آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

در این رساله در ابتدا اهمیت جایگاه تفکر شیخ اشراق در فلسفه ، اسلامی مورد بررسی قرار گرفته و در پیشگفتار علت انتخاب موضوع رساله بیان گردیده است . در مقدمه این رساله مروری محتصر بر زندگی شهاب الدین سهروردی ، شامل نام و القاب او، سرگذشت و مرام ایشان و علت قتل این حکیم ذکر شده است و در ادامه به بررسی پیرامون منابع و سرچشمه های حکمت اشراق که عبارت از حکمت حکمای ایران باستان ، حکمای یونان ، عرفا و متصوفه ، حکمت هندوکه همراه آیات و احادیث بعنوان شالوده حکمت اشراق می باشند، مورد بررسی و نقد قرار گرفته است . در نهایت به ذکر آثار و رسائل بیادگار مانده از سهروردی اشاره شده و پیرامون مهمترین اثر او یعنی "حکمة الاشراق " مطالبی بیان شده است . در فصل اول این رساله به انتقادات سهروردی در منطق و نوآوری های او در این بخش اشاره شده و بحث تعریف ، مقولات ، قضایا و جهت آنها، کمیت در قضایا، سلب در قضایا، اشکال اربعه ، استقراء مقدمات یقینیه ، که مورد اختلاف سهروردی با مشائیون است مورد توجه قرار گرفته است . در فصل دوم انتقادات سهروردی در حکمت بر مشائیون ذکر شده است که از جمله این انتقادات مسئله وجود می باشد و این مسئله که آیا سهروردی قائل به اصالت وجود یا اصالت ماهیت بوده مورد نقدو بررسی قرار گرفته ، از انتقادات سهروردی در حکمت تقسیم اشیاء وصفات آنها است همچنین بحث ادراک و کیفیت ان از مهمترین مباحث مورد اختلاف مشائیون و اشراقیون می باشد. که شیخ اشراق انتقاداتی را در این زمینه برآراء و نظریات مشائیون وارد می نماید. دیدگاه سهروردی و مخالفت او با مشائیون در مورد رؤیت و کفیت آن ، مبحث عقول عشره و اعتراض او بر مسئله ترتیب وچود از نظر مشائیون و همچنین انتقاد او درباره معلول اول از مسائلی است که در این بخش مورد توجه و بررسی قرار گرفته است . از انتقادات مهم سهروردی بر مشائیون در مورد خداشناسی و راه اثبات خداوند و بیان صفات حق تعالی می باشد که از مهمترین مباحث این بخش مسئله علم خداوند است که دیدگاه سهروردی و انتقادات او بر مشائیون در این زمینه ذکر گردیده است .

به تازگی و برای نخستین بار بخش طبیعیات کتاب المشارع و المطارحات شیخ شهاب‌الدین سهروردی به همت استاد دکتر نجفقلی حبیبی تصحیح و توسط انتشارات کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی منتشر شده است. در این مختصر به معرفی و بررسی این اثر می­پردازیم. کتاب المشارع و المطارحات مفصل­ترین اثر شیخ اشراق است که پس از کتاب حکمه‌الاشراق، یکی از مهم‌ترین آثار وی به شمار می­آید. هانری کربن در سال 1323 شمسی (1944م) بخش الهیات این کتاب را تصحیح و منتشر کرد، سپس در سال 1385 بخش منطق آن به کوشش دکتر مقصود محمدی و اشرف عالی­پور تصحیح شد و درنهایت بخش طبیعیات این اثر در سال 1393 توسط دکتر نجفقلی حبیبی تصحیح و منتشر شد. بدین ترتیب کل این اثر در طول مدت 70 سال تصحیح و منتشر شده است.

شيخ‌ شهاب‌الدين سهروردي (549 ـ 587 ق) از جمله ستارگان درخشان فلسفه‌ورزي ايران اسلامي است ‌كه محصول تلاش او در قالب حكمت اشراق عرضه شده است. اين مكتب‌يكي از مکاتب سه‌گانه بزرگ در فلسفة اسلامي و حلقة واسط ميان حكمت مشاء و حكمت متعاليه را تشکیل می‌دهد. حكمت اشراق افزون بر اينكه روش فلسفي را ارتقا داده و به بسياري از مطالب قابل نقد فلسفة‌ سنتي مشايي انتقادهایی وارد كرده است، ضمن توجه به همه سرمايه‌هاي موجود از فلسفه‌هاي كهن گرفته تا عرفان اسلامي و كلام موفق به‌طرح مباحث بسيار نو شده كه زمينه‌ها را براي شكل‌گيري حكمت متعاليه فراهم آورده است. با اين‌همه هنوز ظرفيت‌هاي‌فراواني در اين حكمت وجود دارد كه جاي توجه و پي‌گيري دارد. كتاب حاضر كوشيده است متني منقّح، يكدست،‌ روان و مختصر در جهت انتقال همه‌ دست‌‌آوردهاي مهم حكمت اشراق عرضه كند.

فلسفه به مثابه مشی زندگی با الگوهای متفاوتی نزد معاصران مطرح است. تمرکز بر جنبه عملی فلسفه وجه مشترک این الگوهاست. برخی مولفه‌های فلسفه به منزله مشی زندگی در فلسفه شیخ اشراق به چشم می‌خورد. اولویت عقل عملی نسبت به عقل نظری، ابزارانگاری دانش بحثی نسبت به معارف ذوقی، فلسفه به مثابه تمرین مرگ و رسیدن به مرگ اختیاری، ارائه فرآیند درمان برای بیماری نفسانی، مولفه‌های اصلی فلسفه به مثابه روش زندگی نزد سهروردی به‌شمار می‌آیند.