مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

عنوان :

تفسير كنز الدقائق و بحر الغرائب المجلد 13

نویسنده:

محمد بن محمدرضا قمي مشهدي؛ محقق: حسین درگاهی

نوع منبع :

کتاب , آثار مرجع , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF فهرست معرفی کتاب

وضعیت نشر :

تهران: مؤسسة شمس الضحی الثقافیة,

کلیدواژه‌های اصلی :

کتب تفسیر شیعه امامیه

کلیدواژه‌های فرعی :

سوره تحریم , سوره تغابن , سوره جن , سوره حاقه , سوره صف , سوره طلاق , سوره قلم , سوره مجادله , سوره نوح , سوره واقعه , سوره حدید , سوره حشر , سوره مزّمّل , سوره معارج , سوره مُلک , سوره ممتحنه , سوره منافقون , تفسیر قرآن , تفسیر مأثور , تفسیر شیعه , تفسیر امامیه ,

چکیده :

«تفسیر کنز الدقائق و بحر الغرائب»، به زبان عربی، اثر میرزا محمد قمی مشهدی، از علمای حدیث و مفسران امامیه در قرن دوازدهم می‌باشد. مصنف، در بیان انگیزه خود از نگارش این تفسیر، می‌فرماید: در گذشته حاشیه‌ای بر تفسیر زمخشری و حاشیه‌ای بر حاشیه شیخ بهایی بر تفسیر «انوار التنزیل» بیضاوی نگاشتم، پس از آن به فکر افتادم که تفسیری تالیف کنم که هم شامل اسرار تنزیل باشد و هم شامل روایات منقول از ائمه اطهار علیه‌السّلام . آیة الله معرفت، این تفسیر را تفسیری جامع، ما حصل تفاسیر مهم امامیه، شامل روایات اهل بیت علیه‌السّلام، مشتمل بر مباحث قرائت، تنزیل، اعراب، لغت و دقایق ادبی در کنار مطالب فلسفی و عرفانی، دربردارنده حسن تعبیر بیضاوی و اسلوب شیخ طبرسی در «مجمع» و گزیده‌ای از «کشاف» و حواشی شیخ بهایی، جامع بین عقل و نقل و... می‌داند. آقای سید محمد علی ایازی، در باره آن می‌نویسد: «تفسیری است که شامل تمام آیات قرآن می‌باشد، ما حصل مهم‌ترین تفاسیر امامیه و اهل سنت است، آمیخته‌ای است بین نقل و عقل و... از منظری دیگر، این تفسیر، از تفاسیر بلاغی و ادبی و شرح و حاشیه‌ای بر تفسیر بیضاوی نیز محسوب می‌گردد.» به قول برخی از اندیشمندان، مؤلف، روایات منقوله را از تفسیر «نور الثقلین» برداشت کرده‌اند. تحقیقا ایشان بیش از ۹۰ درصد روایات «نور الثقلین» را با ترتیبی که در آن کتاب آمده، در تفسیر خود آورده‌اند؛ به طور نمونه، از ۱۲۰ حدیث ابتدای تفسیر که شامل سوره حمد و مقدار کمی از سوره بقره می‌شود، ایشان فقط ۴ حدیث را نقل نکرده‌اند و ۱۱۶ حدیث دیگر را بدون کم و کاست نقل کرده‌اند و خود ۲۰ حدیث بر آنها افزوده‌اند. احادیث اضافه شده، از تفسیر قمی، تفسیر عیاشی، تفسیر فرات کوفی و تفسیر منسوب به امام حسن عسکری علیه‌السّلام می‌باشد. بخشی از احادیث اضافه شده، به نحوی نسبت به روایات نقل شده، تکراری محسوب می‌شوند و احتمالا «نور الثقلین»، به همین دلیل آنها را نقل نکرده است. کتاب دیگری که «کنز الدقائق»، اکثر احادیث آن را نقل می‌نماید، «تاویل الآیات الظاهرة فی فضائل العترة الطاهرة»، تالیف سید شرف الدین علی حسینی استرآبادی غروی از علمای قرن دهم هجری قمری، می‌باشد. «کنز الدقائق»، به سبب در بر داشتن معظم تفسیر بیضاوی و نقل از تفسیر «کشاف» و «مجمع البیان»، به طور طبیعی در کنار