مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

يكی از پرسشهای اساسی درباره قرآن اين است كه آيـا منبـع آن الهـی اسـت يـا بشری؟ آيا لفظ و معنا از خدا است يا پيامبر؟ از جمله مسائلی كه امروزه برخی دربـاره بشری بودن قرآن مطرح كرده اند، يكی پنداشتن آن با تجربه های دينی عمـومی اسـت . آيـا مـی تـوان پيـرو متكلمـان مـسيحی وبرخـی از روشـنفكـران داخلـی ماننـد دكتـر عبدالكريم سروش، اين نظريه را پذيرفت و قـرآن را نيـز بـسان آنچـه در بـاب عهـدين تحريف شده فعلی مطرح است، نوعی تجربه دينی پيامبر همچون ديگرتجربه های دينی تلقی كرد؟ در پاسخ به اين پرسش، نخست واژه وحی در لغت، كاربردهای متعـدد آن در قرآن و مراد از وحيانی بودن آموزه های اين كتاب آسمانی بيان می شود. سـپس بـه مقايسه آن با تجربه دينی می پردازيم.

کتاب «الوحی و دلالته فی القرآن الکریم» تألیف دکتر ستار جبر حمود الاعرجی است. این کتاب پیرامون یکی از موضوعات مهم علوم قرآنی، یعنی مساله وحی نوشته شده است. مؤلف که از قرآن پژوهان معاصر می‌ باشد در این کتاب ابعاد گوناگون مساله وحی را تجزیه و تحلیل نموده و مطالب را در پنج فصل بیان کرده است. در فصل اول واژه وحی را معنی و آنرا در لغات مختلف و امت ها و ادیان گذشته و نیز از نظر علماء اسلام مورد بررسی قرار داده است. در فصل دوم وحی را از نظر مصدر توضیح داده، بیان می‌ کند که برای وحی سه مصدر وجود دارد که عبارتند از: وحی الهی، وحی شیطانی و وحی که غیر از این دو باشد. در فصل سوم وحی را از جهت دریافت کننده آن که انبیاء علیهم‌ السلام و یا دیگر موجودات می‌ باشند تشریح می‌ کند و به خاطر اهمیت موضوع، ابتدا وحی به انبیاء عموما و وحی به پیامبر صلی‌ الله علیه‌ و‌ آله‌ و سلم را خصوصا بحث نموده و در ادامه وحی به موجودات دیگر همچون وحی به انسان‌ های عادی، وحی به حیوانات و وحی به زمین و آسمان را بیان نموده است. در فصل چهارم وحی را از دیدگاه صوفیه بررسی نموده و برای این منظور تقسیم بندی‌ هایی برای علم ذکر، آنگاه دیدگاه‌ های مختلف را در رابطه با علم انبیاء و اولیاء بیان کرده است. در فصل پنجم وحی را از نظر متکلمین و فلاسفه تشریح نموده است. در ابتدا وحی را از نظر متکلمین بحث نموده و اینکه کلام الهی چگونه است. در ادامه پیرامون قدیم و یا حادث و مخلوق بودن قرآن دیدگاه‌ های مختلف را ذکر و در پایان بحث، اشکال مختلف وحی را نام می‌ برد. در ادامه همین فصل وحی را از نظر فلاسفه اسلامی مورد تجزیه و تحلیل قرار داده است. در پایان کتاب با عنوان خاتمه نتایج مهمی را از مباحث ذکر شده در کتاب ذکر نموده است. با توجه به ویژگی‌ های کتاب و مباحث آن می‌ توان گفت که این کتاب یکی از آثار برجسته‌ ای است که توانسته است مساله وحی را از زوایای مختلف و تقسیم بندی‌ های متفاوت، مورد بررسی قرار دهد. از طرف دیگر، استفاده از دیدگاه‌ ها و نظرات مفسران و علماء شیعه نشان دهنده انصاف نویسنده نسبت به مذهب تشیع می‌ باشد.