مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

كتاب «الامر بین الامرین» که مرکز دارالرساله آن را چاپ نموده است به زبانی عربی راجع به دیدگاه اهل بیت، راجع به مسئله اختیار انسان و نظر امر بین الامرین می پردازد. امر بین الامرین، اصطلاحی کلامی و از عقاید خاص امامیه در مسئله جبر و اختیار انسان می باشد. این آموزه در مقابل دو نظریه جبر و تفویض است و اشاره دارد که در افعال اختیاری انسان، هم اراده خدا و هم اراده انسان دخالت دارد. مسئله جبر و اختیار در طول تاریخ مسئله ‌ای همگانی و در ادیان و مذاهب مختلف مطرح بوده است؛ این مسئله افزون بر جنبه نظری، جنبه عملی هم دارد و با مسائلی چون عدل الهی و آزادی اجتماعی در ارتباط است. الامر بین الامرین را نخستین بار امیر مؤمنان مطرح کرد. فردی درباره معنای قدر پرسید، امام (ع) از او خواست تا وارد این مسئله پیچیده نشود؛ ولی او بر درخواستش اصرار کرد. امام فرمود: اکنون که از درخواست خود صرف ‌نظر نمی‌ کنی، بدان که در باب قدر، نه جبر در کار است و نه تفویض؛ بلکه امری میان دو امر است. بنابر نظریه جبر، اراده انسان در افعال او دخالت ندارد و کارهای او محتوم و بیرون از اختیار اوست و بنابر نظریه تفویض، اراده انسان در افعالش از هر جهت مؤثر است و قدرت خداوند هیچ تأثیری در آنها ندارد؛ بلکه خداوند فقط انسان و قدرت او را به وجود آورده است. «امر بین الأمرین» این دو نظریه را باطل می‌ شمارد و در کارهای اختیاری انسان، هم اراده خدا و هم اراده انسان را مؤثر می ‌شمرد و این دو اراده را در طول هم می ‌داند؛ این همان حقیقت اختیار انسان در کارها است.