مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

پرسش اصلی مقاله این است که دو فیلسوف بزرگ اسلامی، ابن سینا و ملاصدرا، چگونه کامل بودن جهان موجود را با وجود شرور رایج در آن، اثبات می کردند؟ پاسخ این است که رویکرد این دو فیلسوف در اثبات این مدعا، یک رویکرد پیشینی است و بیشتر با تمسک به علیت ذات کامل باری تعالی، نسبت به وجود عالم و عنایت او نسبت به معلولاتش و نبودن مانع در این میان، به اثبات آن پرداخته اند و در هنگام مواجهه با شرور طبیعی و اخلاقی رایج نیز اولا شرور را در مقایسه با خیرات، نادر دانسته اند. ثانیا این شرور اندک را در پرتو استدلال و تحلیل، عدمی انگاشته اند. ثالثا آن ها را مولود نامبارک تغیر و تحول و تضاد عالم طبیعت دانسته و حذف آن ها را با حذف عالم طبیعت، مساوی قلمداد کرده و در نهایت، حذف عالم طبیعت را با وجود خیر کثیر در آن و با وجود علت تامه آن،‌ غیرحکیمانه و غیرممکن دانسته آن و به بهترین بودن عالم موجود و محال بودن تحقق عالم ممکن دیگر به جای آن حکم نموده اند.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 1 تا 20

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

عرفان ابن سینا و یا نظر ابن سینا درباره عرفان

نویسنده:

محسن جهانگیری

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: دانشگاه تهران,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

فلسفه بوعلی , ابن سینا و عرفان

کلیدواژه‌های فرعی :

تصوف (صوفیگری) , حکمت اشراق , مشاء , شهود عرفانی , عشق , اشارات و تنبیهات , سیر و سلوک , سیر و سلوک عرفانی , عرفان اسلامی , شهودات عرفانی , فلسفه اشراقی , فلسفه مشاء , روش عقلی , 6- فرق تصوف (اعم، (فرق اسلامی)) , عرفان متعارف , روش تصوف , امکان و توجیه عقلی , کرامت عرفا ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ابن سینا: ابوعلی سینا

شاپا (issn):

2008-1553

چکیده :

ابن سینا پزشک نامی عالم (Scientist) بزرگ و خلاصه رئیس فیلسوفان عالم اسلام است با اینکه در قرون وسطی زندگی می کرده ولی هرگز روحیه واندیشه قرون وسطایی نداشته است. او همچون فیلسوفان دوره تجدید حیات علمی و فرهنگی (رنسانس) مخالف هر نوع تحجر و تقلید بوده و سند درستی هر امری را عقل و تجربه می شناخته و با سعه صدر و دیدی فراتر از زمان و محیط خود به مسائل می نگریسته و برای انکار چیزی تا دلیل و برهان روشنی نمی یافته آن را در بوته امکان می نهاده است. از این روی شهود عرفا و کرامات اولیا را از دید عقلی ممکن می دانسته و در برخی از رسالات و کتاب هایش به توجیه فلسفی آنها پرداخته است. این امر باعث شده عده ای نوعی عرفان به وی نسبت دهند و حتی احیانا او را صوفی وحدت وجودی پندارند که به نظر بعید می نماید زیرا چنانکه در متن مقاله خواهیم دید از مطالعه احوال و آثار وی بر می آید که او هرگز به سیر و سلوک نپرداخته و راه و روش صوفیان در پیش نگرفته بلکه از آغاز تا پایان زندگانیش همچنان عالم و فیلسوف و پای بند عقل و استدلال بوده و براستی فیلسوف به دنیا آمده و فیلسوف از دنیا رفته است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 7 تا 47

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

نحوه فاعلیت حق تعالی از منظر ابن سینا

نویسنده:

علی محمد ساجدی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

شیراز: دانشگاه شیراز,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

هدفداری عالم , فاعلیت الهی , فاعلیت بالعنایه , اراده الهی در مذاهب , معتزله (اهل سنت) , فاعل بالقصد , ابن ‌سینا , فلسفه بوعلی

کلیدواژه‌های فرعی :

عنایت الهی , علم عنایی , علمی و عینی , عنایت , صور مرتسمه , علم الهی , واجب بالذات , فاعلیت بالاراده , فاعلیت بالطبع , اراده علمی , اراده ظنی , اراده تخیلی ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , شیخ مفید: محمد بن محمد بن نعمان‏ , ابوالصلاح حلبی: تقی بن نجم بن عبیدالله , شیخ طوسی‏: ابوجعفر محمد بن حسن , خواجه نصیرالدین طوسی , علامه حلی , ابن سینا: ابوعلی سینا

شاپا (issn):

2251-6123

چکیده :

