مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

«بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار (علیهم السلام)» مشهور به بحار الانوار، مفصل‌ ترین مجموعه حدیثی شیعه است که با نظارت علامه مجلسی تألیف شده است. تألیف این کتاب که مجموعه‌ ای از آموزه‌ ها و تعالیم شیعی است، بیش از ۳۰ سال طول کشیده و گروهی از شاگردان علامه مجلسی او را در این کار یاری کرده‌ اند. مؤلف، کتاب را بر اساس ۲۵ موضوع کلی طراحی و آن را در ۲۵ جلد جای داده است (در دوره‌ های اخیر به صورت ۱۱۰ جلدی منتشر می‌ شود). در هر جلد ریز موضوعات مربوط به آن را در ابواب مختلف گرد آورده است. او در هر باب، ابتدا آیات قرآنی مرتبط با موضوع را ذکر کرده و تفسیر آنها را می‌ آورد و در مرحله بعد احادیث مربوط به آن باب را نقل می‌ کند. مجلسی تلاش کرده است که در بحار الانوار تمام موضوعات و مسائل موجود را پوشش دهد. برای مثال، این مجموعه با عنوان کتاب العقل و الجهل آغاز و با مباحث مربوط به خداشناسی و توحید، عدل الهی، و تاریخ پیامبران ادامه پیدا می‌ کند. از جلد ۱۵ تا ۵۳ چاپ ۱۱۰ جلدی، به تاریخ زندگی و فضایل پیامبر اسلام (ص) و حضرت زهرا (س) و امامان شیعه (ع) اختصاص دارد. بحار الانوار به خاطر ذکر مستند بیشتر روایت‌ های منقول از ائمه شیعه (ع)، باب‌ بندی موضوعات، شرح و بیان بسیاری از روایات، تحقیقات گوناگون کلامی، تاریخی، فقهی، تفسیری، اخلاقی، حدیثی و لغوی، نزد محققان و پژوهشگران مقامی والا داشته است؛ چنانکه با وجود حجم زیاد، از همان روزگار تألیف، نسخه‌ های خطی بسیاری از آن نوشته شده و با رواج صنعت چاپ، همه یا بخش‌ هایی از آن بارها به چاپ رسیده است. آنچه در این جلد به آن پرداخت شده است: - أبواب الحج و العمره - باب أنّه لم سمّی الحجّ حجّا - باب وجوب الحجّ و فضله و عقاب ترکه و فیه ذکر بعض أحکام الحجّ أیضا - باب الدعاء لطلب الحجّ - باب علل الحجّ و أفعاله و فیه حجّ الأنبیاء و سیأتی حجّ الأنبیاء فی الأبواب الآتیه أیضا - باب الکعبه و کیفیه بنائها و فضلها - باب من نذر شیئا للکعبه أو أوصی به و حکم أموال الکعبه و أثوابها - باب عله الحرم و أعلامه و شرفه و أحکامه - باب فضل مکه و أسمائها و عللها و ذکر بعض مواطنها و حکم المقام بها و حکم دورها - باب أنواع الحجّ و بیان فرائضها و شرائطها جمله - باب أحکام المتمتّع - باب أحکام سیاق الهدی - باب حکم المشی إلی بیت اللّه و حکم من نذره - باب أحکام الاستطاعه و شرائطها - باب شرائط صحه الحجّ - باب ثواب بذل الحجّ - باب وجوب الحجّ فی کل عام - باب حجّ الصبی و المملوک - باب حجّ النائب أو المتبرّع عن الغیر و حکم من مات و لم یحجّ أو أوصی بالحجّ - باب آداب التهیؤ للحجّ و آداب الخروج - باب آداب سفر الحجّ فی المراکب و غیرها و فیه آداب مطلق السفر أیضا - باب جوامع آداب الحجّ - باب المواقیت و حکم من أخر الإحرام عن المیقات أو قدّمه علیه - باب أشهر الحجّ و توفیر الشعر للحجّ - باب الإحرام و مقدماته من الغسل و الصلاه و غیرها - باب ما یجوز الإحرام فیه من الثیاب و ما لا یجوز و ما یجوز للمحرم لبسه من الثیاب و ما لا یجوز - باب الصید و أحکامه - باب الطیب و الدهن و الاکتحال و التزیّن و التختّم و الاستحمام و غسل الرأس و البدن و الدلک للمحرم - باب اجتناب النساء للمحرم و فیه ذکر