مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (pdf) مراجعه فرمایید.

در این پژوهش، روایاتی از امام باقر علیه السلام جمع آوری شده که آیه یا آیاتی از قرآن در آنها به نوعی تجلی کرده است. سپس این روایات مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است. تجلی قرآن در کلام امام باقر علیه السلام به صورت استشهاد، استناد، تلمیح، اقتباس و بیان مصداق است. هدف از این پژوهش آشنایی با شیو? استفاد? امام باقر علیه السلام از قرآن، در گفتار است. و نیز شناخت دقیق موضوع این روایات و تفسیر آیاتی که در آن هایذکر شده و رابط? میان آیات مذکور با متن روایت است. فصل اول این پژوهش، کلیاتی است پیرامون موضوع تحقیق و اهمیت آن. در این تحقیق ‎91 حدیث بررس شده که در سه فصل، موضوع بندی شده است. فصل دوم: ‎41 حدیث با موضوع عقاید، شامل بخش های مختلف:(خداشناسی، پیامبر شناسی، امام شناسی و معاد) است. فصل سوم: ‎22 حدیث با موضوع های فقهی شامل احکام عبادات، معاملات، ارث، ازدواج و طلاق است. فصل چهارم: ‎28 حدیث با موضوع های اخلاقی شامل توبه، صبر، روابط اجتماعی، مهربانی، نیکی به خویشان، توکل، یاد خدا، عدالت و ... است. در پایان به نتایج به دست آمده از تحقیق، پرداخته شده است. منبع جمع آوری روایات، تفسیر نور الثقلین است. و منابع تحلیل متن روایات، تفسیر المیزان، التبیان، مجمع البیان، تفاسیر فقهی، تفاسیر و شروح کافی و کتب اصیل لغت و کتب اعتقادی و اخلاقی است./

موضوع این تحقیق، سیره ی امام محمّد باقر علیه السلام می باشد. انسان بدون اُسوه و اُلگو، راه به سوی کمال نخواهد برد، پس به شناخت سیره ی انسانهای کمال یافته ای چون امام محمّد باقر علیه السلام نیاز دارد. باقر العلوم علیه السلام ، پنجمین امام شیعیان، در سال 57 هجری متولد گشت و پس از شهادت پدر گرامی اش، با نصّ پیامبر اکرم 6 به امامت منصوب گشت و در مدت قریب به 20 سال امامت خویش، با ملاحظه ی شرایط فرهنگی و سیاسی زمان خود توانست با تأسیس دانشگاهی عظیم و تربیت شاگردانی بسیار، تحوّلی شگرف در تمدّن اسلامی بوجود آورد. مبارزات روشنگرانه و فکری امام علیه السلام ، سلامت فرهنگی اسلام را تا قیامت تضمین نمود. ایشان در سال 114 هجری قمری با توطئه ی هشام به شهادت رسید. نوشتار حاضر، با هدف بازشناسی سیره ی آن امام همام علیه السلام ، در پنج بخش، با استفاده از منابع روایی، تفسیری و اختصاصی آن حضرت و با روش بنیادی، کتابخانه ای، که هر یک از چند فصل تشکیل شده است، تقدیم خوانندگان می گردد. واژگان کلیدی این تحقیق عبارتند از سیره، شیعه، امام، باقر، اخلاق

پژوهش حاضر با عنوان شکوفایی فرهنگ درعصر امام باقر(علیه السلام)گردآوری شده است. اهدافی که در پژوهش حاضر موردبررسی قرار می گیرد عبارتنداز: الف) معرفی فعالیتهایی که امام باقر(علیه السلام) در ابعاد مختلف(فرهنگی، سیاسی، اجتماعی) برای شکوفایی فرهنگ اسلامی انجام دادند، که با محصول آن می توان به برنامة جامعی درراستای اخلاق فردی- اجتماعی دست یافت. ب) شناخت هر چه بیشتر از دانشگاه صادقین(علیهم السلام)وفعالیتهایی علمی حضرت باقرالعلوم(علیه السلام) همراه بامبارزات عقیدتی – معنوی وپرورش فرهیختگانی دراین دانشگاه عظیم. ج) آگاهی از تدابیرامام(علیه السلام) در برخورد با انحطاطهای فکری وعقیدتی وترسیم خطوط سیاسی در مقابل حکومت ووقایع آن وبه بکارگیری از شیوة خاص در راستای اهداف سیاسی. امروزه با پیشرفت علم، تعریف درستی از شکوفایی استعدادها در فرهنگ اسلامی نمی توان یافت. لکن با بررسی فعالیتهای امام باقر(علیه السلام) درجنبش بزرگ علمی که به علت شکافی که بین قرآن وعترت از سوی خلفا در سالهای متمادی بوجود آمده بود می توان ترسیمی درست در جهت پیشرفت شکوفایی فرهنگ اسلامی عصر حاضر بدست آورد. با کنکاشی عالمانه می توان به رویارویی با فرقه های ضالّه پرداخت وتا حد امکان این فرقه ها را منزوی ساخت. با استعانت از خداوند متعال برای رسیدن به این مهم، کلیه مطالب مستند شده است از کتب تاریخی، اعم از کتب مرجع شیعی وکتب اهل سنت که در کنار آنها از کلام نورانی وحی ومعصومین(علیهم السلام)هم بهره جسته شده است. مفاهیم و اصطلاحات کلیدی : شکوفایی – فرهنگ – امام - باقر - علم - عبادت – سیاست .

آنچه این نوشتار در پی آن است، تبیین نقش امام محمدباقر علیه السلام در گسترش دین اسلام و احیای علوم اسلامی است. هر یک از ائمه علیهم السلام در پیشبرد اهداف دین مبین روش خاص خود را داشته اند. جو زمان امام باقر علیه السلام و بروز افکار و عقاید انحرافی اقتضا می کرد که امام علیه السلام نیز شیوه نوینی برای تبلیغ دین به کار گیرند. به همین منظور بر آن شدیم با توجه به جایگاه دینی و علمی آن بزرگوار پرتویی از زندگی سراسر نور ایشان را منعکس سازیم. آن حضرت برای دستیابی به این مهم به تربیت شاگردان و تشکیل جلسات درس و بحث در مسجد مدینه پرداخت و از این رهگذر به مناظره و احتجاج با مخالفین خود پرداخته، موضع خود را در مورد عقاید و افکار انحرافی و مسائل موجود بیان می فرمود. در جلسات درس ایشان همواره صدها تن از نقاط مختلف برای فراگیری فقه و حدیث و فلسفه و تفسیر حضور می یافتند از این جلسات درس و این دانشگاهی که امام علیه السلام پایه گذار آن بود علما و محدثین بزرگی فارغ التحصیل می شدند که از جمله این ها به محمدبن مسلم، زراره بن اعین و ... می توان اشاره کرد. ائمه علیهم السلام همواره در مناظرات و احتجاجاتی که با مخالفین خود داشته اند پیروز بوده اند، امام باقر علیه السلام نیز با توجه به علم لدّنی و خدادادی و عصمت خویش همواره در مناظرات و احتجاجات پیروز بودند و دشمنان خود را طوری منکوب کرده که خود اذعان به حقانیت ایشان می کردند. واژگان کلیدی: امام، باقر