مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

موضوع سعادت از دیرباز مورد توجه حکما و فلاسفه بوده و هر کدام تفسیر خاص و متفاوتی از سعادت داشته اند ، زیرا بحث سعادت مهمترین مسئله و هدف نهایی زندگی انسان می باشد . سعادت انسان برابر با لذت دائمی و نبود هیچ درد و رنجی است و دیدگاه های مختلف درباره سعادت و لذت، سبب پیدایش مکاتب و مذاهب گوناگونی در طول تاریخ شده است تا جایی که تبیین درست سعادت به دلیل تفاسیر و دیدگاه های زیاد به سادگی امکان پذیر نمی باشد . در بین مکاتب فلسفی ، حکمت متعالیه با بهره گیری از دین مبین اسلام به تفسیر و تبیین سعادت پرداخته است . سعادت حقیقتی وجودی است، وجود و ادراک وجود عین خیر و سعادت می باشد و سعادت ادراک کمال وجودی است و وجود هر چیزی نزد آن چیز لذت بخش است و کمال لذت و سعادت هر موجودی وابسته به مقدار ادراک او نسبت به وجود است، بنابراین سعادت هم مانند وجود امری تشکیکی و دارای شدت و ضعف می باشد. همچنین حکمت متعالیه سعادت را تکامل عقلی انسان و اتحاد آن با عقل فعال معرفی می کند و سعادت حقیقی را در معرفت ذات حق ، صفات و افعال او، اتصال به عقلیات دائمی، مجاورت حق، خیر محض و ملائکه مقربین که در مقاعد صدق نازل شده اند می داند . و تنها جایی را که برای سعادت انسان می توان تصور کرد بهشت برینی است که خداوند متعال نیز آن را وعده داده است. سعادت عقلی و اخروی والاتر از سعادت حسی و دنیوی می باشد ضمن این که سعادت فردی و اجتماعی مکمل یکدیگر هستند. سعادت و کمال انسان مشروط به استکمال دو قوه عقل نظری و عقل عملی است و بین این دو تلازم وجود دارد و پا به پای هم مسیر حرکت انسان به سوی سعادت را فراهم می کنند . ایمان به عنوان رکن اصلی سعادت به همراه عمل صالح و عمل به دستورهای قرآن کریم می باشد. مبحث سعادت به روشی توصیفی – اسنادی از دیدگاه این مکتب فلسفی تبیین شده است .

این تحقیق تحت عنوان عوامل شادی از منظر اخلاق اسلامی به دنبال آن است تا با تمسک به قرآن کریم و منابع مختلف نفسیری و سیره معصومین و همچنین منابع روانشناسی و ... مساله شادمانی را مورد مداقه قرار دهد.دراین پژوهش سعی در این بوده است که با ارائه تحقیقی مسئله پژوهانه از روش تحقیق کتابخانه ای بهره برده شود. که پس از تجزیه و تحلیل مطالب نتایج ذیل حاصل گردید:شادی یکی از نیازهای انسانی است و همه آن را می فهمند. ولی نگاه حاکم بر آن از منظر دین تنها حکم وسیله و مشوقی را دارد که انسان را بسوی هدف اصلی که سعادت واقعی انسان است هدایت کند.د بحث ملاک و میزان شادمانی ، نکته مهم توجه به مفهوم بسط و انبساطی است که در مفهوم شادی نهفته شده و این بسط معمولاً در حیطه ادراکات انسان صورت می گیرد.پیامدهای شادمانی: 1- آمادگی برای عبادت 2- ایجاد انگیزه برای فعالیت 3- تقویت اراده 4- حفظ سلامتی 5- افزایش قدرت عقل و ...یکی از مسائلی که برای هر انسانی قابل لمس است، همراه بودن غم و شادی است که در روایات نیز تصریح شده است.از ابواب مهم حدیثی در اسلام ادخال سرور است ،‌ که سیره عملی اهل بیت علیهم السلام موید همین معناست.عوامل مهم و تاثیر گذار بر شادی:الف: عوامل درونی: 1- نگرش عقلی 2- حضور در زمان حال 3- کرامت نفس و ...ل عوامل بیرونی: 1- ذکر 2- میهمانی 3- صله رحم و معاشرت 4- کار و تحرک و ...در پایان به این نتیجه گیری می رسیم که در حقیقت بهترین و کامل ترین شادمانی حضور در محضر خداوند، و احساس اتصال با اوست . که این معنا فقط با رعایت قوانین الهی و افزایش بصیرت میسر می گردد. بنابراین عوام و مراحل مختلف شادی همگی زمینه ساز این حضور است.

نوشتار پیش‌روی، با نام «لذّت و الم از منظر قرآن و احادیث» در چهار فصل، سامان یافته و به تحلیل و تبیین دیدگاه آیات و روایات و دانشمندان اسلامی در باره لذّات و آلام می‌پردازد.لذّت و الم، از مهم‌ترین موضوعات یاد شده در آیات و روایات است و اهمیّت آن بر دانشمندان اسلامی پوشیده نیست. بر این اساس، نگارنده پس از بررسی آیات قرآن و احادیث اهل بیت (علیهم السلام)، به بیان پرسش‌هایی مانند «چیستی جایگاه لذّت و الم در قرآن و احادیث» و «چگونگی دستیابی به لذّات برتر» و « چیستی آفت‌های دستیابی به لذّات والای انسانی » و «چیستی علل معرفتی و رفتاری الم» و «چگونگی پیشگیری و درمان رنج» و «چیستی مصادیق لذّات و آلام» پرداخته و در قالب تحقیقی بنیادی و با روش نقلی و وحیانی، به آن‌ها پاسخ داده است.لذّت و الم، بر چگونگی زندگی هر انسانی خود اثر می‌گذارد، از این رو آیات و روایات بسیاری، بیانگر بشارت به لذّت، فوز، فلاح، سعادت، نیز انذار از عذاب، درد، رنج و مشقت است. دین اسلام، بر ویژگی لذّت‌جویى و رنج‌گریزى انسان صحه می‌گذارد و از آن برای تربیت و سوق دادن او به سوى کمال نهایى‏اش سود مى‏جوید. نگاهی اجمالی به هر یک از افعال و خواستههای آدمی، بیانگر آن است که محرّک اصلی او در انجام دادن کارها، رسیدن به لذّت و گریز از رنج (اعم از دنیایی و آخرتی یا مادّی و معنوی) است، از اینرو باید این اصل را در همه فعالیت‌ها و رفتارها و برای تحصیل لذّت و دوری از الم پذیرفت. به باور انسان، دو عنصر لذّت و الم، فطری بوده و ساختمان روح وی از پذیرش لذّت و دفع رنج ناگزیر است. قرآن کریم نیز این گرایش باطنی و طبیعی آدمی را انکار نمی‌کند، بلکه سلسله‌ای از تعالیم حیات‌بخش خود را بر اساس آن بنا می‌کند؛ اگر بشر پیرو این آموزه‌های وحیانی ناب باشد، به لذّت و سعادت می‌رسد و در صورت سرپیچی، به عذاب و درد گرفتار می‌گردد و شیطان همنشین او خواهد بود، به گونه‌ای که زندگی بر او سخت گشته و در تنگنا قرار می‌گیرد.