مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

آنچه از بررسی امام صادق و کارهای فرهنگی تبلیغی ایشان به دست می‌آید این است که یک مبلغ موفق بایستی در تبعیت و پیروی از سیره ارزشمند زندگی ایشان اصول زیر را در برنامه تبلیغی خویش مراعات نموده تا نتیجه مطلوب که همانا ابلاغ پیام الهی به مردم و انجام رسالت الهی در اشاعه مکتب نجات‌بخش اسلام و مذهب پرافتخار غنی شیعه می‌باشد را به دست آورد: -1 در ابتدا یک مبلغ خود باید اعتقادی تا به سرحد یقین داشته باشد تا در راه تبلیغ آن از هرگونه تلاشی کوتاهی ننماید و از زحمت و رنجی که احیانا" به آن مبتلا می‌شود خسته نشده میدان مبارزه را خالی نکند. -2یقین به همراه عقیده بایستی با ماده "عمل" عجین شود تا معجونی تشکیل شود که نتیجه این عمل به همراه علم نفوذ در افکار و اعتقادات مخاطبین باشد. -3 دو اصل فوق بایستی به همراه اخلاص ، مبلغ را به قاطعیت و عزمی برساند که از هیچ قدرتی نهراسد و با توکل بر قدرت خداوند در مقابل قدرتهای پوشالی دنیوی که حتما" مانع تبلیغ او و ترویج دین خدا می‌شوند محکم بایستد. -4 هوشیاری و فراست مبلغ می‌تواند نتایج بدست آمده از کار فرهنگی، تبلیغی او را تثبیت کند و حیله‌های مخالفین را نقش بر آب کند. در بسیاری از موارد، در بیان برخوردهای امام این کیاست خاص به چشم می‌خورد، برخورد با ابومسلم و ابوسلمه خلال و شیوه وصیت ایشان و ... نمونه‌هایی از این هوشیاری است . -5 شناخت زمان و مکان : شاید بتوان گفت یکی از مهمترین عوامل موفقیت یک تبلیغ خوب ، شناخت صحیح مبلغ از زمان و مکان خویش می‌باشد و این دقیقا" سر تفاوت در سیره عملی و تبلیغی ائمه هدی است . اگر در این پایان‌نامه قسمت عمده بحث به همان موضوع "عصر امام صادق" اختصاص یافته کاری از روی عمد و نه از روی غفلت بوده است این شناخت دقیق است که امام صادق را وامی‌دارد در عصر رشد و نضج مکاتب فکری، و در عصر کاهش فشارهای سیاسی و در زمان انتقال علوم از زبانهای بیگانه به زبان عربی و در دوره‌ای که مساجد به عنوان برترین پایگاههای مناظرات علمی مطرح می‌باشند و زمانی که حقانیت یک مکتب با ارائه پاسخهای صحیح و اصولی به هزاران سوال اذهان کنجکاو و تشنه حقیقت اثبات می‌شود و زور اسلحه و قدرت مال و زر و پول نمی‌تواند نقش تعیین‌کننده داشته باشد. در چنین زمانی امام صادق (ع) پایه‌های فکری، عقیدتی مذهب شیعه را به طور اساسی تحکیم و ترویج می‌کند و فقه غنی شیعه را در تداوم حرکت علمی پدر بزرگوارش ترسیم و تحدید (مرزبندی) و تعریف می‌نماید و آن را به جهان اسلام می‌نمایاند. اگر چنین شرایطی فراهم نمی‌شد چنین حرکت علمی، تبلیغی هرگز موفق نمی‌شد. پس یک مبلغ موفق زمانی باید قیام مسلحانه کند و زمانی دیگر خود را مشغول دعا و تهذیب نفوس دیگران نماید و در مرحله‌ای باید کار فرهنگی، علمی نماید و هرگاه زمینه مساعد باشد حتی از حکومت و به دست گرفتن قدرت ابائی نداشته باشد. پس این پنج اصل مهم که عبارت بودند از اعتقاد و علم به همراه یقین - عمل به این علم و اعتقاد یقینی که در یک کلمه می‌توان نام تقوی بر آن نهاد - اخلاص و توکل بر ذات باریتعالی - هشیاری و فراست - شناخت زمان و مکان، عوامل موثر در یک تبلیغ موفق می‌باشند.

