آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

اين مقاله تفسيري است بر كلام اميرمؤمنان علي علیه السلام بر صفات شيعيان واقعي. از ديگر نشانه‌هاي مؤمنان، كوتاه بودن آرزو، نداشتن آرزوي طولاني و اندك بودن خطاها و لغزش‌ها و ياد مرگ مي‌باشد. آرزو خودبه‌خود بد نيست، بلكه خوب و از نعمت‌هاي الهي محسوب مي‌شود و اگر كسي در زندگي آرزو و آرمان نداشته باشد از فعاليت و تلاش بازمي‌ماند، اما اگر اميد و آرزوي انسان معطوف به آخرت و سعادت ابدي انسان باشد، به مراتب ارزش آن از اميد و آرزوي دنيوي بيشتر است. آرزوي نكوهيده، آرزوي دور‌و‌دراز و پيوستة دنيوي است كه آسایش فرد را از او مي‌گيرد و او را از تكاليف و وظايف دنيوي و كار خير بازمي‌دارد. آرزوهاي دنيوي و معنوي با هدف حفظ عزت اسلام و سربلندي نظام اسلامي و برتري در برابر دشمنان مطلوب و مورد سفارش اسلام است. آنچه قائل است اينكه همه چيز در دنيا و لذايذ دنيوي خلاصه شود و دنيا اصالت داشته باشد و آخرت، موهوم! آنچه در بينش توحيدي مطرح است كه دنيا مقدمه و زندگي دنيايي، سراي كوتاه بيش نيست. زندگي جاودانه و حقيقي، سراي آخرت است.

این مقاله درصدد است با روش تحليلي ـ توصيفي رهاوردهای آیت‌الله مصباح در بررسی اقسام میل، چیستی و اقسام تزاحم امیال با استناد به آیات قرآن را بررسی نمايد. غایت قصوای آفرینش انسان و جهان، نیل آدمیان به کمال است و بی‌شک مسئلة چیستی کمال انسان و چگونگی تحقق آن، از مهم‌ترين مباحث انسان‌شناسی است و نیل انسان به کمال، با توجه به اینکه آدمی موجودی مختار و واجد امیال متنوع و متزاحم است، در گرو تسلط عملی وی بر امیال است و تسلط بر امیال و مدیریت آگاهانة امیال، تحقق نمی‌یابد مگر در پرتو علم به میل‌های گوناگون و اقسام تزاحم امیال. تحقیق پيش‌رو، به هدف توسعة شناخت در افق امیال، نخست به معرفی تقسیمات «امیال» در چهره‌های گوناگون آن می‌پردازد؛ در گام بعدی تصویری قابل دفاع از «تزاحم امیال» ارائه می‌دهد و در پایان، «اقسام تزاحم امیال» را به‌نحو توسعه‌یافته‌تر از آنچه در آثار رقیب یافت می‌شود، به‌عنوان دستاورد نهایی تحقیق عرضه می‌نماید. در هر بحث و هر قسم، تا حد امکان به آیات متعددی از قرآن کریم استناد شده است. تقسیمات امیال و چیستی تزاحم امیال، غالباً از آثار آيت‌الله مصباح است و تقسیمات تزاحم امیال نیز به‌گونه‌ای الهام‌گرفته از یکی از تقسیمات امیال است که ایشان ارائه فرموده‌اند.

دربارة زبان قرآن و اوصاف آن، به‌عنوان یکی از مصادیق زبان دین، آراء مختلفی وجود دارد. برخی نویسندگان این زبان را بی‌معنا، غیرواقع‌نما، اسطوره‌ای، تمثیلی و... می‌دانند؛ برخی هم زبان قرآن را تنها در برخی آیات، زبان عرف خاص می‌دانند. نسبت این آراء با یکدیگر گاه فراتر از تفاوت، و در حد تناقض است. این مقاله درصدد تبیین دیدگاه علامه مصباح دربارة زبان قرآن است؛ طبق بررسی و جمع‌بندی آثار استاد، زبان قرآن از نظر ایشان، در کل، همان زبان محاورة عرف عقلاست، و البته تفاوت‌هایی نیز با آن دارد؛ در این زبان مانند زبان عرف عقلا از انواع صناعات ادبی نظیر استعاره، مجاز و ضرب‌المثل به‌گونه‌ای استفاده شده که زبان قرآن همواره در اوج فصاحت و بلاغت است و همین ویژگی، وجه بارز اعجاز قرآن است. در مقابل، آراء دیگری نیز در مورد زبان قرآن مطرح شده كه آن را تمثیلی، اسطوره‌ای، و... می‌دانند. البته زبان قرآن از نظر استاد ویژگی‌هایی دارد که آن را از کلام بشر عادی متمایز می‌سازد. فراگیری از حیث واقع‌نمایی و واقع‌بنیانی، عدم مصلحت‌اندیشی مذموم، و چندلایه بودن (اشتمال بر ظهرها و بطن‌های متعدد) ازجملة آنهاست.

