ كشف الظنون 2/102 و 165 و 2/1117؛ مجلس شورا 9/615 و 10/2122 و 28/78؛ فهرست 9: 615-616؛ ]

قاعده فرعیه در زمره یکی از قواعد مهم فلسفی جای دارد. دوانی تحلیل ویژه‌ای از این قاعده به دست می‏دهد که الزاماً باید در مجموع اندیشه او تفسیر گردد. دوانی نظریه حمل «تغایر مفهومی -اتحاد در وجود» را می‎پذیرد و اتحاد را اعم از بالذات و بالعرض می‌داند. این نگرش به او کمک می‎کند تا توسعه‎ای در انواع مطابق حمل پدید آورد و نظریه اتصاف توسعه یافته‏ای را پایه‎گذاری کند. قاعده فرعیه از سه بخش لزوم ثبوت ثابت، ثبوت مثبت‎له و ثبوت پیشینی مثبت‎له تشکیل شده است. قاعده فرعیه دوانی تحت تأثیر همه مبانی فوق سامان می‏یابد و بر اساس آن ثبوت مثبت‎له الزامی است؛ اما ثبوت ثابت لازم نمی‏باشد. درنهایت دوانی دست از ثبوت پیشینی مثبت‎له و فرعیت کشیده، به دلیل موارد نقض فراوانی، استلزام را کافی می‌داند؛ همه این موارد نقض برای اولین بار از مجموع حواشی دوانی استخراج و ذکر شده‏اند.

رساله اي است از جلال الدين دواني در باب جبر و اختيار. دواني اين رساله را به نام مير ميران ماضي اصفهاني. مصدر ساخته و نام وي را در يك رباعي چنين ياد كرد است: «جائي كه كتاب اهل احسان خوانند القاب تو سردفتر ايشان خوانند آنجا كه رود حديث ميران جهان برجاست تو را كه مير ميران خوانند در نسخه چاپي مجالس المؤمنين نام اين كتاب را به تصحيف «خبر و اخبار» ضبط كرده اند. «اردلان» مجالس المؤمنين. ج2، ص227 در خزينة الاصفياء ص133- «سيد مير ميران بن سيد مبارك حقاني گيلاني» آمده است. و شايد غياث الدين مير ميران حاكم يزد (از اعقاب شاه نعمة الله ولي و از نوادگان دختري شاه اسماعيل صفوي) ممدوح وحشي بافقي باشد. رك: گنج سخن، ج3، ص27. ]؛ فهرست آستان قدس 1/381؛ كتابخانه ملك 6/14]