احضار روح اموات چیست؟ | کتابخانه مجازی الفبا

احضار روح اموات چيست؟

در مقدمه به چند امر اشاره مي شود:
1ـ سيري اجمالي در تاريخ احضار روح:
حضرت موسي (ع) اين علم را ممنوع كرد، لكن «شاعول» نافرماني نمود و توسط شخصي روح «شموئل» را حاضر كرد، و همچنين «رمَن ها» ارواح اجداد خود را احضار مي كردند، «يونانيها» نيز در احضار ارواح دست داشته اند، نِزْنْ امپراطور روم، عده اي را براي احضار روح مادرش دعوت كرد، خلاصه آن كه، كاهنين مصر و «لاماهاي» تبّت، و «مغ هاي» ايران و «براهمه» هند از قديم علم احضار ارواح را مي دانسته اند. در قرون وسطي احضار روح، اولين بار توسط دختران ميس فوكس آلماني در سال 1847 انجام گرفت و كسي كه آن را جزء علم مثبت قرار داد «الآن كاردك» بود كه بعد از ده سال تلاش كتاب خود را به نام كتاب «ارواح» چاپ كرد و بعد از او «ويليام كردك» و «گابريل» ترقيات شگفت انگيزي در اين علم به وجود آوردند.[1]
تحقيقات علمي و كاوشهاي تجربي دانشمندان مساله را تأييد مي كند، يك استاد انگليسي به نام «هووسن» مي گويد من و استادم «هرلوب» كه هر دو مادي بوديم، بعد از 12 سال تحقيق امروز سخت معتقديم كه ارتباط با ارواح و گفتگوي با آن ممكن است و دلائل قاطعي به دست آورديم.[2]
در سال 1869 يعني 22 سال پس از ظهور علم ارتباط با ارواح در غرب يك هيات 33 نفري از دانشمندان و روحانيون و... از طرف انجمن زبان شناسان انگلستان مأموريت يافتند تا به مساله ي رابطه با ارواح به دقت رسيدگي كنند كه بعد از يك سال و نيم بررسي و آزمايش، رأي خود را مبني بر تصديق اصول رابطه با ارواح به انجمن مزبور تسليم كردند.[3]
از نظر ديني، ارتباط با ارواح از سالها قبل در منابع اسلامي مطرح بوده و گاهي بعضي ائمه طاهرين در بيداري با ارواح گذشتگان مرتبط شده و با آنان سخن گفته اند.[4]
ارتباط با ارواح، احتياج به اطلاعات تخصصي و همچنين قوت و اراده و سلامت اعصاب دارد.[5]
2ـ ارتباط با ارواح اقسامي دارد:
الف) به صورت خواباندن شخص كه به نام خواب مغناطيسي، هيپنوتيزم، و مانيه تيزم و يا تله پاتي (انتقال افكار از فاصله دور) ياد مي شود.[6]
ب) به صورت احضار ارواح.[7]
ج) به صورت رؤياي صادقه.[8]
د) در حال بيداري.[9]
بعد از اين مقدمه جواب اين است كه اگر مراد، كيفيت احضار ارواح است، كه در آن اختلاف است. به بعضي اقوال اشاره مي كنيم:
1ـ خلاصه نظر يكي از كارشناسان در اين علم، كه مي گويد:
براي ارتباط، با ارواح بازماندگان، واسطه اي لازم است، اين واسطه، انسان و اشياي ديگر مي تواند باشد، افرادي كه واسطه قرار مي گيرند، بايد داراي قوه «مديو منيطه» باشند كه عبارت است از خاصيتي كه در بدن مديوم (واسطه) وجود دارد كه در حال خواب يا بيداري سيّال لطيف حياتي از او خارج مي گردد و ارواح كه بدون كمك سيال حياتي كه از بدن اشخاص زنده قرض مي گيرند. نمي توانند به سهولت، در عالم ماده تظاهر نمايند از سياله بدن مديوم، براي حضور و ارتباط استفاه مي كنند، گرچه نيروي مديوم منيطه كم و بيش در همه افراد وجود دارد، لكن همه كس براي مديوم شدن استعداد ندارد. براي اينكه بتوانيم مديوم را در حالت خواب مصنوعي با ارواح ارتباط دهيم بايد او را بخواب ببريم، بعد عامل از نزديك ترين روح مقدس خواهش مي كند روح مورد نظر را با مديوم مرتبط سازد.