اين مقال شرحي است بر كلام اميرمؤمنان علي علیه السلام در صفات شيعيان واقعي. قناعت از ديگر نشانه‌هاي شيعيان واقعي است. براي فهم قناعت بايد دو مفهوم اسراف و خرسندي از مصرف بهينه را درك كرد. در اسلام ثروت فراوان نكوهيده نيست،‌ اسراف و تبذير ناپسند است. فرد بايد به قدر نياز مصرف و از زياده‌روي در مصرف با هدف لذت‌طلبي اجتناب كند. فرد قانع بايد كم مصرف كند و اسراف نكند و از اسراف نكردن ديگران خشنود باشد. ازاين‌رو، حرص و طمع همواره با قناعت در تضاد و ناسازگار است. بهترين راهكار براي دستيابي به قناعت، شناخت سيرة معصومان و تأسي به آنان است؛ روح تعبد و ولايت‌مداري را بايد در خود تقويت كند. علت توصيه به قناعت در اسلام، اين است كه انسان اگر همواره در پي تهيه مال و ثروت‌اندوزي باشد، ميل سيري‌ناپذيري به لذايذ دنيوي موجب مي‌شود همه عمر خود را صرف كسب مال دنيا كند و هميشه هم احساس مي‌كند كم است. درحالي‌كه هدف خلقت قرب الهي و نيل به سعادت است كه نيازهاي مادي دنيا مقدمه و ابتدايي‌اند و به طور مستقيم به زندگي ابدي و اخروي مربوط نيستند. توجه به قناعت و استفاده درست از امكانات مادي و اجتناب از اسراف و طمع‌ورزي براي اين است كه نيروهاي ما بيش از اندازه صرف نيازهاي مادي نشود و از نيازهاي اصيل باز نمانيم.

اين متن شرحي است بر كلام اميرمؤمنان علیه السلام در صفات شيعيان واقعي و مؤمنان راستين. از ديگر نشانه‌هاي مؤمنان واقعي، ستم نكردن به دشمن، آلوده نشدن به گناه به واسطه محبت به دوستان و نداشتن تبعيض ناروا در حق آنان مي‌باشد. در پرتو تربیت اسلامی، وظيفه والدين رعايت عدالت، انصاف و پرهيز از تبعيض و بي‌عدالتي در ميان فرزندان و وظيفه مسئولان نظام نیز خدمت يكسان به همه آحاد افراد جامعه است؛ چراكه در قرآن و روايات متواتر بر مودت و محبت به اهل‌بيتعلیه السلام تأكيد شده، به‌گونه‌اي‌كه قرآن محبت را اجر رسالت بيان كرده است. اين امر اختصاص به شيعيان ندارد. اهل‌سنت، حتي هندوهاي بت‌پرست هم به امام حسينعلیه السلام علاقه دارند. اين علاقه مؤمنان نسبت به اهل‌بيتعلیه السلام، در مرتبه نازل‌تر بايد نسبت به دوستان و ساير مؤمنان و حتي رعايت انصاف نسبت به دشمنان هم بايد اعمال شود. این مقاله، به تفصیل به اوصاف شیعیان در باب رعات عدل و انصاف می‌پردازد.

اين مقاله شرحي است بر كلام اميرمؤمنان علي علیه السلام در باب اوصاف شيعيان واقعي. از ديگر ويژگي‌هاي شيعيان، عدالت‌ورزي و تسليم بودن در برابر حق است. يك مؤمن در كمك به برادران ايماني خود و اختصاص امكانات و اموال شخصي به آنها مي‌تواند تبعيض قائل شود و هر قدر دوست دارد بذل و بخشش كند، اما در اختصاص بيت‌المال بايد رعايت عدالت نمايد و دوست و دشمني را نبايد در انجام وظيفه خود دخالت دهد. همچنين در اختلافات حقوقي و مالي بين افراد و هنگام مراجعه به دادگاه، بايد به حكم دادگاه تمكين نمايد. برخي به‌ظاهر مدعي پذيرش احكام اسلامي و تبعيت از دستورهاي خدا هستند،‌ اما وقتي منافع آنان به خظر مي افتد، از پذيرش احكام اسلامي سر باز مي‌زنند. بايد در اختلافات و در جايي كه قاضي مطابق موازين اسلامي حكمي را صادر كرد، آن را پذيرفت، هرچند به ضرر خود فرد باشد.