جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

فاقد چکیده

مسئلة «اذهان دیگر» به عنوان یکی از جدی‌ترین مشکلات معرفت‌شناسی در فلسفه، ریشه در دوگانه‌انگاری دکارت دارد. از آن زمان، راه‌ حل‌های متعددی برای این مسئله مطرح شده‌است، اما این راه حل‌ها هر یک با مشکلاتی مواجه هستند. در مقابل فلسفة کلاسیک و سنّت فلسفة تحلیلی، هایدگر در خاستگاه این مسئله و راه‌ حل‌هایی را که برای پاسخ به آن مطرح شده‌است، همچون بسیاری از مسائل معرفت‌شناختی دیگر، تحلیل نادرستی از انسان، جهان و رابطة میان این دو می‌داند. هایدگر مسئلة اذهان دیگر را از حیطة معرفت‌شناسی به حیطة هستی‌شناسی منتقل و منحل می‌کند. رویکرد او نشان می‌دهد که چطور یک مسئلة غیر واقعی و نامشروع که برخاسته از تحلیل نادرست انسان و جهان و رابطة این دو است، تبدیل به یک معضل معرفتی دامنه‌دار و غیرقابل‌حل شده‌است. هایدگر نشان می‌دهد نه تنها این مسئله، بلکه هر نوع مسئلة معرفت‌شناسانة دیگری، تنها در نوع هستی‌شناسی خاصی مجال بروز می‌یابد. سوژة خودتنهاانگار تنها در فلسفة سنّتی است که در تعیین تکلیفش با جهان و دیگران سرگردان می‌ماند. بر اساس تحلیل او، هر انسانی همبود با دیگران است و در زندگی عملی با دیگران مواجه می‌شود و این مواجهه جایی برای تردید معرفتی در وجود دیگران باقی نمی‌گذارد.

دازاین بنا بر تلقی رایج، عنوان فلسفی هایدگر است بر مفهوم کلی انسان؛ یعنی انسان مِن حیث هُو انسان. ولی بررسی دقیق‌تر آثار وی در سال‌های نزدیک به وجود و زمان نشان می‌دهد که او در حقیقت، نوع خاصی از انسان را در نظر دارد. از این ‌رو، هایدگر از راه‌های مختلفی می‌کوشد تعینات و تشخصات وجودی دازاین را روشن کند. یکی از راه‌های او، بررسی تشخصی است که دازاین از مابعدالطبیعه می‌گیرد. دازاین پیوند مستحکمی با مابعد‌الطبیعه دارد که هایدگر در آثار آن سال‌های خود، به‌تفصیل بدان می‌پردازد. او حتی قائل به این‌همانی دازاین و مابعدالطبیعه می‌شود. بدین اعتبار، دازاین وقتی حقیقتاً دازاین است که متعرّض مابعدالطبیعه و «پرسش راهنمای» آن، یعنی پرسش از موجود مِن حیث هو موجود شود. از سوی دیگر، او مابعدالطبیعه را پدیداری کاملاً انضمامی و تاریخی می‌داند که صرفاً در غرب و نه نزد هیچ ملت و فرهنگ دیگری تحقق یافته‌است. در نتیجه، چون دازاین وجوداً متعین به مابعدالطبیعة غربی و تاریخ آن است، پس هر انسانی هم نمی‌تواند باشد. اینکه هایدگر با دازاین در حقیقت، انسان اروپایی را در نظر دارد، مهم‌ترین نتیجه‌ای است که پژوهش حاضر می‌گیرد.