اقسام مديوم: 1ـ مديومين معالج كه كارشان استفاده از اطلاعات ارواح براي معالجه امراض است. 2ـ مديومين شنوا كه با ارواح مكالمه مي نمايند. 3ـ مديومين گويا كه روح توسط آلات ناطقه مديوم، مقاصد را بيان مي كند. 4ـ مديومين بينا كه در حال بيداري ارواح را مي بيند نه بوسيله چشم ظاهر. 5ـ مديومين نويسنده، از قبيل افراد تحت تسلط قوه روح شروع به نوشتن مي كنند.[10] و بعد ردّيه هايي بر خيالي بودن احضار ذكر مي كند[11] و در قسمت بعدي نمونه هايي از احضار را بيان مي كند.[12]
2ـ فريد وجدي مي گويد: احضار ارواح، فني است كه دانشمندان اروپا و امريكا از آن استفاده برده، روح را به شكل روشن حاضر مي بينند و با او صحبت مي كنند و براي آنها ثابت مي شود كه روح فلان شخص است.[13]
3ـ مرحوم فلسفي مي گويد: با آنكه از نظر ديني، ارتباط با ارواح گذشتگان را در بيداري ممكن مي دانم و خيلي مايلم وسيله اي بدست آيد تا با روح شيخ طوسي و روح صدوق رضوان الله مرتبط شوم... ولي با ميزگرداني نمي شود با عالم برزخ و ارواح گذشتگان مرتبط شد چنانكه با طالع بيني ـ نمي شود فرداي مردم را تعيين كرد.[14]
4ـ مرحوم علامه طباطبايي مي فرمايد: خيلي از خوارق عادات از جمله احضار ارواح مستند به قوت اراده و ايمان داشتن به تأثير آن است، چون اراده تابع علم و يقين است. وقتي علم قطعي شد، حواس آنچه را كه انسان به آن يقين دارد مشاهده مي كند و به خود تلقين مي كند كه فلان شخص است و هيچ توجه به عدم آن ندارد و ممكن است با اين تخيل امراضي را معالجه كند. از اينجا روشن شد كه ملاك تحقق خوارق عادت علم جزمي است نه مطابقت اين علم با خارج و واقع... مانند احضار ارواح كه اصحاب آن دليلي بيش از اين كه روح در خيال و يا حواس آنها ظاهر شده نه در خارج، ندارند و اگر روح واقعاً در خارج حاضر شده باشد همه آنها كه حس طبيعي دارند بايد آن را مشاهده كنند. با اين توجيه چند تا اشكال درباره ـ احضار ارواح حل شد:
1ـ كسي كه بيدار است و روحش مشغول كارهاي خود اوست چگونه روحش حاضر شده است، ولي او هيچ اطلاعي ندارد كه روح او را در فلان محل احضار كرده اند با اينكه انسان يك روح بيشتر ندارد. جواب اين است كه احضار خيالي است.
2ـ روح جوهر مجرد است و به زمان و مكان نسبتي ندارد. جواب اين است كه روح تخيلي حاضر شده است نه واقعي.
3ـ يك روح به صورت هاي مختلف ظاهر مي شود.
4ـ ارواح گاهي خلاف واقع خبر مي دهند و يا بعضي روح ها بعض ديگر را تكذيب مي كنند. جواب همه اين ها اين است كه روح در مشاعر و خيال حاضر كننده حاضر شده نه در خارج به گونه اي كه ديده شود.[15]
اما در مورد اين که احضار ارواح شرعاً چگونه مي باشد. اين يك مسأله ي فقهي است و به طور كلي بايد در اين زمينه هر كس به مرجع تقليد خود مراجعه كند، ليكن براي اينكه مساله تا حدي روشن شود به يكي از نظريه هاي فقهي كه در اين مورد اظهار شده است اشاره مي شود.
بعضي از دانشمندان بزرگ اسلامي اعتقاد دارند كه دليلي بر حرام بودن ارتباط با ارواح وجود ندارد و نمي توان آن را تا آنجا كه به گناه و خلافي (مانند كشف اسرار مسلمانان) كشيده نشده باشد حرام دانست.[16] در عين حال اسلام اخبار و مطالب حاصل از اين طريق را مورد اعتماد قرار نمي دهد و احكام شرعي و دستورات اجتماعي خود را بر پايه ي اينگونه اطلاعات بنا نمي كند.[17]
و در پايان لازم به ذکر است ارتکاب کارهايي از اين قبيل, طبق شواهد موجب اخلال در شخصيت و بروز برخي مشکلات رواني مي گردد.

مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات حوزه علمیه قم (اندیشه قم)