الفسوق و الجدال و إفساد الحجّ - باب تغطیه الرأس و الوجه و الظلال و الارتماس للمحرم - باب الحجّامه و إخراج الدم و إزاله الشعر و بط الجرح و الاستیاک - باب جمل کفارات الإحرام - باب عله التلبیه و آدابها و أحکامها و فیه فداء إبراهیم علیه السلام بالحجّ - باب الإجهار بالتلبیه و الوقت الذی یقطع فیه التلبیه - باب آداب دخول الحرم و دخول مکه و دخول المسجد الحرام و مقدّمات الطواف من الغسل و غیره - باب واجبات الطواف و آدابه - باب علل الطواف و فضله و أنواعه و وجوب ما یجب منها و علّه استلام الأرکان و أنّ الطواف أفضل أم الصلاه و عدد الطواف المندوب - باب أحکام الطواف - باب طواف النساء و أحکامه - باب أحکام صلاه الطواف - باب فضل الحجر و علّه استلامه و استلام سائر الأرکان - باب الحطیم و فضله و سائر المواضع المختاره من المسجد - باب عله المقام و محله - باب علل السعی و أحکامه - باب فضل المسجد الحرام و أحکامه و فضل الصلاه فیه و فیما بین الحرمین - باب فضل زمزم و عللّه و أسمائه و أحکامه و فضل ماء المیزاب - باب الإحرام بالحجّ و الذهاب إلی منی و منها إلی عرفات - باب الوقوف بعرفات و فضله و عللّه و أحکامه و الإفاضه منه - باب الوقوف بالمشعر الحرام و فضله و عللّه و أحکامه و الإفاضه منه - باب نزول منی و عللّه و أحکام الرمی و علله - باب الهدی و وجوبه علی المتمتع و سائر الدماء و حکمها - باب من لم یجد الهدی - باب الأضاحی و أحکامها - باب الحلق و التقصیر و أحکامهما و فیه بیان مواطن التحلل - باب سائر أحکام منی من المبیت و التکبیر و غیرهما و فیه تفسیر الأیّام المعدودات و الأیّام المعلومات و أحکام النفرین - باب الرجوع من منی إلی مکه للزیاره و فیه أحکام النفرین أیضا و تفسیر قوله تعالی فَمَنْ تَعَجَّلَ فِی یَوْمَیْنِ و معنی قضاء التفث - باب معنی الحجّ الأکبر - باب الوقوف الذی إذا أدرکه الإنسان یکون مدرکا للحجّ - باب حکم الحائض و النفساء و المستحاضه فی الحجّ - باب المحصور و المصدود - باب من یبعث هدیا و یحرم فی منزله - باب العمره و أحکامها و فضل عمره رجب - باب سیاق مناسک الحجّ - باب ما یجب فی الحجّ و ما یحدث فیه - باب دخول الکعبه و آدابه - باب وداع البیت و ما یستحب عند الخروج من مکه و سائر ما یستحب من الأعمال فی مکّه - باب أن من تمام الحجّ لقاء الإمام و زیاره النبی صّلی الّله علیه و آله و الأئمه علیهم السلام - باب آداب القادم من مکّه و آداب لقائه - أبواب ما یتعلق بأحوال المدینه و غیرها - باب فضل المدینه و حرمها و آدابها - باب [فضل] مسجد النبیّ صّلی الّله علیه و آله بالمدینه - باب النوادر و فیه ذکر بعض آداب القادم من مکّه و آداب لقائه أیضا زائدا علی ما تقدّم فی بابه - باب ثواب من مات فی الحرم أو بین الحرمین أو الطریق - باب من خلف حاجّا فی أهله

عنوان این پایان نامه فلسفه ی حج و اعمال آن از دیدگاه قرآن و سنت است که شامل پنج فصل به این ترتیب می باشد : فصل یکم : مفهوم و شرایط وجوب آن. معنی حج و تعریف آن، وجوب حج در قرآن و سنت، شروط وجوب حجة الاسلام. فصل دوم : فلسفه حج : 1- دین اسلام، دین انسان کامل 2- مساوات در اسلام 3- حج، نمایشی از سیر روحی انسان های کامل در مسیر تقرب به سوی خدا 4- حج و اتحاد 5- حج محل چاره جویی و حل مشکلات 6- کنگره حج، یک کنگره جهانی ( تفاوت کنگره حج با