بررسی آیات مستثنیات سوره ی انعام بر اساس نظریه سیاق محور علامه طباطبایی | کتابخانه مجازی الفبا

بررسی آیات مستثنیات سوره ی انعام بر اساس نظریه سیاق محور علامه طباطبایی | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
...جستجوی هوشمند
بررسی آیات مستثنیات سوره ی انعام بر اساس نظریه سیاق محور علامه طباطبایی
کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
فارسی
کتاب الکترونیکی
میانگین امتیازات:
امتیاز شما :
تعداد امتیازات :
0
بررسی آیات مستثنیات سوره ی انعام بر اساس نظریه سیاق محور علامه طباطبایی
ویرایش اثر
مقطع تحصیلی رساله تحصیلی:
کارشناسی ارشد
رشته تحصیلی:
الهیات و معارف اسلامی - علوم قرآن و حدیث ـ الهیات و معارف اسلامی
محل تحصیل رساله تحصیلی:
دانشگاه فردوسی مشهد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی شهید مطهری
تاریخ دفاع:
1401
چکیده :
بسیاری از دانشمندان معتقدند از جمله دانش های علوم قرآنی که نقش قابل توجهی در تفسیر دارد، شناخت مکی و مدنی است. دانشمندان فوایدی از جمله آگاهی از مدلول صحیح و رفع ابهام از چهره مفاهیم آیات الهی و نقد دیدگاههای مفسران در برداشت از برخی آیات را برای این دانش مطرح کرده اند.در میــان عالمــان برخی بــه نــزول گسســته آیــات معتقد هستند و این امکان را مطرح کرده اند که در برخی از سور مکی آیات مدنی و در برخی سور مدنی آیات مکی آمده است. بــر این مبنا، دیدگاه وجود آیـات مسـتثنیات در سوره ها شکل گرفته است. (الاتقان1394ق ، ج1 ص47-55) بر اساس آنچه در اختیار است، در گزارش های صحابه و تابعیان در قرن اول اثری از وجود مستثنیات در سوره ها نیست در میان آثار موجود، در سده دوم اولین کسی که به این بحث پرداخته مقاتل بن سلیمان (150ق) است. این بحث به تدریج در قرن چهارم و پنجم رو به افزایش نهاده و در قرن ششم و هفتم بر اساس اجتهاد مفسّران به اوج خود رسید . به نظر می‌رسد ادعای وجود آیـات مسـتثنیات در این حد وسیع از پشـتوانه روایـی صحیحـی برخـوردار نیست. در این زمینه زرکشی و سیوطی به نقل از قاضی ابو بکر می‌گویند: « مکّی و مدنی آیات و سور با مراجعه به محفوظات صحابه و تابعین شناخته می‌شود. از پیامبر اکرم(ص) در این باره چیزی نرسیده است زیرا وی به این کار مأمور نبود...» (زرکشی1376ق ،ج1،ص191-192) ( الاتقان1394ق ، ج 1،ص38) بر این اساس می توان گفت: ادله و روایات مورد استناد به مستثناء بودن برخی آیات؛ دارای آسیب‌هایی نظیر، ضعف متن و سند، تعارض، اجتهاد شخصی مفسر، روایت از غیر معصوم، خلـط معیارهـای مکـی و مدنـی ، اسـباب نـزول جعلـی بوده و قابل اعتماد نیستند. افزون بر این، وجود آیات مدنی در سوره‌های مکی و عکس آن، برخلاف اصل است و تا روایت صحیحی آن را تایید نکند پذیرفتنی نیست (رشید رضا 1354هـ ، ج7، ص284) ( التمهید1428، ج1، ص170) از جمله سوره هایی که ادعای وجود آیات مستثنیات در آن شده سوره انعام است. اگرچه ، طبق نظر اکثر مفسران سوره انعام از جمله سور مکی بشمار می آید. ( التحریر والتنویر، ج 7، ص 121) ( المیزان، ج 7، ص 2) ( المکی والمدنی فی القرآن، ج 1، ص 350) اما جمعی از قرآن پژوهان به اختلاف تا 9 آیه این سوره ( آیات 20، 23، 91 ،93، 114، 141،151 ،152،153) (التمهید1428، ج1، ص171- 178) را با اجتهاد یا با تکیه بر روایاتی استثناء کرده و آن‌ها را مدنی