مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

---

‫معناشناسي بخشي از دانش زبان¬شناسي يا شاخه‌اي مستقل از آن است كه از رهگذر آن مي‌توان به تحليل معناي واژه‌ها و جمله‌هاي يك متن پرداخت و جايگاه دقيق كلمه‌ها و تركيب‌هاي آن را با توجه به نظام معنايي كه در آن قرار دارد، به دست آورد. اين نوشتار به معناشناسي واژه عفو در قرآن كريم مي‌پردازد. عفو در لغت حامل معاني مختلف و حتي متضاد است. همچنين در قرآن نيز چندين معنا از سوي مفسران براي آن ارائه شده است كه اين معاني با توجه به واژگان هم‌نشین به دست مي‌آيد و سياق به عنوان يكي از مهم‌ترين قرينه‌ها براي فهم واژگان قرآن، در ایجاد معانی مختلف عفو در آيه نقش عمده و تعيين كننده‌اي دارد، البته به نظر مي‌رسد بهترین راه برای دست یابی به دقیق‌ترین معنا، توجه به سیاق آیه همراه با بهره گیری از تحلیل جامعه شناختی و روان شناختی حاکم بر فضاي نزول و سیاق آیه است كه در اين پژوهش براي يافتن معناي عفو در قرآن از اين روش بهره گرفته شده است. همچنين بررسي واژگان به ظاهر مترادف با عفو نظير صفح، غفر و جوز نشان مي‌دهد كه اين واژگان با وجود اين‌كه در ظاهر هم معناي با عفو به نظر مي‌رسند ولي به سبب اندك تفاوت معنايي كه بين اين واژه‌ها و عفو وجود دارد، هرگز نمي‌توانند به عنوان واژه‌اي مترادف، جانشين معنايي آن در قرآن كريم شوند. تحليل معناشناسي عفو در قرآن نشان مي‌دهد كه اين واژه داراي معنايي اصلي و پايه است كه روح آن را تشكيل مي‌دهد؛ به طوری که در همه آيات و با هر سياقي اين معنا به عنوان هسته مركزي اين واژه حضور دارد و اين معنا همان گذشت است. گذشت از مفاهيم برتر اخلاقي است كه در سعادت و تعالي فردي و اجتماعي انسان‌ها نقش مؤثري ايفا مي‌كند و دارای آثار و فوائدي است. اين آثار شامل مغفرت الهي، رحمت خدا، تأليف قلوب، آرامش خاطر، و... مي‌باشند كه اين پژوهش به آن‌ها پرداخته است. واژگان كليدي: معناشناسي، عفو، قرآن، گذشت، آثار عفو، تفسير موضوعي، فضاي نزول