مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
جستجو در برای عبارت
شامل عبارت باشد
شامل عبارت باشد
 
شامل عبارت باشد
شامل عبارت باشد
تنها فراداده‌های دارای منابع دیجیتالی را بازیابی کن
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 32
سماع، موسیقی و معنی گریزی در غزل مولوی
نویسنده:
منظر سلطانی ,سعید پورعظیمی
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: انجمن علمی عرفان اسلامی ايران,
چکیده :
در بسیاری از غزل های مولوی موسیقی حاصل از تکرار که از اقتضائات مجلس سماع است دلالت های معنایی سخن را کم رنگ و بافت آوایی کلام را برجسته می کند. غلبه هیجانات عاطفی چنان است که غزل مولوی گاه از کارکرد معنایی تهی، و وارد ساحت بی معنایی و تناقض می شود. در این شرایط، متن نقش القایی به خود می گیرد و عواطف پرشور گوینده با نغمه های تکرارشونده به مخاطب منتقل می شوند. زوال آگاهی و عدم هشیاری در لحظات شور و جنون سماع، به خلق غزل هایی انجامیده که با تکیه بر تکرارهای متنوع، عطف های ناهمگون و هم نشینی های موسیقایی در طول بیت یا در صورت ردیف گونه های بلند، سعی در تولید خلسه و بی خویشی دارند و یا خود به بی خودواری و خلسه می انجامند.این نوشته بر آن است تا اسباب و گونه های معنی گریزی در غزل مولوی را با توجه به پیوند این غزل ها و مجلس سماع به بحث بگذارد، تا در نهایت آشکار شود که هر قدر عواطف شدت گیرد از کارکرد معنایی شعر کاسته می شود؛ چنان که در بسیاری از غزل های مولوی کلمات و عبارات با فرو نهادن بار معنایی، تنها نقش موسیقایی دارند و نیز بسیاری از زیباترین غزل های مولوی حاصل همین مجاورت ها و هم نشینی های موسیقایی کلماتند.
صفحات :
از صفحه 31 تا 56
تبیین جهان شناختی سماع
نویسنده:
هادی وکیلی ,سیدمرتضی مبلغ
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: انجمن علمی عرفان اسلامی ایران,
چکیده :
سماع یکی از آداب پرشور صوفیان است که از سده سوم در میان آنان رواج داشته و دامنه وسیعی از ادبیات عرفانی را به خود اختصاص داده است.ادبیات عرفانی صوفیان افزون بر ترسیم صحنه های گوناگون برپایی سماع، حاوی نکات فراوانی پیرامون ابعاد مختلف جهان شناسی، معرفت شناسی، روان شناسی، رفتارشناسی و زیبایی شناسی است.موسیقی و نغمه های عارفانه، حرکت و چرخ زدن، پایکوبی و دست افشانی، خرقه انداختن، اجزا و عناصر اصلی سماع را تشکیل می دهند.با توجه به اصالت و اهمیت خداشناسی و جهان شناسی در عرفان و تجربه های عرفانی، این مقاله در پی توجیه و تبیین ابعاد جهان شناختی سماع و نمادهای آن است.
