عذاب و عقاب شیعیان گناهکار در کجا است؟ در دنیا، یا در برزخ، و یا در قیامت؟ | کتابخانه مجازی الفبا

اگر شیعیان گناهکار و فاسد مجازات شوند، کجا مجازات می شوند؟ آیا در این دنیا، برزخ، یا جهنم؟ و یا در هر سه مکان؟

طبق آیات قرآن کریم و روایات، همه انسان ها بر حسب اعمالشان کیفر و پاداش داده می شوند و این مسلم است، حال گاهی در دنیا، گاهی در برزخ و گاهی در آخرت. اما روایاتی که در آنها گمان می شود شیعیان بدون مجازات اعمال و کردار بدشان وارد بهشت می شوند در کنار روایات دیگر به درستی قابل تفسیر است؛ چنان که امام صادق (ع) بین آنها جمع کرده و فرمودند: «همه شیعیان در قیامت وارد بهشت می شوند ... به خدا قسم من نگران شما نیستم جز براى عالم برزخ شما». طبق روایتِ امام صادق (ع)، واژه شیعه را هرگونه که معنا کنیم باز این یقینی است که هر کس به سزای اعمال خود خواهد رسید.

1. شیعه به چه کسی گفته می شود
در اصطلاح فرقه شناسی، شیعه به کسانی گفته می شود که به امامت و خلافت بلا فصل علی (ع) معتقدند و بر این عقیده اند که امامت او از طریق نص جلی یا خفی[1] ثابت شده است و امامت حق او و فرزندان او است.[2] با این حال از روایات ائمه چنین بر می آید که شیعه بودن صرفاً انتساب به یک مذهب در عرض سایر فرقه های مذهبی نیست، بلکه شیعه اهل بیت (ع) کسی است که دارای عفت بوده و در راه خدا کوشش و جهاد کند؛ چنین کسی شیعه ائمه است؛ از جمله امام صادق(ع) می فرماید:
«از مردم پست دوری کن، همانا شیعۀ علی کسی است که عفت شکم و فرج (شهوت جنسی) داشته باشد (و آنها را از حرام و شبهه نگه دارد) و سخت بکوشد و جهاد کند و برای خالقش عمل کند و به ثواب او امیدوار باشد و از عقابش بترسد. اگر این گونه مردمی را دیدی بدان که آنها شیعۀ جعفرند.[3]
2. انواع و مراتب مجازات های الهی
آنچه که مسلم است؛ این است که تمام اعمال انسان مورد محاسبه قرار می گیرد و همه به پاداش و کیفری که مستحق آن است می رسد؛ منتها مجازات انسان ها بر حسب گناهانی که انجام داده اند و بنا بر مصلحت خداوند متعال، گاهی به واسطه سختی و بلایایی که در دنیا می بینند و گاهی در هنگام مرگ و سختی قبض روح و گاهی در برزخ(عالم قبر) صورت می گیرد و اگر باز هم گناهان آنها زیاد بود، بعد از قیامت به دوزخ رفته و جزای اعمال خود را خواهد دید؛ چنانچه روایات زیادی نیز بر این سخن دلالت دارد، اما افرادی که اعمال نیکی در این دنیا داشته اند تا ابد در جهنم نمی مانند، بلکه بعد از مجازات به بهشت خواهند رفت.
شیعیان هم از این وعده و وعیدها استثنا نخواهند بود؛ زیرا لسان روایات در هیچ جا مسلمان و شیعه بودن را قیدی برای کیفر اعمال قرار نداده است.
3. میزان در قیامت عمل صالح است
در اصول کافی از جابر چنین نقل شده است:
«امام باقر(ع) به من فرمود: اى جابر! آیا کسى که ادعای تشیع می کند، او را بس است که از محبت ما خانواده دم زند؟ به خدا شیعۀ ما نیست، جز آن که از خدا پروا کند و او را اطاعت نماید، اى جابر! ایشان شناخته نشوند، جز با فروتنى، خشوع، امانت، بسیارى یاد خدا، روزه، نماز، نیکى به پدر و مادر، مراعات همسایگان فقیر، مستمند، قرضداران، یتیمان و راستى گفتار و ... اى جابر! به راه هاى مختلف مرو، آیا براى مرد کافى است که بگوید، من على را دوست دارم و از او پیروى می کنم، و با وجود این فعالیتی نکند؟! پس اگر بگوید: من رسول خدا (ص) را دوست دارم- با آن که رسول خدا بهتر از على (ع) است- سپس از رفتار او پیروى نکند و به سنتش عمل ننماید، محبتش به پیغمبر به او هیچ سودى ندهد، پس از خدا پروا کنید و براى آنچه نزد خدا است عمل کنید، خدا با هیچ کس خویشى ندارد، دوست ترین بندگان خداى عز و جل [و گرامی ترینشان نزد او] با تقواترین و مطیع ترین آنها است. اى جابر! به خدا جز با اطاعت به خداى تبارک و تعالى تقرب نمی توان جست. و همراه ما برات آزادى از دوزخ نیست و هیچ کس بر خدا حجت ندارد، هر که مطیع خدا باشد دوست ما و هر که نافرمانى خدا کند دشمن ما است، ولایت ما جز با عمل کردن به ورع به دست نیاید.[4]
در روایات معراجیه به موارد بسیارى برمى‏خوریم که رسول اکرم مى ‏فرماید: گروه هاى گوناگونى از امت خودم را، اعمّ از زن و مرد، در حالت هاى مختلف از عذاب دیدم که به موجب گناهان مختلف معذّب بودند.
با این بیان روشن می شود که هم از نظر آیات قرآن مجید و هم از نظر روایات اسلامى این مطلب قطعى است که گناهکار به عذاب الهى معذّب خواهد بود؛ گو این که وقتى داراى ایمان باشد سرانجام به رستگارى نهایى و خلاصى از دوزخ نائل مى‏ گردد، ولى ممکن است نجات او پس از سال ها چشیدن رنج و عذاب باشد.
4. جمع بین روایات شفاعت و عذاب
روایاتی که در مورد شفاعت همۀ شیعیان وجود دارد، با این دسته از روایات که می گوید همه انسان ها بر حسب اعمالشان محاسبه می شوند قابل جمع است.
می توان این دو دسته روایات را چنین توجیه کرد که شیعیان عاصی بعد از پاک شدن در دنیا به وسیله مجازات و اجرای حد و قصاص،[5] یا به وسیلۀ ‌عذاب ‌هایی که در قبر و عالم برزخ می ‌بینند سرانجام با شفاعت وارد بهشت ‌می شوند. چنان که امام صادق (ع) در جواب سؤالی که در مورد بهشت رفتن شیعیان عاصی شده است می‌ فرمایند: ... سوگند به خدا که همه وارد بهشت می‌شوند. راوی می‌گوید: به امام گفتم فدایت گردم، آیا اگر گناهان کبیره زیادی مرتکب شده باشند باز هم وارد بهشت می‌شوند، حضرت فرمود: در قیامت همه شان به وسیلۀ شفاعت پیامبر(ص) و جانشینان وی وارد بهشت می‌شوند، ولی من به خدا در برزخ دربارۀ شما بیمناکم. راوی می‌گوید: عرض کردم: برزخ چیست؟ امام فرمود برزخ همان قبر است از زمان مرگ تا روز قیامت.[6]
بنابراین همه انسان ها بر حسب اعمالشان کیفر و پاداش داده می شوند و این مسلم است، حال گاهی در دنیا، گاهی در برزخ و گاهی در آخرت. اما روایاتی که در آنها گمان می شود شیعیان بدون مجازات اعمال و کردار بدشان وارد بهشت می شوند، در کنار روایات دیگر به درستی قابل تفسیر است، چنانچه امام صادق (ع) بین آنها جمع کردند و فرمودند: «همه شیعیان در قیامت وارد بهشت می شوند ... به خدا قسم من نگران شما نیستم جز براى عالم برزخ شما». طبق روایت امام صادق (ع)، واژه شیعه را هر گونه که معنا کنیم باز این یقینی است که هر کس به سزای اعمال خود خواهد رسید.
ناگفته نماند که شیعه باید محبت واقعی به اهل بیت داشته باشد که خود یکی از بزرگ ترین اعمال است و بدیهی است فردی که چنین حب واقعی در دلش باشد به اندازه ای گناه نمی کند که علاوه بر مجازات دنیوی و برزخی، مستوجب عذاب اخروی نیز گردد و باید دانست که تنها اعلام رسمی شیعه بودن با رفتاری مستمر بر خلاف دستورات اهل بیت (ع) همخوانی نداشته و چنین فردی را اصولاً نمی توان شیعه نامید.

اسلام کوئست نت