جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
جستجو در برای عبارت
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
اصول و مبانی ارزیابی سند، متن و خاستگاه حدیث از دیدگاه محدث ارموی
نویسنده:
نصرت نیل ساز ، مریم نکونام ، الهام زرین کلاه
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
محدث ارموی، از محققان و دانشمندان معاصر، مصحّح بسیاری از میراث مکتوب شیعی در حوزه‌های مختلف مانند تفسیر، حدیث، کلام، تاریخ، رجال، عرفان و ...، همچنین مؤلف شرحی مفصل بر دعای ندبه است. تلاش‌های حدیث‌پژوهی وی غیر از شرح دعای ندبه در مقدمه‌ها، پانوشت‌ها و تعلیقات متعددی که بر آثار تحقیقی خود نوشته است و گاه به سبب تفصیل به مثابه‌ی تألیف مستقلی محسوب می‌شود، بازتاب یافته است. در این پژوهش با بکارگیری روش توصیفی- تحلیلی ضمن واکاوی و تأمل در تلاش‌های ارموی در آثار حدیثی، مبانی مورد توجه وی در بررسی سند، متن و خاستگاه احادیث استخراج شده است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که عقیده به لزوم احراز صحت حدیث از جهت صدور از معصوم یا غیر آن و ارزیابی رجال سند از مبانی وی در بررسی‌های سندی و عقیده به لزوم بررسی‌های متن حدیث از جهت عدم مخالفت با قرآن، سنت، حدیث، تاریخ قطعی، ضروریات دین و مذهب، همچنین لزوم علو مضامین و فصاحت و بلاغت در متن صادره از معصوم (ع) از مبانی متن‌پژوهی محدث ارموی است. همچنین وی در بررسی خاستگاه احادیث بر ضرورت اخذ حدیث از منابع معتبر تأکید دارد.
صفحات :
از صفحه 9 تا 30
مروری بر کتاب قرآن در بستر نزول: بررسی‌های ادبی تاریخی دربارۀ محیط قرآن
نویسنده:
نصرت نیل‌ساز
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
پژوهش دربارۀ ارتباط قرآن با سنت‌های عهدینی و پساعهدینی سنتی دیرینه در مطالعات اسلامی خاورشناسان است. از دیرباز دو رویکرد متمایز در این زمینه وجود داشت. برخی پژوهشگران مانند گایگر، نولدکه، توری، ونزبرو و دیگران در پی اثبات خاستگاهی یهودی برای قرآن و برخی دیگر مانند آرتور جفری، ریچارد بل، لولینگ و دیگران در مقام ترسیم محیط مسیحی برای قرآن برآمده‌اند. به دلیل جدایی مطالعات قرآنی از مطالعات ربیانی و کشیشی پس از جنگ جهانی دوم، به همراه افزایش تخصص در خودِ این رشته‌های نزدیک به هم، دیگر دانشمندانی یافت نمی‌شوند که از مهارت و دانش زبان‌شناسی تاریخی لازم برای فهم قرآن به مثابۀ یک متن چندصدایی از دوران باستان متأخر (میان 250 تا 750 میلادی) برخوردار باشند. کتاب قرآن در بستر نزول: بررسی‌های ادبی تاریخی دربارۀ محیط قرآن حاوی 39 مقاله از پژوهشگران متخصص در زمینه‌های مختلف مانند بافت سیاسی، اقتصادی، زبان‌شناختی و فرهنگی زمان نزول قرآن از یک­سو تلاشی برای پاسخ به این پرسش است که آیا تحلیل ادبی دقیق خودِ متن قرآن می‌تواند حاوی اشاراتی برای تعیین محیط و محل پیدایش آن باشد. از سوی دیگر رویکردهای مختلف نویسندگان مقاله‌ها در استفاده از منابع کلاسیک اسلامی، نگاشته‌های یهودی و مسیحی غیرعربی و همچنین منابع کلاسیک لاتین و یونانی ترغیبی به این نوع از گفتگوهای میان‌رشته‌ای دربارۀ قرآن است.
