مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

نگارنده در این کتاب آیات توحیدی در قرآن را تشریح نموده است بر این اساس، نخست، متن آیه را به همراه ترجمه‌ آن فراهم آورده و سپس به تفسیر و تحلیل آن پرداخته است. موضوع این آیات عبارت‌اند از: آفرینش انسان از خاک، تشکیل خانواده، آفرینش آسمان و زمین و اختلاف زبان‌ها و...، خواب شبانه و تجدید قوا برای روز، نشانه‌های بیم و امید، تدبیر خداوند نسبت به انسان‌ها، چشاندن رحمت از جانب خداوند، آفرینش شب و روز و خورشید و ماه، خشوع زمین و موجودات آن در برابر پروردگار، گردآورده شدن همه‌ی جنبندگان از یک لحظه، و نعمت باد و گردش کشتی‌ها در دریا.

کتاب حاضر مجموعه‌ای از حکایت‌ها و داستان‌های قرآن و معصومین (ع) شخصیت‌های برجسته است که طی آن موضوع نبوت عامه و خاصه مطرح می‌شود. مباحث اصلی کتاب عبارت‌اند از: "بعثت"، "راه شناخت پیامبران"، "وحی"، "عصمت"، "سرچشمه‌های دانش پیامبران"، "ویژگی‌ پیامبران و اختلاف ادیان"، "دعوت پیامبران"، "پیامبری حضرت محمد (ص)" و "دلایل ختم نبوت".

بررسی استدلال‌های مربوط به اقسام توحید با استناد به آیات قرآنی و روایات معصومین(ع) و نیز ادله عقلی است. در ابتدای این اثر به شرح مفهوم توحید ذاتی پرداخته شده و اثبات ذات حق‌تعالی از طریق فطرت و عقل و نیز دلیل علمی، مورد بحث و بررسی قرار گرفته و صفات مختلف خداوند متعال به ویژه وحدانیت او و ادله مربوط به آن بیان شده است. در همین راستا نویسنده به ادله عدم معرفت یافتن به کنه ذات خدا اشاره نموده و ادله توحید صفاتی و نفی صفات از خدا را بیان نموده است. وی در این زمینه به دیدگاه‌های متکلمان مسلمان و اختلاف نظر آنان در مورد صفات خدا اشاره نموده و مسأله عینیت صفات با هم و عینیت صفات با ذات را بررسی نموده است. شرح معنای صفاتی مانند: اراده، علم، قدرت، حیات، تکلم و نیز برخی از صفات سلبیه مانند: نفی زمان و مکان برای خدا، نفی جسمانیت، نفی رؤیت و صورت برای خدا از دیگر مندرجات این نوشتار است.

کتاب شامل مجموعه گفتارهایی از مرحوم "محمود تولایی "است که به همت یکی از شاگردان ایشان گردآوری و تصحیح شده است .این گفتارها در باب توحید فطری و خداشناسی است که با این عناوین به طبع رسیده است : "معرفت فطری خدا"، "تنزیه خدا"، "معرفی خدا در عالم ارواح"، "صفا یافتن فطرت با تذکار انبیا و ابتلا به مصائب"، "قیومیت و ولایت خدا"، "نشانه‌های عشق به خدا "و "علل رواج بت‌پرستی ."مطالب یاد شده با استناد به آیات قرآن کریم و روایات درج گردیده است .

کتاب حاضر، دومین دفتر از مجموعة «قلمرو عقلی در قلمرو روایات» است و به بازخوانی قواعد عقلی پیدا و پنهان در روایات اختصاص دارد. نگارنده در این دفتر، در سه بخش به اثبات مباحث وجود خداوند، توحید خداوند و جلال خداوند، در دو گفتار «علم خداوند»، و «قدرت خداوند» پرداخته است. در هر سه بخش این دفتر علاوه بر ارائة برهان‌های برگرفته از احادیث معصومین (ع) برای اثبات موضوعات ذکرشده، به بررسی دیدگاه‌های کلامی، فلسفی و عرفانی پیرامون همان برهان‌ها پرداخته می‌شود. هم‌چنین در گفتار دوم، قدرت خداوند در شش عنوان اصلی: ویژگی‌های قدرت؛ مراقبت قابلیت خداوند؛ جبر و اختیار؛ استطاعت؛ بدا و اولین مخلوق خداوند، بررسی شده است.