چکیده :
چندمعنایی در نظریه شبکه‌های شعاعی بر پایه مقوله‌بندی پیش‌نمونه بنیاد بررسی می‌شود.
به این منظور پس از تعیین معانی متمایز یک واژه، عضو برجستة آن‌ها (سرنمون) شناسایی، و سایر معانی در نموداری شعاعی حول آن نمایش داده می‌شوند.
پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی، چگونگی تحلیل چندمعنایی برای مقوله‌های واژگانیِ غیر از حروف اضافه و نیز کاربست قرآنی آن را، با مطالعه یک نمونه بازنمایی می‌کند.
به این منظور، معیارهای تعیین سرنمون در این مقوله‌های واژگانی (با عنوان معنای مرجع) معرّفی شده است که شامل پنج معیارِ «نخستین معنای تأییدشده»، «غلبه در شبکة معنایی»، «قابلیّت پیش‌بینی سایر معانی»، «دارا بودن پیشینة شناختی قابل قبول» و «ارتباط با تجربه زیسته انسانی» می‌باشد.
در کاربست قرآنی این نظریه، ریشه‌محور بودن ساخت واژگان عربی ایجاب می‌کند به مراحل بررسی، «تعیین واژه سرنمونی ریشه» و لحاظ معیار «کوتاهی و عدم تناظر دقیق وزن و معنا» در شناسایی سرنمون، اضافه شود.
با به‌کارگیری این روش در بررسی ریشة ظهر در قرآن، برای آن، واژة سرنمونی «ظَهر» با معنای مرجع «پشت انسان» به‌دست می‌آید؛ که دیگر معانی واژگان این ریشه، مانند بخش ناپیدا، یاری، پشت حیوان، رو بودن، آشکار بودن، بالا رفتن، غلبه و آگاهی به‌صورت مستقیم یا غیر مستقیم از آن گرفته شده است.
analyzing polysemy in the theory of radial networks is according to prototype-based categorization.
for this purpose, after determining the distinct meanings of a word as a category, its prominent member (prototype) is identified, and other members are displayed in a radial diagram around it.
the current research, using the descriptive-analytical method, represents how polysemy analysis for lexical categories other than prepositions, and the application of that in the qur'an, is performed.
to draw the radial network of meaning, criteria for determining the prototype for these categories (reference meaning) have been introduced, which include: historically earliest attested meaning, predominance in the semantic network, predictability regarding other senses, having plausible cognitive antecedent, and relation to lived human experience.
in the qur'anic application, the root-oriented construction of arabic words requires determining a prototype word for the root and considering the criterion of "brevity and lack of exact correspondence of weight and meaning".
in the root "ẓhr", it is found that "ẓahr" is the prototypical word and "back of a person" is its reference meaning.
other words of this root having distinct meanings such as the invisible part, help, the back of animal, top, being obvious, going up, dominating, and awareness, have directly or indirectly been derived from it.
dominating, and awareness, is taken from it.
نویسنده :
آسیه ذوعلم ، نصرت نیل ساز ، حیات عامری ، نهله غروی نائینی
منبع اصلی :
http://paq.araku.ac.ir/article_698494_3c74ddd88807f057f66dc632855219c6.pdf
پایگاه :
پایگاه مجلات 5
(پژوهشهای ادبی-قرآنی- سال 1401- دوره 10- شماره 1- از صفحه 79 تا 99)
یادداشت :
کلیدواژه‌ها
چندمعنایی نظریه شبکه‌های شعاعی معنای مرجع قرآن ظهر
کلیدواژه‌ها [English]
Polysemy Theory of radial networks Reference meaning Qur''''''''an ẓahr