جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

امام صادق علیه‌السلام به دلیل موقعیت زمانی ومکانی خود بیشتر از دیگر معصومان علیهم‌السلام در فرهنگ سازی شیعیان نقش اساسی داشتند. به نظر می‌رسد با تحلیل احتجاجات ایشان در حدیث اول از باب « ائمه ارکان زمین هستند» ااز کتاب الحجه اصول کافی شیخ کلینی، طبق نظریه‌های زبان شناسی، می‌توان به بینش های تازه‌ ای دست یافت. این مقاله براساس نظریه کنش گفتار جان سرل می‌باشد. نظریه کنش گفتاری یکی از نظریاتی است که در تکوین تحلیل گفتمان نقش اساسی داشته است. تحلیل گفتمان ، مطالعه ای عام چگونگی ساخت و القای معنی در جریان تولید ودرک متن توسط گویش وران است که بر ساختار جمله تمرکز می‌کند و شکل تولید شده جمله در یک بافت معین پاره گفتار می‌باشد که اگر در مفهوم تولید گذاشته شود کنش گفتاری نامیده می‌شود. از دیدگاه سرل، کنش گفتاری به پنج گروه اظهاری، ترغیبی، عاطفی، تعهدی و اعلامی تقسیم می‌شود. بررسی نشان می‌دهد که در احتجاجات امام صادق(ع) کنش اظهاری بیش از دیگر کنش هاست.روش استفاده در این بررسی توصیفی، تحلیلی به صورت تحلیل محتوا (گفتمان) است. واحد تحلیل، جمله قرار گرفته است و ابزار تحقیق کتابخانه‌ای می‌باشد.

آموزه هایی روایی شیعی بر مباحث کلامی تاثیرگذار بوده، و بسیاری از متکلمان افزون بر استفاده از مبانی و روش های عقل گرایانه، از احادیث هم به لحاظ مضمونی و هم به جهت روش و نوع خاص رویکرد ائمه بهره گرفته اند. بررسی این تاثیرها بیانگر آن است که این امر خطیر، در جنبه های گوناگونی تحقق پذیرفته است. در این خصوص، تاثیر روایات امام صادق (ع) به دلیل شرایط خاص عصری ایشان، شگرف و قابل توجه است، به گونه ای که گاهی از رهگذر آن، در قالب تبیین صحیح مواضع کلامی امامیه و نفی اندیشه های نااستوار انتسابی به شیعه اثنی عشری نمود پیدا کرده، و این تاثیر در دوره های پس از امام (ع) به ویژه در شکل گیری و تحول منابع مکتوب کلامی شیعه، قابل ردیابی است. یعنی متکلمان شیعی هم، به مثابه پشتوانه های نظری و هم در روش بحث، از این قبیل روایات استفاده کرده اند. این مقاله بر آن است تا با کاوشی پیرامون این مساله، ابعاد آن را مورد بررسی و تحلیل قرار دهد و انواع این تاثیرات را نشان دهد.

نوشتار حاضر به دنبال بازخوانی چگونگی تقابل ائمه با جریان های گوناگون و متنوع غالیان (از ابتدا تا دوره امام صادق(ع)) می باشد. در یک طرف گروه هایی قرار داشتند که به تدریج و با گذشت زمان باورهای ابتدایی خویش را به فرقه های منسجم در دوره امام صادق(ع) تبدیل کردند؛ در طرف دیگر ائمه نیز به عنوان متولیان دین به فراخور زمان و شرایط پدید آمده با جریان های انحرافی ازجمله غالیان به مقابله پرداختند. شاید یکی از مهم ترین علل رشد غالیان در آن دوره، شرایط سیاسی پدید آمده ای بود که سبب درگیری امویان با عباسیان شد. همین امر سبب گردید این گروه ها با خیالی آسوده به تبلیغ گمانه های خود همت گمارند و خود را به گروه هایی با کادر رهبری مشخص تبدیل کنند.نوشتار حاضر به بررسی جریان غلو از دوره مذکور تا عصر امام صادق(ع) یعنی دوره ای که غالیان به بالندگی خویش رسیده بودند، پرداخته است. گرچه گرایش های غالیانه هیچ گاه از جامعه مسلمانان رخت برنبست، اما مبارزه امامان شیعه با این جریان ها تا اندازه زیادی این گروه ها را به حاشیه راند و سبب مشخص شدن نظرگاه شیعیان و تمایز این اندیشه با باورهای چنین گروه های منحرفی گردید.

چکیدهاین رساله با عنوان برررسی, ترجمه و تحلیل احادیث تفسیری امام صادق (ع) در جزئ بیست و هشت قرآن ودر سه فصل تنظیم شده است که در فصل اول به کلیات بحث پرداخته شده است و مفاهیم و اصطلاحات به کار رفته در این تحقیق تعریف شده است در فصل دوم احادیث تفسیری امام صادق (ع) از کتب تفسیری جمع آوری و سپس منبع یابی شده است در مرحله بعد احادیث ترجمه شده و سند آنها مورد بررسی رجالی قرار گرفته است و همچنین متن این احادیث نیز شرح داده شده است در شرح متن حدیث نیز از آیات قرآن, احادیث پیامبر و ائمه طاهرین و کتب لغت و همچنین کتب شرح الحدیث استفاده شده است و در فصل سوم رجال احادیث به کار رفته در این رساله مورد بررسی رجالی قرار گرفته اند. در مجموع 205 حدیث مورد بررسی قرار گرفته است که از میان آنها 16 حدیث از لحاظ سندی صحیحمی باشد. مابقی جزئ احادیث ضعیف طبقه بندی می شوند و به غیر از10 حدیث مابقی احادیث از لحاظ متن, استوار و متقن می باشند