روایات اهل بیت علیه‌السّلام، برخی روایات اهل سنت را نیز نقل نموده است، اما این احادیث را مصنف با توجه به تفسیر بیضاوی و «مجمع البیان» نقل کرده است و به معنای نقل احادیث اهل سنت از منابع آنها تلقی نمی‌شود. یکی از برتری‌های تفسیر «کنز الدقائق» نسبت به «نور الثقلین»، مسند بودن آن یا به تعبیری عدم حذف اسانید است؛ البته از آن جایی که بخش اعظم روایات «کنز الدقائق» همان روایات «نور الثقلین» است، تفاوتی بین اسانید روایات آن دو نمی‌باشد، ولی در جایی که «کنز الدقائق» مستقیما از تفسیر فرات کوفی، «تاویل الآیات الظاهرة»، تفسیر قمی و تفسیر منسوب به امام حسن عسکری علیه‌السّلام، روایت نقل می‌کند، سند را کامل می‌آورد و احتمال دارد مراد بزرگان از عدم حذف اسناد، همین قسمت باشد. «کنز الدقائق»، علاوه بر نقل روایات، صبغه اجتهادی نیز دارد؛ یعنی در مواجهه با روایات فقط به نقل اکتفا نکرده، بلکه در مباحث مختلف اظهار نظرهای متناسب نموده است. برخی از اظهار نظرهای ایشان چنین است: ۱. تصریح به جعلی بودن برخی از احادیث؛ به عنوان نمونه در جلد ۱، صفحه ۸۸، در آخرین فرازهای تفسیر سوره حمد، بحث «آمین»، در باره نقل احادیث از پیامبر -صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم -و حضرت علی -علیه‌السّلام -، می‌نویسد: «و احادیثنا الصحیحة تدل علی وضع تلک الاخبار»؛ ۲. تصریح به تقیه‌ای بودن برخی از روایات؛ به عنوان نمونه در جلد۱، صفحه ۲۲۲، ذیل آیه ۲۵ سوره صاد، می‌نویسد: «و الروایة التی رواها علی بن ابراهیم، واردة مورد التقیة»؛ ۳. توجیه برخی از روایات؛ ۴. شرح بعضی از فقرات برخی از احادیث؛ ۵. جمع بین برخی از روایات متعارض با شیوه‌های مختلف؛ ۶. ثصریح به اسرائیلی بودن برخی از روایات. چون اکثر مطالب تفسیری «کنز الدقائق» از تفسیر بیضاوی است، غالب بحث‌های ادبی و نقل اقوال ادبا، مباحث علوم قرآنی ابتدای سوره‌ها (مانند تعداد آیات و مکی و مدنی بودن آنها)، بحث‌های کلامی و نقل اقوال اشعریه، خوارج، معتزله، حتی بخشی از «اقول» ‌ها از تفسیر بیضاوی است و گاهی نیز از تفسیر «کشاف» و «مجمع البیان» با ذکر و یا بی ذکر نام آنها؛ البته این، بدان معنا نیست که در این گونه مباحث، مطلبی را اضافه یا کم نمی‌کند، چون وی، گاهی اوقات نظرات بیضاوی را نمی‌پذیرد و یا خود، بسط بیشتری می‌دهد، مانند بحث تخصصی- ادبی راجع به ضمیر فصل، در جلد ۱، ص۱۳۴- ۱۳۵، ذیل آیه ۵، سوره بقره که تفصیل مطلب از خود اوست. این کتاب، در پاره‌ای از مباحث عقلی و عرفانی و تاویلات عقلی قریبه و بعیده، تحت تاثیر تفسیر صافی ملا محسن فیض کاشانی است. کتاب، گوشه چشمی نیز به عقاید صوفیه دارد. گاهی آنها را نقل و نقد می‌نماید؛ مثلا در ج۱، صفحه ۶۶، در ذیل «اهدنا الصراط المستقیم»، می‌نویسد: «و لا یخفی علیک ان هذا و ما سبق من التاویل و ما سیاتی منه مبنی علی ما ذهب الیه الصوفیة من الاصول الفاسدة و الغرض من نقله الاطلاع علی فساده». جلد سیزدهم، شامل سوره واقعه، حدید، مجادله، حشر، ممتحنه، صف، جمعه، منافقون، تغابن، طلاق، تحریم، ملک، قلم، حاقه، معارج، نوح، جن و مزمل می باشد.

