آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

شرح علی الباب الحادی عشر: سومین اثری که تا کنون از ابن ابی جمهور احسائی شناخته شده است، شرحی دیگر بر الباب الحادی عشر است که آن را در تاریخ 25 ذی القعده 904 هجری در مدینة النبی به تمام رسانیده است. وی برای این کتاب نامی انتخاب نکرده است. رضا یحیی پور فارمد آن را "شرح علی الباب الحادی عشر" نام نهاده و تصحیح و تحقیق کرده و از جانب جمعیة ابن ابی جمهور در بیروت منتشر شده است./ آغاز: اعلم إنّما ابتدأ المصنفون فی أوائل کتبهم بالبسملة لوجوه ... ./ انجام: و کان ذلک منّا فی أوقات متعدّدة و مجالس متباعدة ... بإملاء مؤلفه الفقیر إلی الله العفوّ الغفور محمد بن علی بن ابی جمهور الأحساوی./ وی در این شرح به کرات از سه اثر دیگر خود (معین المعین، کشف البراهین و مجلی) نام می برد، و لذا انتساب این شرح نیز به وی قطعی است./ از این شرح، چند نسخه بر جای مانده است: ملک: 6047 و 1115؛ مرکزی دانشگاه تهران: 353؛ علامه طباطبائی شیراز: 999؛ و مروی: 3/695

حکمت اشراقی سهروردی، با توجه به قرابت اندیشة شیعی و اشراقی، همراه با شکوفایی اندیشة شیعی در تفکر علمای امامیه بسط و تداوم یافت. ابن‌ابی‌جمهور احسایی حکیم و متکلم برجستۀ شیعی قرن نهم هجری (متوفای ابتدای قرن دهم) و از نوادر علم کلام شیعی، در زمرۀ این علماست. وی در اثر ارزندۀ المجلی تلفیقی بی‌نظیر بین آرای کلامی و فلسفی ارائه می‌دهد. او در بسیاری از موارد آراء و مبانی اشراقی را برای توضیح و تبیین و یا تثبیت آراء و دیدگاه‌های کلامی و یا توسعه و تأسیس آراء و مبانی جامع و جدید کلامی خود به کار می‌گیرد. در بررسی مباحث توحیدی اثر ارزندۀ المجلی، می‌توان مبانی اشراقی وی را در تحلیل صفات الهی در ذیل چهار نظریۀ اشراقی ارائه کرد: 1. نظریۀ علم اشراقی را ابتدا به‌نحو «وجودی» و به طریقۀ «اشراق حضوری» و «احاطة تسلطیه» و درنهایت به‌نحو «اشراقی نوری» تحلیل و تأویل می‌کند. 2. صفت بصیر را براساس نظریۀ رؤیت (ابصار) اشراقی به ادراک شهودی و علم کشفی تأویل می‌کند. 3. «ارادۀ» واجب تعالی را نیز بر مبنای علم کشفی اشراقی تحلیل می‌کند. 4. درنهایت نظریۀ رب‌النوع‌های اشراقی را در تدبیر انواع موجودات طبیعی، جانشین نظریۀ شوق و عشق مشائی می‌کند.