صفحات :
از صفحه 119 تا 142
پژوهشی در زندگی و اندیشه‌های عرفانی ابوالقاسم کُرَّکانی
نویسنده:
امیرحسین مدنی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
کاشان : دانشگاه کاشان,
چکیده :
ابوالقاسم کُرّکانی (380- 469) یکی از عارفان و مشایخ بزرگ مکتب خراسان است که آگاهی از اقوال و آراء و اندیشه‌های عرفانی وی، در بررسی تاریخ تحلیلی و جریان شناسی تصوّف، امری ضروری و بایسته است. علیرغم گمنامی و شهرت اندک وی در تصوّف، او در نزد بسیاری از بزرگان و مشایخ کبار صوفیه خدمت کرده و در روزگار خویش صاحب خانقاه و مریدانی بوده که بسیاری از آن‌ها از جمله ابوعلی فارمدی و ابوبکر نسآج، به مدارج عالی عرفانی دست یافته و واسطه انتقال آموزه‌های عرفانی وی به بزرگانی چون احمد غزالی و عین القضات بوده‌اند. متأسّفانه برخی از تذکره‌نویسانی چون حمدالله مستوفی و دولتشاه سمرقندی به استناد حکایتی در اسرارنامه عطّار، مذکّری را که از نماز گزاردن بر جنازه فردوسی خودداری کرد و اجازه نداد که وی را در گورستان مسلمانان دفن کنند، همین ابوالقاسم کرّکانی دانسته‌اند و دیگران هم بارها این افسانه را -به تقلید از روی یکدیگر و بدون تحقیق و ژرف نگری در حکایت عطّار- نقل کرده و به عمد یا غیر عمد، کرّکانی را «فقیه متعصّب» و «مذکّر تنگ نظر» معرّفی کرده، به همین بهانه در مقابل میراث و اندیشه‌های پربار عرفانی وی سکوت کرده‌اند. این نوشتار بر آن است ضمن ذکر دلایل و شواهدی مبنی بر ردّ چنین نسبت و عملکردی به شیخ کرّکانی، ابتدا کلیّاتی از زندگانی، احوال، آثار، استادان، شاگردان و معاصران وی مطرح و سپس برخی از اقوال و اندیشه‌های عرفانی او را بیان کند؛ اندیشه‌هایی همچون: دفاع از ابلیس، توأمان بودن رضا و دعا، اهمیّت فنای فی الله، فضلِ موافقت برادران، دام پندار، مار نفس، اطاعت بدون قید و شرط از پیر، تمایز معلومِ خالق و علمِ مخلوق، توکّل و یاد مرگ.
صفحات :
از صفحه 175 تا 202
دیدگاه عرفانی ابن فارض
نویسنده:
محمود آبدانان مهدی زاده ,عبدالعلی دیلمی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
زنجان: دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان,
چکیده :
از تفاوت های اساسی میان انسان وسایر موجودات از جمله فرشتگان این است که اندیشه ورزی و احساسات او همواره دارای تحول و بالندگی است؛ به گونه ای که این بعد اساسی از شخصیت او حتی به معتقدات دینیش هم سرایت می کند؛ واز این بابت است که می بینیم شیوه عبادت این آفریده که فلسفه آن از سوی آفریدگار در یک جمله خلاصه شده است «و ما خلقت الجن و الانس الا لیعبدون» (الذاریات:56) هم دچار تحول شکلی و حتی ماهوی می شود، وضمن حفظ جوهر خود که بندگی خداوند باشد، چنان معقد وپیچ در پیچ می شود که بایستی از جنس این آفریده مکلف به عبادت در شکل های مختلف زندگی، انسان های دیگری بیایند و دست به تحقیق بزنند تا زوایای شیوه پرستش و سیر و سلوک او را روشن کنند.ابن الفارض در دورانی می زیسته است که عبادت برخی از مومنان از شکل ساده خود عبور کرده و به مرحله زهد وانقطاع الی الله در قرن اول سپس به سیر وسلوک در آغاز قرن دوم و بعد از آن به پدیده فنا و حلول و اتحاد در اواخر این قرن ونیز قرن سوم وبالاخره به وحدت وجود یا شهود و مفاهیم غامض آن در قرن هفتم رسیده است. این پژوهش در صدد بررسی و تحلیل دیدگاه عرفانی ایشان است.
صفحات :
از صفحه 189 تا 218
مناظره با ابلیس در ادب عرفانی
نویسنده:
علی اکبر افراسیاب پور ,فرشته سعدی ,فریبا میربلوک بزرگی
نوع منبع :
مقاله , مناظره،گفتگو و میزگرد
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
زنجان: دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان,
چکیده :
ابلیس در متون نظم و نثر فارسی هم مطرح گردیده است و گفتگو یا مناظره با ابلیس به گونه ای اختصاصی در ادبیات عرفانی قابل شناسایی است. عارفان با الگو گرفتن از قرآن کریم و دیگر کتاب های آسمانی، در قالب حکایات و مجادله هایی که بین ابلیس و پیامبران و یا عارفان ترسیم نموده اند که در ضمن آن به پرسش و اشکال هایی عقیدتی هم پاسخ داده اند جنبه برجسته ای از ادبیات تعلیمی را به نمایش گذاشته اند و ابلیس در اغلب مناظرات تلاش دارد که عمل خود را توجیه کند و خود را عاشق راستین معرفی نماید. برخی ابلیس را مظهر اخلاق ناپسندی چون تکبر و غرور و تند خویی و نمادی برای قهر الهی دانسته اند، از طرفی چون خداوند را احسن الخالقین می دانسته اند که همه چیز را حکیمانه و خیرخواهانه آفریده است، برای خلقت ابلیس هم حکمت هایی سودمند جستجو نموده اند که ناآشنایان گمان کرده اند از ابلیس دفاع شده است، چنانکه او را کارگزار الهی برای آزمایش انسان ها خوانده اند. در اینجا مناظره با ابلیس در پنج شیوه مناظره با خداوند، انبیا، عرفا، باخود و افراد ناشناس بررسی گردیده است و نمونه های آن از ادبیات عرفانی استخراج شده است.
