مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

آفتاب در حجاب روایتی است از زندگی حضرت زینب. از کودکی تا عاشورا تا اسارت و تا وفات. اثری که ماندگاری اش از حال پیداست. رمانی که به پشتوانه تحقیقات دقیق و عالمانه تاریخی و روایی،‌ به همه زوایای پنهان و آشکار زندگی و رفتار و درونیات حضرت زینب پرداخته است. شجاعی زبان روایتش را در مخاطب انتخاب کرده، راوی دانای کلی است نامحدود که در تمام روایت حضرت زینب را مخاطب قرار داده و روایتش را پیش می برد. فرمی که در ادبیات داستانی ایران نمونه‌اش کمتر دیده شده. داستان از کابوس حضرت زینب در کودکی آغاز می شود: چشم‌های اشک‌آلودت را به پیامبر دوختی، لب برچیدی و گفتی:«خواب دیدم، خواب پریشان دیدم. دیدم که طوفان به پا شده است، طوفانی که دنیا را تیره و تار کرده است. طوفانی که مرا و همه چیز را به این سو و آن سو پرت می کند، طوفانی که چشم به بنیان هستی دارد. ناگهان در آن وانفسا چشم من به درختی کهنسال افتاد و دلم به سویش پرکشید…» داستان از این کابوس که گواه رحلت پیامبر است و شهادت مادر و پدر و… آغاز می شود و در انتهای کتاب باز به همین خواب پریشان می رسیم: «تعبیر شد خواب کودکی های من پیامبر! و من اکنون با یک دنیا مصیبت و غربت تنها مانده‌ام…»

«سرشک خوبان در سوگ سالار شهيدان» که ترجمه کتاب «عبرات المصطفين في مقتل الحسين عليه‏السلام نوشته محمدباقر محمودی» می باشد، تلاشي است درباره‏ نگارش واقعه‏ي کربلا از منظر تاريخي. بيشترين تلاش مؤلف محترم، «علامه محمد باقر محمودي»، گزارش رويدادهاي عاشورا با استناد به منابع کهن، به ويژه منابع اهل سنت بوده است؛ و چنان که خود وي در مقدمه‏ کتاب يادآور مي‏شود کوشيده است تا جزئيات وقايع را از آن طريق نقل کند، گرچه استثناهايي نيز در مشي وي ديده مي‏شود. گفتني است که تلاش نويسنده براي نقل همه‏ موارد موجود در کتاب‏هاي تاريخي تکرار پاره ‏اي از متون را موجب شده است. گذشته از آن گزارش‏هاي بسياري وجود دارد که تنها با اندکي اختلاف در الفاظ و عبارات، هم در متن و هم در پانوشت‏ها آمده است. گرچه اين کار نشان تتبع فراگير نويسنده و براي پژوهشگران سودمند است، ولي براي خواننده ‏ي فارسي زباني که در پي مطالعه‏ جمع بندي شده وقايع است، ملال‌آور مي‏نمايد. از اين‏رو «مديريت تحقيقات عاشوراي مرکز تحقيقات اسلامي» ترجمه فارسي کتاب را در دستور کار خود قرار داد، و موارد زير را در آن اعمال کرد: 1- از ترجمه‏ روايت‏هاي تکراري متن پرهيز گرديد، به اين ترتيب يکي از آن ميان [صفحه 13] برگزيده و ترجمه شده و درباره‏ ديگر روايت‏ها به ذکر مأخذ بسنده گشت. 2- از ترجمه روايت‏هايي که در پي‏نوشت‏ها آمده و همانند آن‏ها در متن کتاب نيز نقل شده است پرهيز گرديد. 3- از آنجا که مطلب سوم کتاب بسيار گسترده بود، به سه عنوان «مطلب سوم: به سوي کوفه»، «مطلب چهارم: در کربلا» و «مطلب پنجم: پس از شهادت» تغيير يافت.

