آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

چکیده (فارسی): انسان از آغاز حیات خود کوشیده است تا تفسیر کلی و جامع از عالم و هستی و انسان ارائه نماید، در مرحله ابتدایی اندیشه فلسفی، فکر انسان از نظریه اسطوره ای که بر دخالت قوای اسرار آمیز و جادویی و عوامل پیچیده در امور جهان تأکید دارد و به خوبی در اشعار هومر، و تخیلات هزیود، متجلی شده بود، به تفسیر های نظری، جامع و فراگیر و مستدل از هستی و جهان که در پی یگانه مبدأ موجودات بوده و می خواست با کشف قوانین، صدور وحدت از کثرت، یا آنچه که به تغییر و تغیّر اشیاء مربوط است را در یابد، منتقل شد. این فلاسفه بوده اند که به این مهم همت گماشته و در دریای خروشان اندیشه ها تفسیر عقلانی از جهان هستی ارائه دادند، هرچند نمی توان ادعا کرد که این مسیر تا انتها سپری شده و به طرز شایسته ای حقش ادا شده است، بلکه باید گفت که بی تردید فلاسفه .و اندیشمندان، میراث عظیمی در تاریخ بشر به جا نهادند که این میراث در مباحث عقلی و عرفانی که همواره در ادوار گوناگون، حیات فکری بشر را غنی کرده است متجلی می شود. با نظر دقیق در فکر فلسفی اسلامی در خواهیم یافت که مطابق تقسیم فلسفه اسلامی به" الهیات به معنی الاعم" یا امور عامه و" الهیات بالمعنی الاخص" کانون مرکزی و محوری در این دو قسم، همانا معقولات ثانیه منطقی و فلسفی می باشد. هرچند فلاسفه معتقدند تفاوت ذهن بشر از سایر موجودات در ادراک کلیات است، اما بهتر است گفته شود که اهمیت فراوان ذهن و اندیشه انسانی در ادراک معقولات ثانیه نهفته است، زیرا تنها توسط آنها می توان قضایای ضروری را از مفاهیم کلی استنتاج نمود و با تشکیل قیاس به نتیجه رسید و معلوم جدیدی را کسب کرد و تنها با فکر منطقی، اندیشه فلسفی تضمین خواهد شد.

ترجمه بخش سوم کتاب المبدأ و المعاد ملاصدراست. مترجم نخست مسئله نفس را در فلسفه اسلامی بررسی می کند. سپس تاریخچه، اهمیت، تعریف و مراتب و قوای نفس را تبیین نموده است. آنگاه حدوث و حبوط، تجرد و بقاء، تناسخ و ابطال نفس را مورد تحلیل قرار داده است. در بخش دوم رساله که ترجمه بخش سوم کتاب مبدأ و معاد صدرا است، این مباحث آمده است : بیان پیدایش عناصر از عقل آخر (فعال) به روش حکمای متأخر، چگونگی تسلط شیطان بر باطن انسان به وسیله وسوسه، بیان عنایت در خلقت زمین و آنچه تکوین می یابد، قوای نفس حیوانی، قوای ادراکی، قوه ای که محل معقولات انسان است جسمانی نیست. ترجمه بخش سوم کتاب المبدأ و المعاد ملاصدراست. مترجم نخست مسئله نفس را در فلسفه اسلامی بررسی می کند. سپس تاریخچه، اهمیت، تعریف و مراتب و قوای نفس را تبیین نموده است. آنگاه حدوث و حبوط، تجرد و بقاء، تناسخ و ابطال نفس را مورد تحلیل قرار داده است. در بخش دوم رساله که ترجمه بخش سوم کتاب مبدأ و معاد صدرا است، این مباحث آمده است : بیان پیدایش عناصر از عقل آخر (فعال) به روش حکمای متأخر، چگونگی تسلط شیطان بر باطن انسان به وسیله وسوسه، بیان عنایت در خلقت زمین و آنچه تکوین می یابد، قوای نفس حیوانی، قوای ادراکی، قوه ای که محل معقولات انسان است جسمانی نیست.

در این رساله سعی شده است تا آرا و اندیشه های دو فیلسوف بزرگ مرحوم صدرالمتالهین و هانری برگسون فیلسوف فرانسوی در یکی از محوری ترین اصول اندیشه های فلسفی یعنی حرکت و تحول در عالم ماده مقایسه شود. برای این مقصود ابتدا در بخش اول آرا و اندیشه های صدرالتالهین در باب حرکت جوهری و اثبات حرکت جوهری و دلایل آن و پاسخ به شبهات وارده بر آن به تفصیل آمده است. سپس در بخش دوم آرا و اندیشه های هانری برگسون در مورد تحول اخلاق و مباحث و مسائل مربوط به آن بخصوص دیرند و نفس شهود باطنی به تفصیل بحث شده است. آنگاه در بخش سوم نتیجه دو بخش قبل در یک مقایسه تطبیقی دقیق در اموری مثل حرکت، تحول، تکامل در جهان، زمان، وعقل بشری و کارآیی آن و نهایتا حرکت درونی موجودات آورده شده که در نهایت هماهنگی شگفت انگیزی در آرا و اندیشه های این دو فیلسوف مشاهده می شود./

