مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

عموم مسلمانان معتقدند قرآن ‌کریم عاری از هر گونه اختلاف و ناسازگاری درونی است. با این حال، کلام الاهی مشتمل بر آیات به‌ظاهر متعارضی است که فهم و تفسیر آنها همواره در طول تاریخ محل بحث ‌و نظر بوده ‌است. علی‌رغم آثار ارزشمندی که عالمان اسلامی در این زمینه نگاشته‌اند، هیچ‌گاه تعارضات بدوی در قرآن بر اساس روایات معصومان b تبارشناسی و ریشه‌یابی نشده ‌است. از این‌رو پژوهش حاضر با هدف کشف اسباب اختلاف در قرآن، با رویکردی توصیفی‌تحلیلی روایات تفسیری را بررسی کرده و به ‌این نتیجه دست یافته ‌است که تعارضات بدوی در قرآن در اموری چون اختلاف معنای حقیقی و غیرحقیقی، اختلاف معانی در مشترک لفظی، اختلاف مصادیق در مشترک معنوی، اختلاف مراحل در یک واقعه، اختلاف اسلوب‌های بیانی، اختلاف متعلِّقات در افعال، اختلاف در زاویه دید و اختلاف اعتبارات در اِسنادها ریشه دارد. همچنین، بازگشت بسیاری از تبیین‌های قرآن‌پژوهان در رفع تعارض آیات به اسباب مذکور، نشان از جامعیت نسبی و اعتبار کارکردی آنها دارد.