مقالۀ حاضر غایتمندی نظام آفرینش را از دیدگاه ابن سینا بررسی کرده و می کوشد تا مبانی نظریه فاعلیت بالعنایه سینوی را در دستگاه فلسفی او ریشه یابی کند. از نظر ابن سینا متکلمان غرض و هدف فعل خدا را در چیزی بیرون از ذات باری تعالی جستجو می نمایند. و رمز عدم توفیق در استدلالشان نیز همین است، در فلسفه ابن سینا فعل باری قابل تعلیل به اموری از قبیل "چرا" و "به چه علت" نمی باشد زیرا فعل او مقتضای ذات اوست و نه برای انگیزه ای که او ر ا به سوی فعل برانگیزد، بر خلاف افعال بشری که چنین است. اما مشابهت میان گفتۀ ابن سینا و اشاعره ظاهری است و تفاوت بین آن دو در این مقاله نمایانده شده است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 79 تا 100

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

بقای نفس انسان در دیدگاه فارابی، ابن سینا و صدرالمتألهین

نویسنده:

علی ارشد ریاحی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF چکیده

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

مزاج , اتحاد عاقل و معقول , حقیقه و رقیقه , تعلق نفس به بدن , نفس انسانی , نفس کلی , وجود ربطی , فلسفه بوعلی , حرکت جوهری , اتحاد نفوس , اتصال نفوس با عقل فعال , مقاله درباره فارابی

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ابن سینا: ابوعلی سینا

چکیده :

این مسئله که نفوس چه انسان‌هایی بعد از مرگ باقی‌اند و این‌که آیا آن نفوس تعین خود را از دست خواهند داد و به یک نفس کلی تبدیل خواهند شد یا این‌که کثرت خود را حفظ خواهند کرد، مورد توجه فارابی، ابن‌سینا و صدرالمتألهین بوده است.در این مقاله که موضوع اصلی آن تحلیل و بررسی آرای این سه حکیم درباره این دو موضوع است، پس از جمع‌آوری و بررسی آرای آنها درباره دو موضوع مورد نظر این نتیجه به دست آمده است که فارابی نفوس برخی از انسان‌ها را فانی می‌داند، اما دو حکیم دیگر نفوس تمام انسان‌ها را باقی می‌دانند. در این مقاله پس از نقد و بررسی سه دلیلی که ابن‌سینا برای اثبات بقای تمام نفوس اقامه کرده و اشکال‌های صدرا به آنها، ثابت شده است که هیچ‌کدام از اشکال‌های صدرا به ادله ابن‌سینا وارد نیست.درباره اتحاد و اتصال نفوس به یکدیگر بعد از مرگ و تشکیل نفس کلی، معلوم شده است که به خلاف نظر برخی محققان، فارابی قائل به نفس کلی، به طوری که نفوس تعین و تعدد خود را از دست بدهند، نیست.درباره اتحاد و اتصال نفوس انسانی با عقل فعال از نظر ملاصدرا، پس از تحلیل و بررسی آرای او درباره تعقل، این نتیجه به دست آمده‌است که صدرا نیز نفس کلی را قبول ندارد.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 66 تا 78

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

اتحاد عاقل و معقول از دیدگاه ابن سینا

نویسنده:

محمد ذبیحی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF چکیده

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

معقول , عاقل , اتحاد , فلسفه بوعلی , صورت , عقل(منطق) , ماده و نفس

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ابن سینا: ابوعلی سینا

چکیده :

یکی از مباحث اساسی و کلیدی در فلسفه مسئله اتحاد عاقل و معقول است که اثبات و عدم اثبات آن نقش بنیادین در پاره‌ای از مسائل فلسفی دارد. از دیرباز حتی خیلی پیش از اسلام این مسئله مورد توجه اندیشمندان بوده و دیدگاه‌های متفاوتی درباره آن ارائه شده است. در این میان، دیدگاه رئیس فلاسفه مشاء در عالم اسلام به درستی روشن نیست؛ ایشان از سویی، در کتاب شفاء و اشارات به طور صریح و قاطع به مخالفت با آن پرداخته است، و از سوی دیگر، در کتاب مبدأ و معاد با ارائه بیانی اجمالی و تفصیلی به طور جانبدارانه از نظریه اتحاد عاقل و معقول دفاع کرده، آن را اثبات می‌کند. این که کدام نظریه مورد اعتقاد ابن سینا بوده و این که کدام یک از این دو دیدگاه او مقدم بر دیگری است و یا آن چه در مبدأ و معاد آورده شده بر اساس ممشای قوم (مشائین) بوده یا نه، مباحثی است که در این مقاله تلاش شده با استمداد از شواهد و قراین تا حدودی به آن پاسخ داده شود.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 21 تا 33

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

شفاء (الإلهیات) إبن سينا جلد1-2

نویسنده:

ابن سینا؛ راجعه و قدم له: ابراهیم مدکور؛ تحقیق: الاب قنواتی,سعید راید

نوع منبع :

کتاب

کلیدواژه‌های اصلی :

فلسفه بوعلی

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ابن سینا: ابوعلی سینا

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

پیوستگی نبوت و سیاست در فلسفه سیاسی ابن سینا

نویسنده:

مسعود اخوان کاظمی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

قم: مجتمع آموزش عالی شهید محلاتی,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