نیاز بشر به تربیت امری است انکارناپذیر.لاکن تربیتی شایسته و درخور مقام خلیفه اللهی انسان است که مطابق با فطرت الهی او باشد تا از این راه به کمال وجودی خویش نایل آید. از اینرو موضوع تربیت تمام انبیا انسان است. این تحقیق در جهت اعتلای هدف یاد شده ضمن معرفی وارسته ترین انسانها یعنی انبیا ، به عنوان الگوهای به کمال رسیده، تمام سعی و تلاش را صرف این مهم داشته که علاوه بر ارائه مبانی و اصول تربیتی به عنوان دو مقوله مجزا از هم به بررسی سیره این مربیان بزرگ از طریق انطباق دادن با مبانی و اصول متناسب با هر سیره به طور جداگانه پرداخته است.

تبیین مفهوم و معنای معراج، بررسی و اثبات امکان وقوع آن، عقلاً و نقلاً، و بررسی شیوه و کیفیت معراج پیامبر اکرم، موضوع مورد بحث محقّق در این پایان نامه است. معراج، سیر و سفر پیامبرصلی الله علیه وآله به ملکوت، از جمله رخدادهای شگرف و شگفت زای دوران قبل از هجرت پیامبر اسلام است. این سفر در اوج تکذیب ها، خیره سری ها و زشت خویی های مشرکان تحقّق یافت. در اوج این نامردی ها و گسترش رنج ها و زجرها، خداوند، آخرین پیامبر خود را به ملکوت می بَرَد تا با ارائه شگرفی های هستی و شگفتی های ملکوت، جان او را از حقایق الهی بیا کَنَد و قدرت لایزال و شکست ناپذیر الهی را به وی بنمایاند و جایگاه والایش را در ملکوت، بدو نشان دهد، تا او با توانی بیشتر و ثباتی افزون تر در گسترش آیینش بکوشد و مشرکان و ناباوران را حجّتی قویم و برهانی استوار باشد. این بررسی، در شش فصل و یک خاتمه سامان یافته است. در نخستین فصل به تبیین معنای واژه «معراج» بر اساس منابع لغوی پرداخته و پس از آن، معنای اصطلاحی معراج را در قرآن و روایات آورده است. در پایان بحث نیز تعاریف بزرگان را از معراج عرضه کرده و با تعریفی که خود برگزیده، این فصل را پایان داده است. وی در فصل دوم به اثبات معراج پرداخته است که با تفسیر و تبیین آیات سوره اسراء و نجم، آغاز شده و با عرضه و تحلیل روایات این موضوع و سپس، ارائه دلیل عقل، آن را ادامه داده و در پایان نیز آرا و گفتار متفکّران، دانشوران و متکلّمان و محدّثان اسلامی را آورده است که اعتقاد به معراج را ضروری تلقّی کرده و انکار و روی برتافتن از آن را کفر دانسته اند. نگارنده، در فصل سوم با استناد به یک روایت صحیح و تأیید دیگر روایات، تعدّد معراج را به اثبات رسانده و در پایان، با الهام گرفتن از سخنان علّامه طباطبایی، دو مرتبه روی دادن معراج را تبیین و تأیید نموده است. وی در چهارمین فصل، بحث زمان و مکان را - که از پُر گفتگوترین و جنجالی ترین بحثهای معراج است - مطرح نموده و تضارب آرا و شگفتی در این باره در منابع و متون و تحقیقات محقّقان را نیز ضمیمه کرده است. نگارنده، همچنین با تکیه بر دلایل متعدّدی به لحاظ زمان، به تحقّق معراج در سال سوم یا چهارم بعثت، معتقد شده و به لحاظ مکان، مسجدالحرام را برای معراج برگزیده است. در ادامه بحث نیز وسیله سفر ملکوتی حضرت و ویژگی های آن را بر اساس روایات، تبیین نموده است و پس از آن با طرح چهار نظریه در زمینه چگونگی سفر و انتخاب نظریه جسمی - روحی، به اثبات آن پرداخته و با نقد و بررسی دیگر آرا، بی پایگی آن دیدگاه ها را روشن ساخته است. نگارنده، در فصل پنجم با الهام گرفتن از روایات و با تکیه بر آیات «لِنُریَه مِن آیاتِنا» و «لَقَد رَأی مِن آیات رَبِّه الکُبری»، از هدف این سفر ملکوتی سخن گفته و برای تبیین بیشتر ابعاد هدف، پاره ای از مشاهدات پیامبرصلی الله علیه وآله را در معراج، گزارش کرده و با گفتاری از بزرگان در این باره، فصل را پایان داده است. در آخرین فصل با استناد به روایات معصومان علیهم السلام از ولایت علی علیه السلام، وجوب نمازهای روزانه، مادّه اوّلیه وجود زهرای اطهرعلیها السلام، رفع تکلیف های دشوار امّت های پیشین از امّت رسول خدا، به عنوان دستاوردهای مهم این سفر ملکوتی یاد شده است و با نقد و بررسی دیدگاه های مختلف در این زمینه، این فصل، پایان یافته است. در خاتمه نیز گزارش گونه ای از سفر پیامبرصلی الله علیه وآله ذکر شده است. لحن و بیان در این بخش و چگونگی تنظیم و عرضه آن با فصل های پیشین، متفاوت است. نگارنده در این بخش، کوشش نموده آنچه را پیامبرصلی الله علیه وآله پس از سفر معراج به عنوان دیده ها و شنیده های خود نقل کرده - که همه تنبّه آفرین و درس آموز است - ، در قالب گزارش و دقیقاً مستند به روایات بیاورد.