صفحات :
از صفحه 275 تا 295
تاریخ‌گذاری روایات سهو پیامبر (ص) در نماز و تحلیل شرایط اجتماعی - سیاسی جعل و نشر این روایات
نویسنده:
مرجان شیری محمدآبادی ، نصرت نیل ساز
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
چکیده :
در منابع روایی فریقین، روایاتی دربارۀ سهو پیامبر (ص) در نماز با طرق متعدد و متون مختلف آمده است. بسیاری از عالمان شیعه با استناد به ادلۀ ‌مختلف این روایت را جعلی دانسته‌اند. در این پژوهش در گام اول با استفاده از دو روش تحلیل اسناد و تحلیل اسناد_متن درتاریخ‌گذاری روایات خاستگاه تاریخی و جغرافیایی و سیر تطور این روایات تبیین و سپس با بهره‌گیری از نتایج گام نخست شرایط اجتماعی_سیاسی جعل و نشر این روایات تحلیل شده است. یافته‌های پژوهش حاکی از این است که این روایت در ابتدا توسط ابوهُرَیرَه برای توجیه اشتباهات خلفا در نماز جعل و در مدینه منتشر شده است. تحلیل اسناد_متن نشان می‌دهد که برخی راویان طبقات بعد تغییراتی عامدانه یا غیرعامدانه در آن ایجاد کرده‌اند. برای نمونه می‌توان اشاره کرد که در تحریرهای ابن‌سیرین به طور خاص بر حضور دو خلیفۀ اول در میان شاهدان سهو نبی تأکید شده است. در روایاتی هم که با اسناد ساختگی به ابن‌مسعود نسبت داده شده سهو نبی با تأکید بر بشر بودن پیامبر توجیه شده است که می‌توان هدف آن را پاسخ‌گویی به عقیدۀ غالب شیعیان در کوفه، یعنی عدم جواز سهو نبی، دانست.
صفحات :
از صفحه 53 تا 91
تحلیل کمّی و کیفی اختلاف مسلمانان در قرائت قرآن پیش از توحید مصاحف
نویسنده:
هادی غلامرضائی ، کاوس روحی برندق ، نصرت نیل ساز ، محمود کریمی بنادکوکی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
از جمله حوادث مهم تاریخ قرآن کریم، واقعه توحید مصاحف است. این رویداد محصول اختلاف مسلمانان در قرائت قرآن و راه‌کار ارائه شده برای حل آن می‌باشد. هرچند تاکنون پژوهش‌های مختلفی درباره این واقعه و چگونگی اجرای آن انجام شده‌‌ اما زمینه این اتفاق یعنی اختلاف مسلمانان مورد غفلت قرارگرفته است و درباره آن شاهد پژوهشی نیستیم. این مقاله درصدد‌‌ است با نگاهی تاریخی و با روش توصیفی ـ تحلیلی به‌بررسی روایات حاکی از اختلاف مسلمانان در قرائت قرآن‌ که منجر به ‌توحید مصاحف شد، بپردازد؛ تا ضمن اشاره به‌پیشینه تاریخی این رخداد، نشان دهد ‌که این اختلاف از چه کمیت و کیفیتی برخوردار بوده و در چه زمان و مکانی بروز و ظهور داشته است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد: اولاً بسیاری از تحلیل‌های ارائه‌شده درباره توحید مصاحف، مورد تأیید نمی‌باشند؛ ثانیاً شاهد غلو و بزرگ‌نمایی در نقل این حادثه تاریخی هستیم؛ ثالثاً اوج اختلاف‌های گزارش شده در سال‌های23 تا 25ق‌ هم از جهت کمیّت و هم از جهت کیفیت محدود بوده‌اند؛ رابعاً گاه اصلاً اختلاف نه ‌به‌خاطر قرائت‌های متفاوت بلکه تنها به‌خاطر انتساب قرآن به‌برخی از صحابه و از ترس وقوع اختلافی همچون اختلاف اهل کتاب در میان مسلمانان بوده؛ خامساً علت اصلی اختلاف، تفاوت مصحف ابن‌مسعود با دیگران بوده ‌که منجر به‌رویارویی شدید اقلیتی محدود با اکثریت جامعه اسلامی شده ‌است.
