مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

«بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار (علیهم السلام)» مشهور به بحار الانوار، مفصل‌ ترین مجموعه حدیثی شیعه است که با نظارت علامه مجلسی تألیف شده است. تألیف این کتاب که مجموعه‌ ای از آموزه‌ ها و تعالیم شیعی است، بیش از ۳۰ سال طول کشیده و گروهی از شاگردان علامه مجلسی او را در این کار یاری کرده‌ اند. مؤلف، کتاب را بر اساس ۲۵ موضوع کلی طراحی و آن را در ۲۵ جلد جای داده است (در دوره‌ های اخیر به صورت ۱۱۰ جلدی منتشر می‌ شود). در هر جلد ریز موضوعات مربوط به آن را در ابواب مختلف گرد آورده است. او در هر باب، ابتدا آیات قرآنی مرتبط با موضوع را ذکر کرده و تفسیر آنها را می‌ آورد و در مرحله بعد احادیث مربوط به آن باب را نقل می‌ کند. مجلسی تلاش کرده است که در بحار الانوار تمام موضوعات و مسائل موجود را پوشش دهد. برای مثال، این مجموعه با عنوان کتاب العقل و الجهل آغاز و با مباحث مربوط به خداشناسی و توحید، عدل الهی، و تاریخ پیامبران ادامه پیدا می‌ کند. از جلد ۱۵ تا ۵۳ چاپ ۱۱۰ جلدی، به تاریخ زندگی و فضایل پیامبر اسلام (ص) و حضرت زهرا (س) و امامان شیعه (ع) اختصاص دارد. بحار الانوار به خاطر ذکر مستند بیشتر روایت‌ های منقول از ائمه شیعه (ع)، باب‌ بندی موضوعات، شرح و بیان بسیاری از روایات، تحقیقات گوناگون کلامی، تاریخی، فقهی، تفسیری، اخلاقی، حدیثی و لغوی، نزد محققان و پژوهشگران مقامی والا داشته است؛ چنانکه با وجود حجم زیاد، از همان روزگار تألیف، نسخه‌ های خطی بسیاری از آن نوشته شده و با رواج صنعت چاپ، همه یا بخش‌ هایی از آن بارها به چاپ رسیده است. آنچه در این جلد به آن پرداخت شده است: - أبواب النکاح - باب ما تحرم بسبب الطلاق و العده و حکم من نکح امرأه لها زوج - باب ما یحرم بالزنا أو اللواط أو یکره و ما یوجب من الزنا فسخ النکاح - باب أحکام المهاجرات - باب ما یحرم بالمصاهره أو یکره و ما هو بمنزله المصاهره - باب الجمع بین الأختین و بین المرأه و عمتها و خالتها - باب نوادر المناهی فی النکاح - باب حکم المتبنی - باب وطء الدبر - باب الخضخضه و الاستمناء ببعض الجسد - باب من یحل النظر إلیه و من لا یحلّ و ما یحرم من النظر و الاستماع و اللمس و ما یحلّ منها و عقاب التقبیل و الالتزام المحرّمین - باب النظر إلی امرأه یرید الرجل تزویجها - باب حکم الإماء و العبید و الخصیان و أهل الذمّه و أشباههنّ فی النظر و حکم النظر إلی الغلام و ما یحلّ من النظر لمن یرید شراء الجاریه و فیه ذمّ الخصیّ - باب التفریق بین الرجال و النساء فی المضاجع و النهی عن التخلّی بالأجنبیّه - باب القسمه بین النساء و العدل فیها - باب النشوز و الشقاق و ذمّ المرأه الناشزه - باب العزل و حکم الأنساب و أن الولد للفراش - باب أقلّ الحمل و أکثره - باب اختلاف الزوجین فی النکاح و تصدیقهما فی دعوی النکاح - باب الشروط فی النکاح - أبواب النفقات - باب فضل التوسعه علی العیال و مدح قلّه العیال - باب أحکام النفقه - باب ما یحلّ للمرأه أن تأخذ من بیت زوجها - أبواب الأولاد و أحکامهم - باب کیفیه