صفحات :
از صفحه 207 تا 232
تصوف و راه ملامت
نویسنده:
سیدعلی جعفری صادقی , سیداحمد حسینی کازرونی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
زنجان: دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان ,
چکیده :
آنچه از گذشته درباره صوفیان ملامتی یاد شده و در شرح حال ایشان به سنت مکرر و متداوم تذکره ها مبدل گشته، به گونه ای است که ملامتیان را چونان فرقه ای از شمار فرق دیگر تصوف و در ردیف ذهبیه، نقشبندیه، قلندریه و... دانسته اند که پیروان حمدون قصار بوده اند، حتی در برخی موارد آن ها را گروهی مجزا از صوفیه و در برابر ایشان توصیف کرده اند و از این روی همواره حقیقت حال ایشان در هاله ای از ابهام بوده است. تالیف این مقاله کوششی است برای بررسی دوباره دیدگاه های ملامتیان، زمینه های پیدایش و ظهور ایشان، سیر تطور وتحولات آن ها و همچنین دقت در وجوه تمایز و اشتراک احتمالی که با دیگر صوفیه داشته اند و در نتیجه رسیدن به چهره ای روشن تر و واقعی تر از ملامتیان و تشخیص هویت تاریخی ایشان.
صفحات :
از صفحه 12 تا 27
مضامین عرفانی در سروده های ابو مدین مغربی
نویسنده:
سیدمهدی مسبوق , شهرام دلشاد
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
زنجان: دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان ,
چکیده :
عرفان و ادبیات عرفانی در اندلس اسلامی گسترش فوق العاده ای داشت و شاعران و نویسندگان بسیاری در اندلس پدیدار شدند و آثاری در زمینه تصوف به جای گذاشتند که معمولا با نوآوری هایی در صورت و معنا همراه بوده است. بررسی تصوف اسلامی در اندلس ما را با نحله های مهم فکری ای آشنا می کند که برای فهم تصوف اسلامی بسیار کارساز است. از میان شاخه های ادبیات عرفانی در اندلس، شعر رشد قابل ملاحظه ای داشت و شاعران پرشماری پدید آمدند که بیش تر آنان در ایران ناشناخته مانده اند. از آن جمله است شاعر و عارف بزرگ سده ششم، ابو مدین مغربی که اشعار نغز و شیوایی در مضامین بلند عرفانی و آموزه های عرفان نظری و عملی سروده است. در این پژوهش می کوشیم بارزترین مضامین عرفانی اشعار این شاعر عارف را با روش توصیفی - تحلیلی مورد بررسی و تحلیل قرار دهیم.
صفحات :
از صفحه 53 تا 78
مسایلی چند پیرامون خانقاه چلبی اوغلو و ارتباط آن با مولویه
نویسنده:
علی کارگرپیشه
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
زنجان: دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان ,
چکیده :
در فاصله چند صد متری جنوب غربی سلطانيه ـ خدابنـده، خانقـاهی معـروف بـه «چلَبـی اوغلو» قرار گرفته كه در اصطلاح محلی «كچه بورك» می نامند. چسبيده بـه خانقـاه آرامگـاهی وجود دارد كه بنا به تصريح منابع و نظر باستان شناسان متعلق به شيخ براق بابـا مرشـد براقيـه می باشد. پيروان اين طريقت ارتباط تنگاتنگی با مولويه (كه به توسط مولانا جلال الدين مولـوی بلخی بنيانگذاری شده) داشتند. به نظر می رسد در توسعه افكـار و آمـوزه هـای مولويـه، اتحـاد رهبران اين طريقت با براقيه سلطانيه سبب ايجاد خانقاه چلبی اوغلو شده است. تعامل ايـن دو طريقت باعث انتساب براقيه به چلبی اوغلو عارف فرزنـد سـلطان ولـد شـده اسـت نـه اينكـه آرامگاه چلبی در اين مكان واقع باشد و يا وزيری مغولی، چلبی نام اين خانقاه را به نـام خـود ساخته باشد. در نهايت اينكه سلطانيه شهری جديد ساخت است و خانقاه چلبی اوغلو ارتباطی با رباط ندارد.