صفحات :
از صفحه 139 تا 176
ریشه‌یابی تفکرات غالیانه و شعوبیِ روایات مجازات شیخین در متون نصیریه
نویسنده:
مهدیه پاکروان ، علیمحمد ولوی ، نصرت نیلساز
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
اعتقاد به تناسخ در نگاه نصیریان به ظهور قائم تأثیر برجسته‌ای دارد. آن‌ها معتقدند بدکاران پس از آن‌که از صورت انسانی خارج شدند، در قالب جمادات، نباتات، بهائم در می‌آیند و این عذاب تا ظهور قائم ادامه دارد. پس از ظهور، آن‌ها به‌صورت انسانی خود در می‌آیند و توسط قائم کشته می‌شوند تا جایی که جوی‌های خون جاری می‌شود. از منظر نصیریان شیخین نیز پس از مرگ به عوالم تناسخی وارد و مدام شکنجه می‌شوند. آن‌ها پس از ظهور قائم محاکمه و به اشد مجازات محکوم خواهند شد. این پژوهش با بررسی منابع غالیان پیشانصیری و نصیری، نشان می‌دهد که از اواخر قرن دوم گفتمان مجازات شیخین در حلقات غالیان کوفی وجود داشته و سپس در آثار حسین‌بن‌حَمدان خَصیبی پیشوای نصیریان همراه با تفصیل و جزئیات فراوانی برجسته‌سازی شده است. بعد از وی نیز شاگردانش این مضمون را در قالب‌هایی جدید بازسازی کرده‌اند. بررسی إسناد - متن این روایات نشان می‌دهد که اندیشه‌های غالیانه و نیز شعوبی‌گری و عرب‌ستیزی در شکل‌گیری و فربه شدن این گفتمان نقش بسزایی داشته است. این تحقیق با روش تحلیل محتوا با طی کردن گام‌هایی چون جمع‌آوری داده‌ها، مقوله‌یابی و کدگذاری روایات، مقایسه کمی و کیفی آن‌ها و بررسی إسناد-متن روایات نتایج خود را ارائه داده است.
صفحات :
از صفحه 75 تا 108
تحلیل انتقادی دیدگاه مفسران معاصر در خصوص استسقای حضرت موسی
نویسنده:
علی حاجی خانی ، نصرت نیلساز ، کاظم قاضی زاده ، محمدصابر هنردوست
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
امدادهای الهی که در قرآن به صورت اموری خارق عادت گزارش شده، امروزه به عنوان یکی از جدی ترین مسائلی است که می‌تواند به نحوی باورهای مومنانه در این عرصه را با شک و تردید بیامیزد. داستان استسقای حضرت موسی % هم در قرآن و هم تورات گزارش شده است، با این حال در کیفیت وقوع آن برداشت‌های متفاوتی در میان دانشمندان اسلامی ارائه گردیده که ریشه در رابطه علم و دین، نقش عقل در درک خوارق عادات، جایگاه روایات تفسیری و رابطه خوارق عادات با نظام سنن در نظر مفسر دارد. در پژوهش حاضر که در روش استخراج، کتابخانه­ای و اسنادی و در پردازش تطبیقی- تحلیلی آمیخته با نقد است، پس از دسته‌بندی، بررسی و واکاوی دیدگاه مفسران و دانشمندان اسلامی، به بیان مبانی موثر در اختلاف دیدگاه‌ها پرداخته شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که چون این واقعه خارج از حوزه علم بوده، محال عقلی نیست، دانش اجمالی از روایات تفسیری نسبت به آن حاصل می‌شود و تناقضی با سنن الهی ندارد، دیدگاه پذیرش ظاهر آیات بر اساس قدرت الهی ترجیح دارد.