سلحشوران طف، شرح زندگانی اصحاب امام حسین(ع)، ترجمه «إبصار العين في أنصار الحسين(ع)» اثر شیخ محمد بن طاهر سماوی است. این کتاب پژوهشی در اسامی و شرح حال یاران امام حسین(ع) در نهضت عاشوراست. نویسنده، با اشاره به مفهوم شهادت و حرکت خونین امام حسین(ع) در قیام کربلا به اسامی این شهیدان و مجروحان و شرح اجمالی از زندگی‌نامه و ایثار آنان پرداخته است. اسامی این یاران وفادار و ذکر قبیله هریک، از محورهای کتاب است. از مجموع 112 یار وفادار امام حسین(ع)، 26 تن از آل ابی‌طالب و بقیه از قبایل بنی‌اسد، همدان، مذحج، آل‌کنده، آل غفار و دیگر قبایلند. کتاب «إبصار العين في أنصار الحسين(ع)» توسط محمدجعفر طبسی مورد تحقیق قرار گرفته است، سپس عباس جلالی آن ‌را به فارسی ترجمه کرده و نام آن را «سلحشوران طف» گذارده است. ترجمه کتاب در سال 1380ش و تحقیق آن در سال 1419ق (برابر با 1377ش) صورت گرفته است. برخی از ویژگی‌های ترجمه و تحقیق: - مترجم تمام کتاب را به‌صورت فارسی روان ترجمه نموده است. - اشعار، کلمات و خطبه‌های امام و برخی از نامه‌ها، از مواردی است که علاوه بر ترجمه، متن عربی آنها نیز ذکر شده است. - محقق، در تصحیح کتاب علاوه بر اینکه اشتباهات نسخ قبلی را تصحیح نموده است، مطالب کتاب را با منابع اصلی مقابله نموده و در پاورقی به منبع اشاره نموده است. - مؤلف در نقل مطالب غالبا به روش نقل به معنا اکتفا نموده است. محقق برای حفظ امانت در آنجایی که تفاوت زیادی وجود داشته است، به این نوع تفاوت‌ها در پاورقی‌ها اشاره نموده است. - پاورقی‌های کتاب که نتیجه تحقیق چندساله محقق است، علاوه بر مستندسازی مطالب کتاب، به توضیحات سومندی از قبیل ترجمه برخی از اشخاص، توضیح برخی لغات و مواردی از این قبیل اختصاص یافته است.

«زیارت عاشورا» مهم‌ترین متن در بین متون مشابه خود در زیارت ساحت مقدس سید الشهداء صلوات الله علیه است. متون زیارتی نواحی مقدس معصومین هم معرفت آموزند هم ادب آموز؛ هم مربی هستند و معلّم؛ لذا فهم آنان در بهره‌مندی از زیارت آن احباء الهی نقش جدّی و به سزایی دارند. مبادرت علماء برای شرح متون ادعیه و زیارات به همین دلیل بوده است و از جامع ترین آنان در شرح زیارت عاشورا و پر بهره ترین آنان برای بهره مندی همگان از آن، شرح حاضر است که توسط عالم ربانیّ و فقهی، بزرگوار مرحوم آیة الله حاج سید احمد میرخانی به رشته تحریر در آمده است.

شكوه شعر عاشورا در زبان فارسي نوشته محمدعلی مجاهدی می باشد. وی در این کتاب، از کم و کیف واقعه عاشورا و جایگاه آن در شعر فارسی سخن می‌گوید و در این راه، مباحث کتاب را با شواهد مختلفی مشحون می‌سازد. کتاب با بررسی شعر از منظر قرآن و سنت آغاز می‌شود؛ سپس از شعر عاشورایی و شعر آیینی تعریفی به دست داده شده، موضوعات شعر آیینی و چهره‌های شاخص آن تا سده نهم معرفی می‌گردد؛ آن گاه از پیشینه شعر عاشورا در زبان فارسی سخن می‌رود. مبحث بعدی کتاب درباره سیر تطور تدریجی شعر عاشوراست که این موضوعات را شامل می‌شود: «عوامل دخیل در تطور بیرونی و ساختاری شعر عاشورا» و «عوامل دخیل در تطور درونی و محتوایی شعر عاشورا.» مطالب بعدی کتاب عبارت‌اند از: «رویکرد شاعران به مفاهیم ارزشی عاشورا در دو دهه اخیر»، «بایدها و نبایدها در شعر عاشورایی» و «بررسی نوحه‌ها و شعارهای عاشورایی».