صفحات :
از صفحه 281 تا 296
تاملی در جایگاه و اندیشه های جلال الدین سیوطی در تصوف و عرفان اسلامی
نویسنده:
علی اکبری چناری، محسن شرفایی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
زنجان: دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان ,
چکیده :
جلال الدین سیوطی (849-911 ه.ق)، فقیه، محدث و مفسر بزرگ اهل سنت در سده دهم هجری، به دلیل جامعیت علمی اش دارای آثار گران بهایی در علوم مختلف اسلامی است. گرچه مهمترین و بیشترین آثار وی درباره قرآن، حدیث تاریخ، فقه و ادبیات عرب است، اما با نوشتن آثاری همچون تایید الحقیقه العلیه و تشیید الحقیقه الشاذلیه گرایش خود را به صوفیان و تصوف نشان داده و در عین انتقاد از صوفی نماها به دفاع از صوفیان برخواسته است. وی در آثار صوفیانه خود در صدد بیان آراء و اندیشه جدیدی برنیامده است و بیشتر مطالب بزرگان صوفیه را نقل کرده است. اگرچه او از کمال الدین محمدبن محمد بن عبدالرحمن شافعی معروف به «ابن امام الکاملیه» و از شمس الدین محمدبن عبدالدائم صوفی خرفه گرفته است و از این طریق به سه سلسله احمدیه، قادریه و سهروردیه می رسد، اما قرائنی نیز دال بر ارتباط او با سلسله شاذلیه وجود دارد.
صفحات :
از صفحه 207 تا 222
تحلیل افکار و معرفی آثار شیخ احمد جام
نویسنده:
یداله بهمنی مطلق ,محمد خدادادی
نوع منبع :
مقاله , مدخل آثار(دانشنامه آثار) , مدخل اعلام(دانشنامه اعلام)
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
زنجان: دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان ,
چکیده :
احمد جام از عارفان بنام قرن پنجم و ششم هجری (440- 536) صاحب آثار متعدد و اندیشه های ژرف و عمیق عرفانی است که پایه بسیاری از سخنان صوفیانه است. آثاری چون: رساله سمرقندیه، سراج السائرین، روضه المذنبین، مفتاح النجات، بحار الحقیقه، انس التائبین، کنوز الحکمه، فتوح الروح، اعتقادنامه، زهدیات، تذکیرات و دیوان اشعار؛ و اندیشه های عارفانه ای که در این مقاله از رهگذر اصطلاحات عرفانی شیخ دنبال شده اند. اصطلاحاتی چون: اخلاص، توبه، توحید، تقوا، توکل، سماع، شکر، صبر، عشق، عقل، فقر، معرفت که بیشترین تکیه گاه فکری شیخ هستند. او توحید را اصل همه اعمال و توبه را بر همگان واجب، و شرط پذیرش اعمال را اخلاص می داند. برای اتقیا دو مقام قایل است و از توکل به عنوان مخ اخلاص و ستون ایمان و پل یقین یاد می کند. سماع را به استناد آیات قرآن جایز می شمارد. در باب شکر و صبر، شکر را بر صبر فضل می نهد. در باب عقل و عشق، آن دو را در ارتباط با یکدیگر می داند و معتقد است هر که عقل او اندک تر باشد زودتر عاشق می شود. سرانجام در باب فقر «نیستی را در هستی می داند» و معرفت را به دو نوع خاص و عام منقسم می کند.
صفحات :
از صفحه 115 تا 136
  • تعداد رکورد ها : 32