صفحات :
از صفحه 81 تا 105
ریشه‌یابی فرقه‌شناختی و تطورسنجی روایات مجازات شیخین پس از ظهور در متون روایی شیعی
نویسنده:
مهدیه پاکروان ، علیمحمد ولوی ، نصرت نیلساز
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
نُه روایت در بحارالانوار به مجازات و سوزاندن شیخین به‌ دست قائم اشاره دارد. مساله این پژوهش تاریخ‌گذاری و ریشه‌یابی فرقه‌شناختی این روایات و نیز تطورسنجی آن‌هاست. بررسی منابع روایی فرق شیعی یعنی زیدیه، اسماعیلیه، نصیریه و دوازده ‌امامی نشان می‌دهد که ریشه این گفتمان به حلقه‌های غالیان قرن دوم به بعد می‌رسد و شرح و تفصیل آن توسط خصیبی پیشوای نصیریان صورت گرفته است. افکار غالیانه، جریان شعوبی‌گری و عرب‌ستیزی در شکل‌گیری و فربه‌شدن این گفتمان نقش بسزایی داشته و اصل تبّری از اصول کلامی امامی سبب راه یافتن این روایات به برخی منابع امامی شده است. در آثار متقدم امامیه این مجازات در قالب عباراتی موجز و مشابه فقط در انتهای دو روایت کمال‌الدین دیده می‌شود که تقطیع و تلخیصی است از آنچه پیش‌تر در میان غلات رواج داشته است. در إسناد هر دو روایاتِ صدوق نام متهمان به غلو به چشم می‌خورد. دلائل‌الامامه - کتابی غالیانه و مجهول‌المولف- نیز روایاتی در این موضوع دارد که متأثر از الهدایهالکبری است. بحارالانوار با تکرار چندباره روایات غلات و امامیه بسامد روایت را بالابرده است. تکرار این روایات در منابع اخباریان قرن یازده و بعد از آن این موضوع را در منظومه فکری امامیه برجسته کرده، حال‌آنکه ریشه این روایات به غلات و نصیری‌ها می‌رسد. این تحقیق با روش تحلیل محتوا با طی کردن گام‌هایی چون جمع‌آوری داده‌ها، مقوله‌یابی و کدگذاری روایات، مقایسه کمّی و کیفی آن‌ها و بررسی إسناد-متن روایات نتایج خود را ارائه داده است.
صفحات :
از صفحه 29 تا 62
تفسیر مجاهد، بررسی اصالت، سند، متن و بیان مبانی آن
نویسنده:
نصرت نیل ساز ، نهله غروی نائینی ، الهام زرین کلاه
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
مجاهد بن جبر از مفسّران مشهور قرن دوم است. غیر از روایات فراوانی که در تفاسیر روایی از وی نقل شده، نسخه‌ای مستقل و اصیل با عنوان «تفسیر مجاهد» وجود دارد که تنها تفسیر باقی مانده از عهد تابعین است که توسط «ابن ابی نجیح» از مجاهد روایت شده و از هیچ تفسیر دیگر خصوصاً «تفسیر طبری» رونویسی نشده است. از 2130 روایت موجود در آن، 1731 روایت به مجاهد و سایر روایات به افراد دیگر از جمله پیامبر (ص)، امام علی (ع)، ابن عباس، عطاء و... منتهی می‌شود که توسط آدم بن ابی ایاس به آن افزوده شده است. در سند مشهور این تفسیر «عبدالرحمن از ابراهیم از آدم از ورقاء از ابن ابی نجیح از مجاهد» روایت می‌کند. مهم‌ترین ویژگی این تفسیر، تبیین واژگان و عبارات قرآن است. از جمله وجوهی که در این تفسیر به آن پرداخته شده، اسباب نزول، اختلاف قرائات، ناسخ و منسوخ، ذکر قصه و... است. نخستین شواهد وجوه و نظایر، مجاز و... در این تفسیر دیده می‌شود. این پژوهش، ضمن معرفی شخصیت مجاهد، به گونه‌شناسی تفسیر وی از منظر مباحث مختلف و نیز به بررسی دقیق اسناد آن خواهد پرداخت که در آثار دیگر کمتر مورد بحث قرار گرفته است.