سایر کنگره ها) 7- حج و رجوع به طبیعت 8- حج و آیین جهانگردی 9- حج و جهاد 10- حج و پرورش معنوی. حج در قرآن و احادیث، گرایش مردم به کعبه، یک گرایش عادی نیست، و عبادت حج، جامع الامرین است. فصل سوم : فلسفه اعمال حج. فلسفه : میقات، احرام و تلبیه، فلسفه سعی میان صفا و مروه و نکته و رمز مکانی آن، وقوف در منا، رمی جمرات و قربانی، برداشت از آیات سوره حج در باب قربانی، فلسفه حلق و تقصیر. فصل چهارم : آداب حج : آداب پیش از فر سیدن حج، آداب در مراسم حج، آداب پس از حج، و آداب پس از بازگشت از حج. فصل پنجم : آثار فردی حج در احادیث و روایات و ، آثار اجتماعی آن که عبارتند از : 2-1- حج، تراکم قوای متکثره در نقطه واحده، و حج، سیر ارتقایی انسان به سوی عالم بالا است. 4-3- کعبه، ضامن بقای جامعه بشری و پناهگاه آن و خانه امن بشر است 5- حج، حق واجب خداست بر انسان و سپاسگذاری انسان به درگاه پروردگار است 6- حج، مایه قوت دین 7- کعبه، علم و نشانه اسلام 8- حج نابود کننده فقر و عصیان اجتماعی 9- تعطیل حج، مستلزم ضعف دین و استیلای کفار بر مسلمین است. واژه های کلیدی : 1- حج : قصد کرد، حج به زیارت کرد، با دلیل و حجت غلبه کرد، قصد طواف کعبه کردن، به زیارت کعبه رفتن، زیارت بیت الله در مکه که بر هر مسلمان بالغ و عاقل و تندرست اعم از مرد و زن بشرط داشتن استطاعت در تمام مدت عمر یک مرتبه واجب است. قاموس طبرسی می فرماید : آن در لغت به معنی قصد پی در پی و در شریعت قصد خانه خداست برای عمل. 2- تلبیه : پذیرفتن، اجابت کردن، لبیک گفتن در جواب کسی، لبیک گفتن در حج. 3- طواف : گرد چیزی گشتن، پیرامون چیزی گشتن، دور زدن، دور کعبه گشتن، رفت و آمد میان دو شیء را نیز طواف گویند که سعی بین صفا و مروه، دور زدن در اطراف آن دو نیست بلکه گردش میان آن هاست. 4- رمی : پرتاب کردن، انداختن. اعم از آنکه شیء باشد، مثل : تیر و سنگ و یا نسبت دادن چیزی به کسی باشد. راغب گوید : استعمال آن در دومی به طریق کنایه است. افکندن، تیر انداختن، سنگ انداختن. 5- سعی : کارکردن، کوشیدن، کوشش کردن(قصد کردن)، راه رفتن، دویدن، کوشید سعی کرد. 6- حلق : آرایش کرد، تراشید، اصلاح کرد. حلق : ترشید و اصلاح کرد، پرواز کرد و اوج گرفت و دور زد ، گلو ، راغب در مفردات گوید : اصل حلق به معنی گلو است و گویند : « حَلَقَه» یعنی گلوی او را برید سپس در قطع مو ( تراشیدن) بکار رفته است. 7- احرام : در حرم آمدن، آهنگ حج کردن، حرام آمدن چیزی، بر خود حرام کردن بعضی چیزها و کارهای حلال را چند روز پیش از زیارت کعبه و دو تکه جامعه نا دوخته که در ایام حج یکی را به کمر بندند و دیگری را به دوش می اندازند. 8- تقصیر : تقاصر، اظهار کوتاهی کردن، کوتاهی نمودن. 9- میقات : وقت، هنگام، وقت کار، جائی که برای اجتماع در آن تعیین وقت کرده باشند، مواقیت جمع و نیز محل احرام بستن حجاج، موضعی که حجاج در آنجا احرام می بندند. 10- قربان : در اصل مصدر است به معنی نزدیک شدن مثل : عدوان و نیز اسم به کار می رود مثل برهان و آن هر کار خیری است که بنده بوسیله آن بر خدا تقرب جوید چنانکه در مجمع و مفردات و اقرب الموارد گفته است. ع به ( فتح قاف) هر چیزی که بوسیله آن به سوی خداوند تقرب پیدا کند، آنچه در راه خدا تصدق کند مثل گاو، گوسفند و شتر که بکشند و گوشت آن را پخش کنند.