وجود انحرافات فرهنگی و بدعت های دینی در عصر امویان، لزوم بازنگری در فرهنگ اسلامی به ویژه فرهنگ مذهب تشیع را فزونی بخشیده بود. مناسب ترین شرایط فرهنگی، اجتماعی و سیاسی مختص عصر امامین صادقین‘ بود که فرصتی مناسب برای انجام فعالیت های فرهنگی را فراهم آورد. امام صادق(ع) از بسترها و زمینه های موجود عصر خویش بهره جست و توانست با انجام فعالیت های فرهنگی گسترده، نظام فرهنگی جامعه شیعه را طراحی و مدیریت نماید. هدف مقاله حاضر پاسخ به این پرسش است که مهم ترین پیامدها و نتایج مهندسی فرهنگی امام صادق(ع) چه بود؟ با بررسی منابع و گردآوری و پردازش اطلاعات به شیوه توصیفی ـ تحلیلی نتایج ذیل حاصل شد:مهم ترین دستاوردهای تلاش و فعالیت امام صادق(ع)، توسعه تشیع، نظام مند شدن عقاید و باورها، شکل گیری تشکیلات سیاسی، پویایی فقه شیعی و شکل گیری نظام آموزشی منسجم می باشد. در واقع مهندسی فرهنگی امام صادق(ع) از طرفی موجبات شکل گیری ساختار فرهنگی شیعه و از طرف دیگر زمینه های پویایی فرهنگ و تمدن اسلامی را فراهم آورد.

بهره گیری هوشمندانه از منابع علمی تمدن اسلامی، به ویژه توجه به متون دینی و استنتاج اصول و قواعد علمی در رشته های مختلف، می تواند در بومی سازی منابع آموزشی و کمک آموزشی راهگشا باشد. تصور عمومی و اولیه دانشجویان و اساتید بر آن است که پیشوایان دین مبین اسلام بیشتر به حوزه فقه، اخلاق، عرفان و بخش هایی از علوم عقلی محض پرداخته، و نسبت به دانش تجربی به ویژه حوزه های کاربردی آن بی توجه بوده اند.مقاله پیش رو درصدد بیان غنای مکتب ائمه و توجه ایشان به مسائل مهم زندگی فردی و اجتماعی انسان هاست؛ ازاین رو، پس از طرح بیانات امام جعفر صادق(ع) از کتاب گران سنگ تحف العقول درباره صنعت و مصنوعات صنعتی، در حد اولیه به تشریح آن خواهیم پرداخت.در این مقاله نشان داده می شود که حضرت با دید مثبت نسبت به صنایع و تأیید عمومی و همه جانبه بر آن، دو دسته قیود برای مصنوعات قائل اند: توجه به منع های شرعی که بخش بسیار معدودی از صنایع را دربرمی گیرد؛ و قیود اخلاقی.