نشوء الولد و الدعاء و التداوی لطلب الولد و صفات الأولاد و ما یزید فی الباه و فی قوّه الولد - باب فضل الأولاد و ثواب تربیتهم و کیفیّتها - باب ثواب النساء فی خدمه الأزواج و تربیه الأولاد و الحمل و الولاده - باب الختان و الخفض و سنن الحمل و الولاده و سنن الیوم السابع و العقیقه و الدعاء لشدّه الطلق - باب الأسماء و الکنی - باب فضل خدمه العیال - باب الحضانه و رضاع المرأه للولد - باب النوادر - أبواب الفراق - باب الطلاق و أحکامه و شرائطه و أقسامه - باب حکم المفقوده زوجها - باب الخلع و المباراه - باب التخییر - باب الظهار و أحکامه - باب الإیلاء و أحکامه - باب اللعان - باب العدد و أقسامها و أحکامها - أبواب العتق و التدبیر و المکاتبه - باب فضل العتق - باب أحکام العتق و ما یجوز عتقه فی الکفّارات و النذور - باب التدبیر - باب المکاتبه و أحکامها - باب معنی المولی و فضل الإحسان إلیه و معنی السائبه - أبواب الأیمان و النذور - باب ما یجوز الحلف به من أسمائه تعالی و عقاب من حلف باللّه کاذبا و ثواب الوفاء بالنذر و الیمین - باب إبرار القسم و المناشده - باب ذمّ کثره الیمین - باب أحکام الیمین و النذر و العهد و جوامع أحکام الکفارات کتاب الأحکام - باب اللقطه و الضالّه - باب المشترکات و إحیاء الموات و حکم الحریم - باب الشفعه - باب الغصب و ما یوجب الضمان - أبواب القضایا و الأحکام - باب أصناف القضاه و حال قضاه الجور و الترافع إلیهم - باب کراهه تولی الخصومه - باب الرشا فی الحکم و أنواعه - باب أحکام الولاه و القضاه و آدابهم - باب الحکم بالشاهد و الیمین - باب الحلف صادقا و کاذبا و تحلیف الغیر - باب أحکام الحلف - باب جوامع أحکام القضاء - باب الحکم علی الغائب و المیت - باب عقاب من أکل أموال الناس ظلما أو سعی إلی السلطان بالباطل أو تولّی خصومه ظالم أو منع مسلما حقه - باب نوادر القضاء - أبواب الشهادات و ما یناسبها - باب الشهاده و أحکامها و عللها و آداب کتابه الحجّه و أحکامها - باب شهاده الزور و کتمان الشهاده و تحملها و تحریفها و تصحیحها و حکم الرجوع عن الشهاده - باب من یجوز شهادته و من لا یجوز - باب شهاده النساء - باب شهاده أهل الکتاب - باب القرعه - أبواب المیراث - باب علل المواریث - باب سهام المواریث و جوامع أحکامها و إبطال العول و التعصیب - باب شرائط الإرث و موانعه - باب میراث الأولاد و أولاد الأولاد و الأبوین و فیه حکم الحبوه - باب میراث الإخوه و أولادهما و الأجداد و الجدات و الطعمه للجدّ - باب میراث الأعمام و الأخوال و أولادهما - باب میراث الزوجین - باب میراث الخنثی و سائر أحکامها و میراث الغرقی و المهدوم علیهم و ذی الرأسین - باب میراث المجوس - باب المیراث بالولاء و أحکام الولاء - باب میراث من لا وارث له - باب میراث المملوک و الحمیل و الإقرار بالنسب - باب حکم الدیه فی المیراث - باب نوادر أحکام الوارث - أبواب الجنایات - باب عقوبه قتل النفس و عله القصاص و عقاب من قتل نفسه و کفّاره قتل العمد و الخطاء - باب من أعان علی قتل مؤمن أو شرک فی دمه - باب أقسام الجنایات و أحکام القصاص - باب الجنایات علی الأطراف و المنافع - باب حکم ما تجنیه الدواب - باب القسامه - باب الجنایه بین المسلم و الکافر و الحر و العبد و بین الوالد و الولد و الرجل و المرأه - أبواب الدیات - باب الدیه و مقادیرها و أحکامها و حکم العاقله - باب دیات المنافع و الأطراف و أحکامها - باب دیه الجنین و قطع رأس المیّت - باب دیات الشجاج - باب دیه الذمیّ - باب دیه الکلب