این مقاله، پرسش از طبیعت بیماری انسانی نزد هیدگر با تکیه بر رویکرد دازین­کاوانه در پژوهش­های روانی مورد بررسی قرار می­دهد؛ موضوعی که با وجود اهمیت تاریخی و جایگاه برجسته­ آن در طرح نقش تحلیل وجود انسانی در فهم تجارب آسیب­شناختی، در مقایسه با سایر ابعاد اندیشه­ هیدگر چنان­که باید مورد توجه قرار نگرفته ­است. در این زمینه،‌ ابتدا توضیح داده ­می­شود که چگونه پرسش از طبیعت بیماری به­ عنوان امری نقصانی، به ­مثابه­ نوعی از محرومیت، ضرورتاً با پرسش از سلامتی، به­ عنوان وضعیت کمال، و به­تبع آن با نحوه­ خاص وجود انسان به­ عنوان عرصه­ گشوده به­­روی جهان مرتبط می­­گردد. پس از آن مسأله­ تحلیل تجارب فردی در صور مختلف بیماری برپایه­ ساختارهای عمومی وجود انسانی همچون زمان­مندی، فضامندی و مانند آن، به ­عنوان اساس پژوهش دازین­کاوانه در حوزه­ آسیب ­شناسی مدنظر قرار می­گیرد و در پایان، نشان ­داده­ می­شود که چگونه ارائه­ سنگ­ محک وضعیت سلامتی در این زمینه و جمع میان مبنا قرارگرفتن کمال گشودگی و آزادی انسانی از سویی و صورت تجربه­ نرمال با نظر به چگونگی تحقق متعارف خصیصه ­های بنیادین وجودی از سوی دیگر، مسأله­ ساز خواهد بود.

فاقد چکیده

روزنه‌ای به اندیشه مارتین هیدگر اثر مایکل اینوود[i] استاد فلسفه ترینیتی کالج آکسفورد[ii]، در سال 1997 با عنوان Heidegger به زبان انگلیسی منتشر شد. پس از آن داوید برنفلد[iii] کتاب را با همین عنوان به زبان آلمانی ترجمه کرد و بدین‌ترتیب، این کتاب وارد حوزۀ ادبیات مربوط به هیدگر در زبان آلمانی شد. سرانجام این اثر را در سال 1395 دکتر احمدعلی حیدری، عضو هیئت علمی گروه فلسفه دانشگاه علامه طباطبایی به فارسی برگرداند و با همکاری مؤسسۀ نوارغنون و انتشارات علمی به چاپ رسید. چنان‌که از عنوان کتاب روشن است، نویسنده می‌کوشد روزنه‏ای به اندیشۀ غنی و دیریاب هیدگر بگشاید و خواننده را یاری کند تا اندک‌اندک دالان دشوار فهم سخن و اندیشۀ هیدگر را بپیماید. برای این کار بیشتر به اثر مهم هیدگر در دوران متقدم اندیشۀ او، یعنی کتاب وجود و زمان می‌پردازد. سپس درنگی کوتاه بر موضوع «هنر» نزد هیدگر دارد که غالباً به دوران پس از وجود و زمان، یعنی سال‌های گذار به نظرگاه متأخر بازمی‌گردد. کنار هم قرار‌گرفتن این دو نظرگاه در این‌جا خود مجال می‌دهد تا با تغییر نگرش هیدگر در این سال‌ها، یعنی آن‌چه به‌اصطلاح «گشت» ‏خوانده می‌شود، مواجه شویم.

چکیده ندارد.

