جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

رابطۀ ذهن و عین یکی از مباحث اساسی در هستی‌شناسی و معرفت شناسی است که در حکمت متعالیه در ذیل بحث علم مطرح می‌گردد و غالب حکما تطابق عین و خارج را امری الزامی می‌دانند به گونه‌ای که اگر تطابق برداشته شود، ارتباط انسان با واقع قطع می‌شود و تمام علوم و ادراکات بشری بی‌ارزش می‌گردد و پایان آن چیزی جز سفسطه و انکار واقعیت نخواهد بود. علامۀ طباطبایی در برخی از آثار خود بر لزوم تطابق تأکید نموده‌ است اما در آثار دیگر خود قائل به عدم تطابق است، بدون آن که چنین دیدگاهی را مستلزم انکار وجود ذهنی و یا سفسطه و انکار واقعیت بداند. به نظر می‌رسد که ایشان در مواردی که بر لزوم تطابق تأکید نموده‌ است در مقام بیان نظر مشهور حکما بوده است نه نظر خود، چرا که چنین آثاری کتابهای درسی و مرسوم حوزه بوده است و در این موارد نظریه مشهور تبیین می‌گردد. لذا نظریه خاص ایشان در این رابطه بر عدم لزوم تطابق است. این پژوهش از سویی در صدد آن است که تطابق بین عین و ذهن را رد نماید چرا که دلیلی بر تطابق وجود ندارد بلکه ادله‌ای نقلی و تجربی( شهودی) بر عدم تطابق وجود دارد و از سوی دیگر اشکالاتی را که در رابطه با عدم تطابق به وجود می‌آید در ذیل بحث قول به سفسطه پاسخ دهد. اگر این رابطه به درستی تبیین گردد، بسیاری از مشکلاتی که در باب مکاشفات، تعبیر خواب و تجسم اعمال و معاد جسمانی وجود دارد برطرف می‌گردد.

رویکرد غالب در دانش اخلاق، توجه به رفتار و عمل فاعل اخلاقی است و نیات و روحیات درونی اهمیت چندانی ندارد؛ در مقابل رویکردی وجود دارد که در آن روحیات درونی و نیاتِ شخص، مبنا قرار گرفته و نقش اعمال در گام بعدی و از حیث تأثیرات آن بر درون اهمیت پیدا می‎کند. این رویکرد، نگرشی توحیدی به اخلاق است که در آموزه‎ها و تربیت اسلامی تبیین شده است. در این تحقیق ابتدا تفاوت اخلاق توحیدی و غیرتوحیدی بررسی و سپس راهکارهای اسلامیِ اصلاحِ درون تبیین شده است؛ این راهکارها به طور کلی به سه قسم منقسم می‌شوند: علم و آگاهی، افعال جوانحی یا قلبی، و افعال جوارحی یا بیرونی؛ افعال جوانحی نیز به اخلاص یا قصد قربت و تذکر و یادآوری؛ و افعال جوارحی به افعال تعبدی، توصلی و افعال تأثیرگذار مستقیم تقسیم می‌شوند. از نتایج این پژوهش آنکه: محور اخلاق و تربیت اسلامی مبتنی بر اصلاح درون است؛ پرداختن به افعال جوارحی نیز طریقی برای اصلاح درون بوده و به تنهایی موضوعیتی ندارد؛ لذا رفتار نیکو بدون اصلاح درون گاهی بی‌ارزش و گاهی ضد ارزش خواهد بود.

نگارنده پس از بیان مقدماتی در مورد تفسیر قرآن و فرآیند فهم متون، برای تبیین روش تفسیر قرآن به قرآن از دیدگاه علامه سید محمدحسین طباطبایی بر اساس دو کتاب او، المیزان و قرآن در اسلام، رویکرد تفسیری او را بر این مبنا میداند که قرآن در دلالت خود، تامّ و مستقلّ و بینیاز از هر توضیح دیگری حتی روایات است، ولی ما در مرحله فهم قرآن به دلالت اهل بیت نیاز داریم. و این به دلیل علوّ شأن و بلندی معانی آن و ناتوانی ادراک ما از فهم آن است. جنایات دشمنان اهل بیت در ممانعت امت از دسترسی به سخنان تفسیری اهل بیت، ضوابط بهرهگیری از روایات تفسیری، و توضیح جایگاه مخالفان رویکرد طباطبایی عناوین فرعی دیگر مقاله اند.

مکتب تفکیک از جریاناتی است که منکر اعتبار عقل فلسفی و شهود عرفانی بوده و بر پیراسته سازی معارف وحیانی از دست آوردهای بشری تأکید می نماید. کتاب حاضر دارای شش فصل می باشد که عبارتند از : فصل اول: تاریخچه مکتب تفکیک؛ در این فصل از پیشینه فلسفه ستیزی در خراسان، تاریخ مؤسس این مکتب و پیروان وی و عوامل شکل گیری و رواج آن بحث شده است. فصل دوم و سوم: روش شناسی مکتب تفکیک؛در این دو فصل، رویکرد های گوناگون این مکتب در ارزش نقل، عقل و شهود بررسی و نقد شده است. در فصل سوم به اعتراض های عقلی تفکیک بر روش شناسی فلسفی نیز پاسخ داده شده است. فصل چهارم: گزارش و نقد آرای تفکیکیان در خداشناسی و جهان شناسی و انسان شناسی و معادشناسی می باشد. فصل پنجم: بررسی نقدهای تفکیکیان بر فلسفه و عرفان؛ در این فصل در دو بخش، نقدهای روایی و تاریخی مکتب بر روش فلسفی و عرفانی ـ به ویژه آنها که در میان معاصران و در فضای غیر تخصصی طرح می شود ـ بیان و نقد و بررسی شده است. فصل ششم : نتایج و آثار مکتب تفکیک؛ در این فصل، آثار اجتماعی مثبت و منفی جریان تفکیک به صورت گذرا بیان شده است.

حجت‌الاسلام محمدحسن وکیلی پژوهشگر و منتقد مکتب تفکیک در این یادداشت، مطالب مطرح شده از سوی مهدی نصیری، منتقد فلسفه و عرفان را بررسی کرده است.

حجت الاسلام وکیلی، نویسنده کتاب صراط مستقیم و منتقد مهدی نصیری، طی یادداشتی در پاسخ به مطالب منتشر شده توسط مهدی نصیری، به مطلبی تحت عنوان "مجموع اشتباهات تاریخی و علمی منتقد عرفان و فلسفه پرداخت.

حجت‌الاسلام محمدحسن وکیلی پژوهشگر و منتقد مکتب تفکیک در این یادداشت، دو مسئله مطرح شده از سوی مهدی نصیری، منتقد فلسفه و عرفان را بررسی کرده است.

حجت‌الاسلام محمدحسن وکیلی پژوهشگر و منتقد مکتب تفکیک در این یادداشت، مطالب مطرح شده از سوی مهدی نصیری، منتقد فلسفه و عرفان را بررسی کرده است.