نبوت , سیاست , عنایت الهی , فلسفه سیاسی , نبوت , تعلیم آموزه های دینی , اصطلاحنامه فلسفه , فلسفه بوعلی , اصطلاحنامه فلسفه سیاسی (در اندیشه اسلامی)

کلیدواژه‌های فرعی :

عقل فعال , عقل قدسی , مدنیت بالطبع , اهل بغی , شرایط حاکم , رابطه دین و سیاست , حقیقت وحی , فلسفه سیاسی ابن سینا , آرمانشهر اسلامی , انسان شناسی ابن سینا , تفاوت انسان ها , بعد اجتماعی انسان , طبقات , اخلاق اهل مدینه , مراتب عقلانی انسان ها , مقام نبوت در عالم , ابعاد برتری نبی , مقام تشریع قوانین , رهبری سیاسی انبیا ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ابن سینا: ابوعلی سینا

چکیده :

از دیرباز اندیشمندان و متفکران مسلمان تحت تأثیر شرایط و گرایش های مختلف، تفاسیر متفاوت و متنوعی را در تبیین و تشریح پیوند میان دین و سیاست عرضه نموده اند؛ از جمله این متفکران و فلاسفه مسلمان می توان به ابن سینا اشاره نمود. بوعلی ضمن حضور در عرصه های سیاست عملی، تلاش نمود با استفاده از منابع و آموزه های دینی و بر مبنای فلسفه سینایی خود، پیوند میان نبوت و سیاست و ضرورت آن را تبیین نماید. مدعای این مقاله آن است که ابن سینا فیلسوفی است که در منظومه فلسفی خود، به مناسبت بحث از پیامبر و مقام والای وی در راهبری و هدایت انسانها به سوی سعادت، و در راستای سخن از انسان و ضرورت مدیریت زندگی مدنی وی، فلسفه سیاسی خویش را بر پایه اثبات ارتباطی وثیق بین نبوت و سیاست ارائه نموده است. وی با اعتقاد به نقش محوری نبی در مرکزیت شریعت و راهبری انسانها به سوی خیر اعلا و سعادت نهایی، نبوت را عنایتی الهی برای سامان بخشیدن به جامعه انسانی از طریق رهبری و هدایت انسان کاملی معرفی می کند که حلقه اتصال عالم انسانی با ماوراء الطبیعه است. وی با اعتقاد به ضرورت استمرار و محوریت شریعت در اداره امور مجتمع انسانی، معتقد است که با ارتحال پیامبر و ختم نبوت، شریعت مرجعیت خود را در مدیریت اجتماعی از دست نمی دهد. از این رو با طرح بحث خلیفه و امام به عنوان جانشین نبی در رهبری و زعامت دینی و سیاسی جامعه، همچنان بر محوریت و مرکزیت دین و رهبران الهی در امر هدایت انسانها و جوامع بشری تأکید می کند.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 163 تا 181

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

عناصر غیر ارسطویی موجود در فلسفه ابـن سـینا

نویسنده:

ابراهیم دادجو

نوع منبع :

رساله تحصیلی , کتابخانه عمومی

وضعیت نشر :

موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران: ,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

فلسفه بوعلی

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ابن سینا: ابوعلی سینا

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

وحدت و کثرت وجود در فلسفه ابن سینا

نویسنده:

بیژن نوبخت

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

شیراز: دانشگاه شیراز,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

وحدت و کثرت در وجود , ابن ‌سینا , شخصیت ها , فلسفه بوعلی , خداشناسی(الهیات بالمعنی الاخص)

کلیدواژه‌های فرعی :

اصالت ماهیت , اصالت وجود , نجات , معقولات , اشارات و تنبیهات , کثرت , موجود , تمایز وجود و ماهیت , موضوع فلسفه اولی , صادر اول , رابطه وجود و ماهیت , پیدایش کثرت از وحدت , عرضی , وحدت گرایی , وحدت گرایی در طبیعت , وحدت گرایی در شهود , کثرت در هستی , نسبت عقول و نفوس , المباحثات , جهان شناسی ابن سینا , واحدیت واجب الوجود , کتاب شفا (ابن سینا) ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , مرتضی مطهری , ابن سینا: ابوعلی سینا

شاپا (issn):

2251-6123

چکیده :

مسأله وحدت و کثرت و نحوه تبیین آن همواره مورد توجه فیلسوفان بوده است. در این راستا، وحدت‌گرایی یا فرو کاهش کثرت به وحدت از ویژگی‌های مهم اندیشه فلسفی است. در عین حال ابن سینا در پی توجیه پیدایش کثرت و تبیین آن است و اصول و مبانی فلسفی او به گونه‌ای است که نمی‌توان مسأله‌ای مانند "وحدت وجود" را با نظام فلسفی او سازگار دانست.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 99 تا 112

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

بیان ابن سینا درباره جمود فکری مشائیان در کتاب منطق المشرقین

نوع منبع :

مقاله , مدخل آثار(دانشنامه آثار) , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF نسخه htm

وضعیت نشر :