مشخصات اثر

عنوان :

برهان في تفسير القرآن المجلد 8

نویسنده:

هاشم بن سلیمان بحراني

نوع منبع :

کتاب , آثار مرجع , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF فهرست معرفی کتاب

وضعیت نشر :

لبنان/ بیروت: مؤسسة الاعلمی للمطبوعات,

کلیدواژه‌های اصلی :

اصطلاحنامه علوم قرآنی , کتب تفسیر شیعه امامیه

کلیدواژه‌های فرعی :

سوره اخلاص , سوره تبّت , سوره تحریم , سوره تغابن , سوره تکاثر , سوره تکویر , سوره تین , سوره جمعه , سوره جن , سوره حاقه , سوره زلزال , سوره شمس , سوره ضحی , سوره طارق , سوره طلاق , سوره قدر , سوره قریش , سوره قلم , سوره قیامت , سوره کوثر , سوره لیل , سوره ماعون , سوره نبأ , سوره نصر , سوره نوح , سوره همزه , سوره اَعلی , سوره فلق , سوره ناس , سوره انشراح , سوره انشقاق , سوره انفطار , سوره بروج , سوره بَلَد , سوره بینه , سوره دهر , سوره عادیات , سوره عبس , سوره عصر , سوره علق , سوره غاشیه , سوره فجر , سوره فیل , سوره قارعه , سوره مدّثّر , سوره مرسلات , سوره مزّمّل , سوره مطففین , سوره معارج , سوره مُلک , سوره منافقون , سوره نازعات , تفسیر مأثور , تفسیر روایی ,

چکیده :

تفسير البرهان اثر علامه سيد‌‎هاشم بحرانى از تفاسير بنام شيعه مى‌باشد. مؤلف با چينش سه مقدمه، انگيزه خود را بيان مى‌دارد: * همه بر شرف و بلندمرتبگى شأن قرآن، واقفند و مى‌دانند كه نجات در تمسك به آن است. بحث، تلاوت و تفكر در معانى آن، سبب حيات قلب‌ها و علم و عمل بدان، سبب تخلص از سختى‌هاست. * به اسرار و حقايق پنهان آن با عقول معمولى نتوان رسيد، بايد از اهل ذكر كه اهل تنزيل و تأويل قرآنند، اخذ نمود. * ديدم كه مفسرين و علما، به آراء ديگرانى غير از اهل‌بيت عصمت(ع) رو آورده‌اند؛ درحالى‌كه بايد در فهم اسرار و حقايق قرآن تا آشكار شدن تأويل و تفسير اهل‌بيت(ع)، توقف نمود؛ به همين جهت برای فهم نظرات تفسيرى و بيان اهل‌بيت(ع) در تأويل و اسرار كتاب الهى، اقدام به جمع‌آورى روايات تفسيرى وارده از آنها نمودم. در دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهى، جلد 1، ص475 درباره شيوه مؤلف آمده: شيوه وى در اين كتاب چنين است كه ابتدا به نام سوره و محل نزول، فضيلت سوره و تعداد آيات، اشاره مى‌كند، آنگاه آياتى را كه داراى روايت تفسيرى‌اند، ذكر كرده، روايات مربوط به هر آيت قرآنى را به دنبال آن نقل مى‌نمايد. البرهان مقدمه‌اى دارد در شانزده بخش كه تكامل‌يافته مقدمه «الهادي» است؛ يعنى تمام آنچه، بحرانى در آنجا آورده، اينجا هم هست، به‌اضافه چند پرسمان ديگر. ضمنا چنين برمى‌آيد كه بحرانى باور باطل «تحريف قرآن» را پذيرفته بوده و اين از البرهان قابل برداشت است. بحرانى در نقل روايات، يك‌دست عمل نمى‌كند؛ در برخى موارد علاوه بر سند روايت به نام كتاب و مؤلف آن نيز اشاره مى‌كند و در بعضى به ذكر نام كتاب و مؤلف بسنده مى‌نمايد و در مواردى فقط نام مؤلف را مى‌آورد. گفتنى است كه در گوشه و كنار از راويان اهل سنت هم نقل حديث كرده است. روى‌هم‌رفته، «البرهان» از نگريستنى‌ترين تفسيرنامه‌هاى روايى شيعه بشمار مى‌رود. بنابراین مصنف بسيارى از روايات اهل‌بيت(ع) را كه در تفسير آيات آمده، رواياتى كه در آن آيات به‌عنوان شاهد و مؤيد مطلبى، آورده شده، رواياتى كه بدون در بر گرفتن نص قرآنى، با مضمون خود، دلالت بر تفسير آياتى بنمايد و رواياتى كه مصداقى از مصاديق آيه را بيان مى‌كند، جمع‌آورى نموده است. در باب نقل اسرائيليات نيز بايد گفت: ايشان سعى نموده از نقل آنها خوددارى نمايد، ولى به‌راحتى مى‌توان ردپايى از اين‌گونه روايات را لابه‌لاى تفسير ايشان مشاهده كرد. در جلد هشتم به تفسیر سوره های جمعه، منافقون، تغابن، طلاق، تحریم، ملک، قلم، حاقه، معارج، نوح، جن، مزمل، مدثر، قیامه، انسان، مرسلات، نبأ، نازعات، عبس، تکویر، انفطار، مطففین، انشقاق، بروج، طارق، اعلی، غاشیه، فجر، بلد، شمس، لیل، ضحی، انشراح، تین، علق، قدر، بینه، زلزال، عادیات، قارعة، تکاثر، عصر، همزه، فیل، قریش، ماعون، کوثر، کافرون، نصر، مسد، اخلاص، فلق و ناس پرداخته شده است.