كتاب شريف «تفصيل وسائل الشيعة إلى تحصيل مسائل الشريعة»، معروف به «وسائل الشيعة»، از تأليفات ارزشمند محدث بزرگ و علامه محقق، شيخ محمد بن حسن حُر عاملى از علماى بزرگ و از فقهاى برجسته شيعه در قرن يازدهم هجرى (1033 - 1104ق) است. وى، اين كتاب را در مدت بيست سال از عمر شريف خود نگاشته است. اين كتاب، به زبان عربى و مشتمل بر روايات اهل بيت عصمت و طهارت (ع) در زمينه احكام شرعى است. اين كتاب، از زمان نگارش، پيوسته مورد توجه علما و فقهاى شيعه قرار گرفته است و در اين زمان از اركان اصلى استنباط احكام شرعى و اجتهاد در حوزه‌ هاى علميه شيعه به شمار مى‌ آيد و در تمام درس‌ هاى خارج فقه، روايات آن نقل شده و به آنها استناد مى‌ شود. كتاب «وسائل الشيعة» از بهترين جوامع روايى شيعه و حاوى رواياتى ارزشمند از پيامبر اسلام (ص) و ائمه معصومين (ع) درباره احكام شرعى در زمينه‌ هاى گوناگون فقهى است. كتاب حاضر جلد بيست و يكم از كتاب وسائل الشيعة مي باشد كه مشتمل است بر بقيه «كتاب النكاح» كه در ذيل عنوان كلى «ابواب المتعة»، 46 باب و در ذيل عنوان كلى «ابواب نكاح العبيد و الاماء»، 88 باب و در ذيل عنوان كلى «ابواب العيوب و التدليس»، 17 باب و در ذيل عنوان كلى «ابواب المهور»، 60 باب و در ذيل عنوان كلى «ابواب القسم و النشوز و الشقاق»، 13 باب و در ذيل عنوان كلى «ابواب احكام الاولاد»، 109 باب و در ذيل عنوان كلى «ابواب النفقات»، 31 باب ذكر شده است.

فقها بر وجوب نفقه زوجه اتفاق نظر دارند خواه زوجه مسلمان باشد، خواه کافر. در صورتی که نکاح صحیح باشد و اگر معلوم شود نکاح فاسد بوده، زوج به مقدار آنچه از نفقه به زوجه داده حق رجوع دارد و از مبانی فقهی نفقه زوجه می توان به کتاب، سنت، اجماع، عقل و قیاس اشاره کرد. مقصود از ماهیت نفقه یا به صورت تملیکی است یا امتاعی، مقصود از تملیک در نفقه، آن است که زوج نفقه را به ملک زن درآورده و در تصرف وی قرار دهد و زن پس از آن که مالک نفقه می شود و مقصود از امتاع نیز آن است که مرد نفقه را به ملک زن در نمی آورد، بلکه آن را در اختیار همسرش قرار می دهد تا از آن استفاده کند و بهره مند شود و از تصرفات مالکانه محروم است و برای تشخیص ماهیت حق زن بر نفقه و بررسی اختلاف نظر فقها در این بحث، باید میان اموالی که انتفاع از آن ها موجب تلف شدن آن هاست و اموالی که استفاده از آن ها سبب تلف شدن عین آن نیست تفاوت قائل شد؛ زیرا هر یک حکم مستقل دارد. در بحث کمیت و کیفیت نفقه، در شرع برای نفقه مقدار معینی مشخص نگردیده است و به همین خاطر اختلافات بسیاری میان فقها برای تشخیص نفقه و مصادیق آن وجود دارد و فقها در بیان انواع و مصادیق نفقه برخی سه برخی شش، بعضی هفت و در نهایت هشت مورد را ذکر نموده اند.