صفحات :
از صفحه 89 تا 115
نقد دیدگاه خاورشناسان دربارة تأثیرپذیری قرآن از کتاب مقدّس
نویسنده:
مجید معارف ، نصرت نیل ساز ، حسن زرنوشه فراهانی
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)
منابع دیجیتالی :
چکیده :
برخی از خاورشناسان در آثار خود، به طور گسترده، شبهة تأثیرپذیری قرآن از کتاب مقدّس را مطرح کرده‌اند تا از این طریق، الهی بودن قرآن را مخدوش کنند و آن را ساختة دست حضرت محمّد (ص) جلوه دهند. شبهات آنها در این باره بر پیش‌فرض‌هایی استوار است که اگر نادرستی آنها نمایان شود، ادّعاهای آنها نیز مردود می‌شود. در این مقاله، ابتدا به چگونگی شکل‌گیری و سیر تطوّر این شبهه اشاره می‌شود و نمونه‌هایی از ادّعاهای خاورشناسان دربارة تأثّر قرآن از کتاب مقدّس بیان می‌گردد. سپس، پیش‌فرض‌های خاورشناسان در طرح شبهاتشان بررسی و نقد می‌شود. هم‌چنین، به برخی تفاوت‌های قرآن و کتاب مقدّس در مسائل عقیدتی و تاریخی که حاکی از عدم تأثّر قرآن از کتاب مقدّس است، اشاره می‌گردد.
صفحات :
از صفحه 117 تا 140
جایگاه شادی و نشاط در قرآن و روایات
نویسنده:
هادی زینی ملک آباد,نصرت نیل ساز
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
چکیده :
هدف: شادی، نشاط و تفریح از جمله نیازهای روحی و فطری انسان دانسته شده است که در بسیاری از جنبه های حیاتی وی نقش موثری ایفا می کند. دین اسلام به شادی و نشاط که نیازی فطری و مورد قبول دانشمندان و نیز امامان معصوم(ع) است، نگاه ویژه دارد. این مقاله با هدف تبیین ضرورت و اهمیت شادی و نشاط در زندگی فردی و اجتماعی، به بررسی معنا و مفهوم شادی در قرآن پرداخته، مهم ترین مصادیق شادی و نشاط مذموم و ممدوحِ قرآن و روایات را ارائه کرده است؛ روش: کتابخانه ای مبتنی بر توصیف و تحلیل؛ یافته ها: قرآن کریم و روایات، مهم ترین معیارهای شادی و نشاط ممدوح را با محوریت توحید، دوری از گناه، احیای ارزشها، شاد کردن دیگران و شادی با معصومین(ع) تبیین کرده و شادمانی برای گناه، افراط در شادی، دروغ شادی آور و شادمانی کاذب را از مصادیق شادی مذموم دانسته و در نهایت، مهم ترین عوامل شادی آفرین را با تاکید بر قرآن و روایات در پرهیز از گناه و آزار مومن و اجتناب از لهو تبیین برشمرده است. نتیجه گیری: وجود آیات متعدد در قرآن کریم، سخنان پیامبر(ص) و احادیث و روایات منقول از ائمه معصومین(ع) و به طور کلی متون دینی، حاکی از اهمیت این موضوع در اسلام است. از این رو، نگاه قرآن و روایات اسلامی به نشاط و شادابی، نگاه مثبت است و با تبیین مصادیق مورد قبول، آن را از علائم مومنان و اوصاف بهشتیان بر شمرده و مذمت آن نیز به سبب تقارن با موضوعات مذموم و مکروه شریعت است.