مشخصات اثر

عنوان :

نقد و بررسى شاخص طول در تاریخ گذارى قرآن با تأکید بر تحقیقات بلاشر

نویسنده:

صغرى لک زایى, جعفر نکونام

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

مشخصات اثر

عنوان :

منظور از «یوم الجمع» که از جمله اسماء قیامت است چیست؟

نوع منبع :

پرسش و پاسخ

پاسخ تفصیلی:

پاسخ : (يوم الجمع) روزي است كه پيشينيان و پسينيان در آن گرد مي‌آيند: «قُل إنّ الأوّلين و الاخرين لَمجموعوُن إلي ميقات يومٍ معلوم» واقعه/49ـ50؛ و نزد حق تعالي حاضر مي‌شوند: «فكيف إذا جمعناهم ليوم لا ريْب فيه و وفيت كلُّ نفس ما كسبتْ و هم لا يُظلمون» آ بیشتر ...

مشخصات اثر

عنوان :

آشنایی با قرآن جلد 7

نویسنده:

مرتضی مطهری

نوع منبع :

کتاب

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF فهرست معرفی کتاب

کلیدواژه‌های اصلی :

4. اصطلاحنامه سایر موضوعات , اصطلاحنامه علوم قرآنی , سوره تغابن , سوره جمعه , سوره صف , سوره منافقون , تفسیر قرآن , علوم اسلامی (سایر)

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

مرتضی مطهری

چکیده :

مجموعه آشنایی با قرآن سلسله مباحث تفسیری استاد شهید در سال های قبل از پیروزی انقلاب اسلامی است که عمدتاً در بین سالهای ۱۳۵۰ تا ۱۳۵۷ شمسی انجام شده است. ویژگی ممتاز این مباحث، توجه به مسائل و موضوعات فکری و اجتماعی روز در حین تفسیر آیات قرآنی است که موجب تازگی و زنده بودن این مباحث گردیده است. ویژگی دیگر بیان روشن و روان آن است. جلد هفتم این کتاب شامل تفسیر سوره های مبارکه صف، جمعه، منافقون و تغابن است.

مشخصات اثر

عنوان :

تفسير السور المسبحات الخمس : الحديد، الحشر، الصف، الجمعة، التغابن و يليها تفسير سورة الممتحنة

نویسنده:

جعفر سبحانی تبريزي

نوع منبع :

کتاب , آثار مرجع , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF متن معرفی کتاب

وضعیت نشر :

قم: مؤسسة الامام الصادق عليه السلام,

کلیدواژه‌های اصلی :

اصطلاحنامه علوم قرآنی , کتب تفسیر شیعه امامیه

کلیدواژه‌های فرعی :

روش های تفسیری , تفسیر و مفسران , سوره تغابن , سوره جمعه , سوره صف , سوره حدید , سوره حشر , سوره ممتحنه , تفسیر قرآن , تفسیر ادبی , تفسیر تاریخی , تفسیر امامیه , تفسیر روایی , شیوه تفسیری ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