جستار هایدگر درباره ی منطق،در دوره ی "هستی و زمان"،شرحی بر سرشت فهم پذیری ست که با منطق ریاضی به عنوان رویکردی درست نما به گستره و بنیادهای فهم پذیری پیوند می یابد.فهم_ پذیری همه گیرانه به عنوان ویژگی بنیادین اندیشه ی استدلالی نگریسته می شود.اما از نگاه هایدگر، به دلیل سرچشمه گرفتن اندیشه ی استدلالی از فهم پذیری جهان است که اندیشه ی استدلالی به عنوان رشته ای از امکان های ساخت یافته فهمیده می شود.بنابراین از نگاه او،منطق بخشی از جهان را توصیف می کند و واداشت های هنجارین اندیشه ی استدلالی بر پایه ی آشنایی بنیادین و پوشیده ای با جهان قرار می گیرند که او این آشنایی را فهم هستی می نامد.هایدگر آشکارا نقدی بر منطق سنتی را پیش می نهد و در این بررسی نقادانه به واکاوی بنیادهای هستی شناختی قیاس ارسطویی و استدلال های کانتی درباره ی آرمان منطق می پردازد.ازآنجاکه از سده ی پیش منطق ریاضی جای منطق ارسطویی را گرفته است،جستار هایدگر ممکن است زمان_سرآمده قلمداد شود. اما اگرچه منطق ریاضی توان بیان گری بیشتری را به خاطر نشان دادن مفهوم پیچیده تری از صورت منطقی به نمایش می گذارد،همان واداشت های هنجارین منطق ارسطویی را پیش انگاری می کند و اینگونه هر دو،ساختار استنتاجی جهان را بیان می کنند.هر دستگاه منطقی، از سه بخش مفهوم ها،حکم ها، و استدلال ها سازمان یافته است و من در این پایان نامه تنها رویکرد هایدگر به بنیاد های هستی شناختی حکم را بررسی خواهم کرد و در این بررسی نیز تنها به نقدهای او بر ارسطو و کانت و خوانش اش از آنها در دوره ی "هستی و زمان"خواهم پرداخت.

این مقاله می‏ کوشد ایدۀ آزادی در اندیشۀ هایدگر را در سه مقطع فکری او و بر اساس سه مفهوم انسان، جهان و هستی مورد بررسی قرار دهد. اگر مسئلۀ آزادی در هستی و زمان، حول محور دازاین جریان دارد و به بازگشت دازاین به ذات خودش به ‏مثابه امکان محض برای کسب آزادی‏ اش می ‏پردازد، نوشته ‏های بین سال‏های 1928 تا 1931، مفهوم آزادی استعلایی را در نسبت با مفهوم جهان مطرح می‏کنند. در اینجا آزادی به‏ مثابه بنیادِ هر بنیان‏گذاری، هرگونه مواجهه و نسبت ‏برقرارکردن انسان با جهان و بدین‏ سان طرح ‏افکنی و ساخت آن را ممکن می­کند. سرانجام، از سال 1931 به بعد، مفهوم آزادی بیش از هر چیز با مفهوم هستی گره می‏خورد و به‏ مثابه شرط امکان آشکارشدن حقیقت یا نامستوری تبیین می‏شود. اکنون، آزادی مقدم بر هرگونه آزادی ایجابی و سلبی، بر مجال‏یافتگی برای نامستورسازی موجود دلالت می‏کند و انسان آزاد به ‏مثابۀ محل و مجال ظهور هستی معرّفی می‏شود.

حقیقت در فلسفة هایدگر، یکی از مضامین اساسی است. وی از آغاز اندیشة خویش کوشید مفهوم بنیادی‌تری از حقیقت عرضه کند و در طول فعالیت فلسفی خویش رویه‌های گوناگونی در این خصوص در پیش گرفت. با وجود این هرگز از این بصیرت اساسی خویش دست نکشید که حقیقت ἀλήθεια است؛ یعنی کشاکش میان پوشیدگی و آشکارگی. به‌علاوه، هایدگر معتقد است در فلسفة افلاطون، تحولی در ذات حقیقت پدید آمده، به‌طوری که حقیقت به «درستی» مبدل شده است. از دیدگاه هایدگر، این تحول منشأ «فراموشی وجود» است. گادامر در مقابل بر آن است که افلاطون به‌واقع قائل به حقیقت بنیادی ἀλήθεια بوده است و رأی هایدگر دایر بر این‌که اندیشة افلاطون لاجرم منجر به فراموشی وجود و سوبژکتیویسم مدرن می‌شود، رأی صوابی نیست. گادامر در اثبات دیدگاه خود راهبردهای گوناگونی در پیش می‌گیرد. در این مقاله به جایگاه ایدة خیر در نظریة مُثُل و مفهوم دیالکتیک در نامة هفتم افلاطون اشاره خواهیم کرد و خواهیم کوشید همراه با گادامر نشان دهیم که در اندیشة افلاطون امکاناتی نهفته است که می‌توانند وی را از انتقادات هایدگر مبرا سازن.