قرآن به عنوان مجموعه ای و حیانی و آخرین کتاب آسمانی خدای علیم، دربردارنده اصول اساسی مورد نیاز همه انسانها در تمامی دوران می باشد. تمسک به قرآن و پذیرفتن دین اسلام آنگاه میسور است و عقلانی می نماید که نقصان یا بطلان سایر مذاهب و ادیان روشن گردد. نزول آخرین کتاب و ارسال آخرین پیامبر به این معنا است که هر آنچه مورد نیاز بشر است بیان شده است. و این تکلفی خود بشر است که باید با استفاده از عقل فطری و خدادادی خویش به استنباط و کندوکاو در امور اساسی خویش بپردازد و خویشتن را به سرچشمه وحی متصل نماید.در طول تاریخ بشر، خداوند متعال پیامبران را همراه با دلایل آشکار برای هدایت انسانها فرستاد. در میان پیامبران زیادی که خداوند ارسال نمودند فقط چند نفر بوده اند که شایستگی لقب اولوالعزم را داشته اند. البته معارف، احکام و قوانین دینی که توسط آن رسولان گرامی الهی برای بشر آورده شده در طول تاریخ به تدریح با آموزه های ناقص بشری آمیخته گشت و این اختلاط گاه چنان قوی بوده که آن قسمتی را که خود بشر با توانایی علمی خود نگاشته بود، الهامی و مقدس دانستند. قرآن کریم به عنوان آخرین صحیفه و مکتوب نازل شده از ساحت ربوبی، در آیات نورانی اش به انحرافات و کجرویهای پیروان ادیان آسمانی در حوزه های فکری، رفتاری و اجتماعی اشارات و تصریحات ظریف و قاطعی دارند. تبویب و تنظیم آیات قرآنی در این زمینه دارای نتایج سودمندی در همه ابعاد می باشد. اولین نتیجه پژوهش در این وادی اثبات حقانیت و وحیانی بودن قرآن کریم می باشد. یعنی انسان با قرائت و کندوکاوی درباره عقاید اهل کتاب به حقانیت قرآن و الهامی بودن آن اعتراف می نماید.،

در این پایان نامه میثاق فطرت الله در قرآن ازجنبه های مختلف مورد بررسی قرار گرفته و از این موضوعات بحث شده است: میثاق فطری در نگاه علمای امامیه، بررسی و ارزیابی نظریات علمای امامیه،میثاق فطری از دیدگاه اشاعره و معتزله و عرفا، بررسی میثاق فطری در قرآن، نکته های اساسی در تبیین میثاق فطری در قرآن، میثاق فطری و جایگاه آن از دیدگاه مفسران، تحلیل تربیتی از میثاق فطرت الله، میثاق فطری و متون روایی فریقین.

در این پایان نامه زندگینامه حضرت نوح (ع) و خصوصیات رسالت و روش آن حضرت از دیدگاه قرآن مورد بررسی قرار گرفته است. نام حضرت نوح (ع) نسبت آن حضرت، عمر و محل زندگی و فرزندان حضرت و همسر ایشان، رسالت و نبوت ایشان، شریعت قبل از آن حضرت و شریعت ایشان، کتاب و معجزه حضرت نوح (ع)، بتهای زمان آن حضرت و روش تبلیغ ایشان، ضامن اجرای شریعت، طوفان و کشتی حضرت نوح (ع)، نجات یافتگان از طوفان، و صفات حضرت نوح(ع). از مباحث مطروحه در این رساله هستند.