دانسته‌اند . ( الوسی، ج4، ص72) (تفسیر مراغی، ج7، ص69) (التمهید1428، ج1، ص171- 178) اما روایات فراوانی که نزول همه سوره را به یکباره در مکه می‌داند، این نظر را سست می‌کند،( الدرالمنثور، ج 3، ص 243- 346) ( نورالثقلین، ج 1، ص 696) ( المکی والمدنی فی القرآن، ج 1، ص 290، 297) تدبر در سیاق ، در کنار بهره گیری از ارتباط آیات مرتبط، جهت رسیدن به مقصود خداوند متعال از کارآمد ترین ابزارهای فهم آیات است. علامه طباطبایی نیز درسرتاسر تفسیر المیزان به صورت جدی از آن بهره فراوان گرفته است و نقش آن دربسیاری از استدلال ها و نتیجه گیری های مفسر به روشنی آشکار است. ایشان در این زمینه می فرمایند: « سیاق استوارترین و گویاترین دلیل برای بیان معنا و فهم مراد متکلم است. (طباطبایی،1417،ج6، ص116) از این رو ایشان با توجه به در نظر گرفتن سیاق و ارتباط بین آیات در سوره انعام ، استثنای آیات را رد کرده است. و در ذیل تفسیر این سوره می فرمایند: « سوره انعام مکی و دارای سیاق واحد است» (طباطبایی1422، ج7، ص 5) علامه طباطبایی در ذیل آیه (وَهُوَ الَّذِی أَنْشَأَ جَنَّاتٍ مَعْرُوشَاتٍ وَغَیْرَ مَعْرُوشَاتٍ وَالنَّخْلَ وَالزَّرْعَ مُخْتَلِفًا أُکُلُهُ وَالزَّیْتُونَ وَالرُّمَّانَ مُتَشَابِهًا وَغَیْرَ مُتَشَابِهٍ کُلُوا مِنْ ثَمَرِهِ إِذَا أَثْمَرَ وَآتُوا حَقَّهُ یَوْمَ حَصَادِهِ وَلَا تُسْرِفُوا إِنَّهُ لَا یُحِبُّ الْمُسْرِفِینَ) (انعام/ 141) با توجه به سیاق آیات می فرمایند: «سیاق عبارت ( وَ آتُوا حَقَّهُ یَومَ حَصادِهِ ) بر صدقه دلالت دارد. قبل از عبارت (وَ آتُوا حَقَّهُ یَومَ حَصادِهِ ) چنین آمده است: ( وَهُوَ الَّذِی أَنْشَأَ جَنَّاتٍ مَعْرُوشَاتٍ وَغَیْرَ مَعْرُوشَاتٍ وَالنَّخْلَ وَالزَّرْعَ مُخْتَلِفًا أُکُلُهُ وَالزَّیْتُونَ وَالرُّمَّانَ مُتَشَابِهًا وَغَیْرَ مُتَشَابِهٍ) در این آیات از باغهای انگور و درختان میوه از جمله خرما، زیتون و انار سخن به میان آورده است و در ادامه بیان می‌کند که در هنگام جمع آوری محصول باید مقداری از آن را به بینوایان بدهید، این در حالی است که بسیاری از مفسّران بر این نظر هستند که در درختان میوه و خصوصاً زیتون و انار زکات واجب و شرعی معنا ندارد. (طباطبایی1422، ج2، ص 353) بنابراین نوشتار حاضر برآنست ضمن ساختارشناسی سوره انعام و توجه به ارتباط و ربط و فصل بین آیات سوره ، به بررسی دیدگاه ها در باره مکی یا مدنی بودن و تحلیل چرایی استثنا شدن بعضی از آیات سوره پرداخته و با بهره گیری از دیدگاه های مفسران به خصوص نظریه سیاق محور علامه طباطبایی مبنی بر هماهنگی موجود بین آیات کل سوره، به نقد و بررسی دیدگاه مستثنیات در این سوره بپردازد و با توجه به روایات فراوانی که نزول همه سوره را به یکباره در مکه دانسته اند، نظر قائلان به وجود آیات استثناء در این سوره بررسی شود.
منابع دیجیتالی مرتبط :
فهرست منابع فارسی
کلید واژه اصلی :
سوره انعام
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی
متکلمان و سایر شخصیت ها :
علامه طباطبایی , سهیلا پیروزفر
نویسنده :
پدیدآور: معصومه قدمگاهی استاد راهنما: سهیلا پیروزفر
زبان :
فارسی
منبع اصلی :
https://ganj.irandoc.ac.ir/
جنس منبع:
متن
پایگاه :
پایان نامه های ایران داک
یادداشت :
نوع منبع :
رساله تحصیلی
مشخصات کامل اثر
منابع مرتبط :
ثبت نظر
ارسال