جعفر سبحانی

چکیده :

«تفسير السور المسبّحات الخمس» تالیف آیت الله العظمی جعفر سبحانی تبریزی است. این کتاب، تفسیری از سوره‌ های حدید، حشر، صف، جمعه، تغابن و سوره ممتحنه است. در این نوشتار تفسیری از سوره‌ های فوق الذکر با رویکردی لغوی، روایی و تاریخی ارایه شده است. نویسنده (مفسر) ابتدا متن آیه مورد نظر را ذکر نموده، آنگاه از لحاظ لغوی و اعراب به تحلیل مفردات مهم آیه پرداخته سپس اگر آیه مورد نظر دارای سبب نزول یا شان نزول باشد به بررسی سبب نزول و شان نزول آیات مبادرت ورزیده و پس از آن به تبیین مفاد و پیام‌ های مهم آیه پرداخته است. وی برای شرح و تفسیر آیات از روایات و آیات دیگری از قرآن کمک گرفته است و دیدگاه‌ های تفسیری برخی از مفسران مشهور شیعه را نیز منعکس کرده است.

مشخصات اثر

عنوان :

محور اصلی ساختار معنایی سوره تغابن

نویسنده:

مستانه جعفرپور

نوع منبع :

رساله تحصیلی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

ایرانداک,

کلیدواژه‌های اصلی :

علوم انسانی , ولایت , مؤمنان , ساختار معنایی , کافران , سوره تغابن , ولایت , فتنه , نور (حکمت اشراق) , نور(اسماء اول، عرفان نظری)

چکیده :

درنظریه ساختارمعنایی سوره ها، مفسرمی کوشد تا یکپارچگی انسجام محتوایی میان آیات یک سوره را نشان دهد. دربررسی وجوه تناسب معنایی درآیات سوره تغابن چنین بدست می آید که: این سوره در ضمن یادآوری پاره ای از صفات خداوند ، به بررسی احوال مومنان وکفّار در یوم التغابن(یوم الحسره)وموجبات بروز آنها ونتیجه وآثار آن می پردازد.عمده ترین حالات کفّاروعوامل موثر درآن عبارتند از: قطعیت عقوبت کفّار به واسطه ارتکاب گناهان،عقوبت کفّار به واسطه تکذیب انبیاء الهی،عقوبت وعذاب منکرین معاد وبعث،حبط اعمال وعدم رستگاری کافران وتکذیب کنندگان آیات الهی وتهدید کفار به هلاکت به واسطه عدم اطاعت از خدا ورسول (ص)وترک ولایت وحق ائمه.عمده ترین اوصاف وحالات مومنان وعوامل موثر در آن عبارتند از: بشارت وپاداش مومنان به واسطه ایمان وملازمت آن با عمل صالح،هدایت قلبی مومنان در سایه صبوری وتوجه به خدا در بروز مصائب،رستگاری مومنان در سایه ایمان واطاعت ازخدا ورسول(ص)ونور الهی(در اوامر ونواهی)،بهره ازعنایات وتأییدات الهی در سایه توکل بر خدا،پاداش الهی به واسطه تقدم رضای الهی برآزمایش(فتنه)اموال واولاد،رستگاری مومنان به واسطه تقوا واطاعت وانفاق ودوری ازبخل، پاداش مضاعف وآمرزش مومنان به واسطه اداء قرض الحسنه.توجه به بررسی اوصاف وحالات کفّارومومنان دراین سوره ، به خوبی نشان می دهدکه انسان براساس این ویژگی ها باشناخت وانتخاب راه درست درزندگی وانجام اعمال صالحه وعمل به فرامین ودستورات الهی،براساس کلام وحی الهی وتبعیت ازسخنان ورفتارمعصومین علیهم السلام می تواند درمسیرسعادت وصراط مستقیم قرار گیرد.

مشخصات اثر

عنوان :

نزول سوره هاي صف و تغابن و نمايندگان ازد

نوع منبع :

مقاله , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه pdf نسخه متنی

مشخصات اثر

از :	{0}
پست الکترونیک :	{1}
تلفن :	{2}
دورنگار :	{3}
Aaddress :	{4}
متن :	{5}

مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

ورود

ثبت نام

در تلگرام به ما بپیوندید