مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

جان اسپنسر تریمینگهام (17 نوامبر 1904ـ 6 مارس 1987) پژوهشگر بزرگی است که نامش با مطالعات «اسلام در آفریقا» گره خورده است و در واقع برجسته ترین محقّق در این زمینه در قرن بیستم محسوب میشود. یکی از مهمترین آثار او کتاب مسیحیت در میان اعراب پیش از اسلام است که در آن به تاریخ اعراب شمالی در طول شش سد? نخست میلادی میپردازد، و نفوذ مسیحیت در میان اعراب و تأثیر اعراب بر این دین را از نظر فرهنگی و تاریخی رصد میکند. گستر? جغرافیایی که در این پژوهش در نظر گرفته شده، تمام مناطقی است که اعراب در قرنهای اول تا ششم میلادی در آن ساکن بودند. این کتاب شامل هشت فصل است و سه فصل نخست آن موضوع این رساله میباشد. فصل اول نمایی کلی از پیشینه تاریخی اعراب قبل از میلاد مسیح به دست میدهد. در فصل دوم از ارتباط میان عیسی و پولس رسول با اعراب، گسترش مسیحیت در سوریه و برداشت منطقه غربی سوریه از این دین سخن به میان آمده است. در فصل سوم به سیاستهای امپراتوری روم و پادشاهی ایران در قبال قبایل بدوی، جنبش رهبانیت، و قبایل مسیحی در قلمرو امپراتوری روم پرداخته میشود.

---

‫بخش اوّل - كليات شامل مباحث مقدماتى وتبيين عنوان وواژه‏شناسى لغت محبت مى‏باشد كه اين واژه در فرهنگها واز نظر مفسران وفرهيختگان بررسى گرديده وسپس به تبيين سابقه بحث واهمّيت مقايسه مطلب محبت در بين اديان مسيحيت واسلام پرداخته شده وبه هدف اين رساله كه بيان ويژگيهاى برجسته دين اسلام نسبت به مسيحيت است، اين بخش خاتمه يافت. بخش دوم - محبت خدا از نظر اسلام فصل اوّل: در ارتباط با مفهوم محبت خداست كه در اين فصل بيان شده كه محبت تنها علاقه قلبى ضعيف نيست بلكه بايد آثار آن در عمل انسان منعكس گردد. فصل دوم: اسباب محبت بيان شده كه دوستى ذات خويش، دوستى از حيث زيبايى وجمال شخص، دوستى معلول نسبت به علت ويا محبت دو معلول با علت مشترك، دوستى بواسطه نسبت خفيه بين طرفين مى‏باشد. فصل سوم وچهارم: در اين فصل به اقسام محبوب‏ها كه اعم از ممدوح ومذموم مى‏باشد پرداخته شده وسپس با بررسى اسباب محبت كه ختم به وجود حق تعالى مى‏شود اثبات گرديده است كه محبوب حقيقى جز خداوند عز وجل نمى‏باشد. فصل پنجم: نشانه‏هاى محبت خداوند ذكر شده است كه عبارتست از: خرسندى از مرگ، برگزيدن خواست محبوب، دائم الذّكر بودن، مشتاق خلوت يار، مسرور از محبوب، چشنده لذت عبادت، خائف وترسان مى‏باشد. فصل ششم: اثرات محبت، شوق وانس وخوف ورضا مى‏باشد. فصل هفتم: درجات محبت را بيان مى‏كند كه به ترتيب عبارت از قطع بيان، عدم تصور غير محبوب، مودت، خُلَّت، عشق ووله مى‏باشد. فصل هشتم: به شمارش محبوبين خداوند مى‏پردازد كه در آيات وروايات به آن اشاره شده است. بخش سوم - محبت از نظر مسيحيت فصل اوّل: در اين فصل بيان شده كه محبت خدا در برابر توقع وپاداش نيست ولى به تبع عشق، سرورى حاصل مى‏آيدكه ناشى از وصول معشوق است واين خُلُوّ از اغراض همان ماهيت عشق به خداست. فصل دوم: نشانه‏هاى محبت خدا كه ترس وخوف واضطراب است بيان گرديده است. فصل سوم: انواع عشق بيان شده كه عشق به خدا، عشق به نزديكترين وعشق به مسيح توضيح داده شده است وعشق آگاپه واروس بررسى گرديده است. فصل چهارم: عشق حقيقى كه عشق به خداى مسيح است يگانه وابدى شمرده شده است. فصل پنجم: رابطه تعقل با ايمان در مسيحيت است، كه عقل به عنوان پيش شرط ايمان وتظريه تيليخ بيان شده است. فصل ششم: ثمرات محبت كه در كتاب مقدس به آن اشاره شده آمده است. فصل هفتم: رابطه تعقل با محبت خدا از نظر ژيلسون آورده شده است. فصل هشتم: به مقايسه عشق، ايمان، عمل واثرات ايمان در زندگى مسيحى پرداخته شده است. بخش چهارم - مقايسه دو فصل پيش به مقايسه‏اى بين دو دين اسلام ومسيحيت پرداخته شده، رابطه ايمان وعقل در اسلام واثرات محبت در ايمان وعمل بيان شده واينكه محبت خدا از نظر اسلام در اصول دين وفروع دين واخلاقيات مطرح مى‏شود ولى محبت خدا از نظر مسيحيت تنها در اصول اعتقادات آنها مطرح گرديده است.