در این پژوهش به تبیین تصویر اخلاق تبلیغ دین در سیره و سخن امام صادق ? با رویکرد تحلیلی و توصیفی پرداخته شده است. بدین منظور کلیاتی مشتمل بر جایگاه و اهمیت بحث و بررسی مفاهیم پایه ارائه شده و آنگاه به بیان مبانی بحث نظیر خداشناسی،راهنما شناسی،جهان شناسی،انسان شناسی و معادشناسی پرداخته شده و پس از آن اصول اخلاقی مرتبط با تبلیغ نظیر اصل تکریم،اصل تناسب،اصل اعتدال،سعه صدر و مدارا،اصل تغافل،رحمت و محبت، شجاعت،امانت داری،و...را با استناد به روایات ناظر به سخن و سیره امام صادق ? مطرح گردیده است و هویت اخلاقی روش‌ها و شیوه‌های تبلیغی مختلف امام صادق ? نظیر روش مناظره،جدال احسن،موعظه حسنه،تشویق و تنبیه،تمثیل و تشبیه،احتجاج،دعوت با عمل و... از دیگر مباحثی است که در این پایان‌نامه مورد بررسی اخلاقی قرار گرفته است.و در آخرین فصل پایان‌نامه برخورد‌های تبلیغی و ارشادی امام صادق ? با موافقان و مخالفان و اقشار مختلف اجتماعی و فرهنگی،نظیر حاکمان ستمگر،صحابه و شاگردان،خویشاوندان،غلامان و زیردستان،زنان و فرزندان، و...نیزبه منظور نشان دادن برجستگی های اخلاق تبلیغ ایشان با ذکر نمونه هایی مورد توجه قرار گرفته است.واژه های کلیدی: اخلاق، تبلیغ، سیره، دین،امام صادق ?، روش،مبانی،اصول

امام صادق در خصوص قرآن و شیوه های استناد به آن در تنویر افکار و هدایت انسانها سخنان حکیمانه ای دارد و بهره گیری از آن مفاهیم بلند را برای کسانی روا مدارد که به این مفاهیم و نکات توجه خاص داشته باشد و گرنه هم گمراه می شوند وهم گمراه می کنند. روزی که پیامبر دو ثقل گرانبها(قرآن و اهل بیت)را به مردم معرفی کرد و برای هدایت انسانها تمسک به آن دو را به همگان توصیه فرمود اهل بیت خویش را به عنوان قران شناسان خبیر معرفی کرد تا پس از او امت از ائمه الهام گرفته و شاگردی انان را با افتخار بپذیرد چرا که پیامبر ایشان را قطب و محور قرآن وبلکه همه کتب آسمانی معرفی کرد

چکیده:مبانی تفسیر همان زیر ساخت ها و اصول بنیادین است که هر مفسری تفسیر خود را بر پایه آنها بنا می نهد. تأثیر مبانی در تفسیر قرآن آن چنان است که هر نوع موضع گیری در خصوص آنها موجودیت تفسیر و یا روش و قواعد تفسیر را تحت تأثیر قرار می دهد، و در نهایت، رویکردها و مکتب های مختلف تفسیری رااز هم متمایز می نماید.امامان معصوم(ع) به عنوان مفسران حقیقی قرآن در بیان تفسیر قرآن، به مبانی خاصی تکیه کرده و به تفسیر قرآن کریم می پرداختند. با توجه به بروز و گسترش فرقه هاو نحله های مختلف فکری و عقیدتی از جمله باطنیه واشاعره و پیدایی قرائت های مختلف قرآن در عصرامام صادق؛ برضرورت بررسی، شناخت و معرفی مبانی تفسیری،آن امام همام افزوده می شود.مبانی تفسیر،از یک منظر به مبانی صدوری و مبانی دلالی بخش پذیر است. مبانى صدورى،از صدور قرآن موجود از ناحیه‏ى ذات اقدس حق تعالى و وحی آن به پیامبر(ص) و ابلاغ آن توسط پیامبر به مردم بحث می کند،مثل وحیانیت الفاظ. مبانى دلالى،آن است که فرآیند فهم مراد خداوند از متن را سامان مى‏دهد،مثل فهم پذیری قرآن.مبانی مورد بحث در این نوشتار که به روش استقراء، از روایات امام صادق (ع) به دست آمده است،عبارت انداز: وحیانی بودن الفاظ، فهم پذیری قرآن، ذو بطون بودن قرآن، اشتمال قرآن بر آیات محکم و متشابه، آگاهی راسخان در علم از تأویل آیات متشابه، تفسیر قرآن بر اساس قرائت واحد واقعی، جامعیت قرآن، جاودانگی و جهانی بودن قرآن، عدم تحریف قرآن.واژگان کلیدی: مبانی تفسیر، امام صادق(ع)، علوم تفسیر، مبانی تفسیر اهل بیت