مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

یکی از موضوعات مطرح شده در قرآن کریم، عبرت است و به دلیل نقش عبرت در رسیدن انسان به کمال مطلوب، این موضوع از اهمیت ویژه ای برخوردار است. لذا نگارنده درصدد برآمد تا در حدامکان، آن را از جوانب مختلف بررسی نماید و رساله حاضر، حاصل این تلاش است. برای نگارش پایان نامه ابتدا آیات مرتبط با موضوع یادداشت برداری و مطالبی درمورد آنها نگاشته شد و سپس با مراجعه به کتب و یادداشت برداری از آنها مطالب تکمیل و تنظیم گردید. این رساله در پنج بخش تنظیم شده است: ابتدا به کلیات و مقدمات بحث پرداخته شده است. در بخش اول، ضمن تعریف واژه عبرت در لغت و اصطلاح، به واژگان مشابه عبرت و واژگان مرتبط با آن اشاره شده و نمونه هایی ذکر شده است. در بخش دوم، مصادیق عبرت بررسی شده اند. این بخش به دو فصل عبرت از تاریخ و عبرت از طبیعت تقسیم شده است. در فصل عبرت از تاریخ، بیان می شود که سعادت پیشینیان، شقاوت آنان و وقایع شگفت انگیز از مواردی هستند که مایه عبرت می باشند. در بخش سوم، ویژگیهای افراد پندپذیر معرفی شده اند. در بخش چهارم پیامدهای عبرت پذیری مطرح شده تا مشوق افراد برای عبرت پذیری باشد. در بخش پنجم که نتیجه گیری موضوع عبرت است، با توجه به آیات تصریحی قرآن در باب عبرت، اصول و راهکارهایی ارائه شده که مبحث نظری عبرت را به مبحثی عملی و کاربردی تبدیل می نماید

با توجه به ابعاد مختلف این خطبه بسیار مفید و ارزنده و تأثیر آن در تحکیم اصول اعتقادی و آرمانی، نگارنده برآن شد تا به یاری خدا، با بیانی ساده و آشنا تحلیل مختصر و در عین حال مفید، از این خطبه سازنده و روشنگر، ارائه نماید. این سخنرانی نظر به موضوعات متنوع آن به بخشها و هر بخش به مواردی تقسیم شده است. در آغاز، براعت استهلالی آمده، آنگاه درباره خداشناسی و یکتاپرستی، پرهیزگاری، مهدی موعود اعظم و پیکار در راه خدا بر مبنای محتوای کلام حضرت علی امیرالمؤمنین (ع) توضیحاتی داده شده است.

قرآن کریم سرشار از قصص و گزارش های تاریخی مربوط به امّت های پیشین و پیامبران آنان با هدف انتقال معارف وحیانی و هدایت انسان است. با این حال، در قرآن مستقیماً اشاره ای به تاریخ و تاریخ نگاری نشده است و خود این کتاب مبتنی بر تاریخ نگاری نیست. پرسش های اصلی این جستار عبارتند از: 1 چه ارتباطی میان قرآن و تاریخ وجود دارد؟ 2 هدف از استفاده از قصص و گزارش های تاریخی چیست؟ از این رو، هدف این جستار آشکار نمودن ارتباط میان قرآن به عنوان منبعی قدسی با تاریخ به عنوان یکی از شاخه های علوم انسانی است. در پژوهش پیش رو، فرض بر این است که استفاده از قصص برای عبرت آموزی و الگوبرداری از اولیای خداست. بنابراین، قرآن را به متنی متفاوت از تاریخ وقایع و سرگذشت صرف ملّت ها تبدیل می کند. نتایج پژوهش حاضر نشان می دهد که برجسته نمودن شخصیّت های قرآنی با رویکرد الگوسازی، دعوت به نگرش خردگرایانه به این گزارش ها، همچنین توجّه به کیفیّت وقایع، فراخواندن مخاطبان به حضور و شهود برای پرهیز از گرایش به افسانه با بهره جستن از واژه های «نبأ»، «قصص» و «عبرت» که موجب روی آوردن به واقع گرایی شده، از شاخصه های نقل داستان ها در قرآن کریم است. ویژگی های نقل قصص در قرآن و مؤلّفه های آنها به دلیل بُعد وحیانی و حقّانیّت این گزاره ها و حضور اشخاص حقیقی در آنها، موجب تفوّق قرآن بر سایر کتب دینی و تاریخی شده است و از قرآن متنی فراتاریخی ساخته است.