جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جلد اول تاریخ فلسفهٔ راتلیج یکی از مهم‌ترین دوره‌ها را در اندیشهٔ بشر در بر می‌گیرد. فلسفه در مدت این دو و نیم قرن، از تفکر نیمه-اسطوره‌ای به حالتی درآمد که در ضمن آن، بسیاری از بنیادی‌ترین پرسش‌های مربوط به جهان و ذهن و رفتار بشر با حدت و شدت مورد بررسی قرار گرفت و تعدادی از ماندگارترین شاهکارهای اندیشهٔ غربی به رشتهٔ تحریر کشیده شد. در مقالات این کتاب نگرش‌ها و متفکران اصلی فلسفهٔ یونان به ترتیب تاریخی معرفی شده‌اند. نگارش هر مقاله‌ای را یکی از صاحب‌نظران برجسته آن حوزه خاص برعهده گرفته، و در نگارش آنها از تعداد زیادی از آثار مهم چند دهه اخیر در این خصوص فلسفه افلاطونی و پیشاافلاطونی بهره برده است. همه آنها، بی آنکه دقت محققانه را از دست بدهد، به شیوه‌ای قابل فهم به نگارش پرداخته‌اند، و نیازهای افراد غیرمتخصص را مد نظر داشته‌اند. موضوعات مطح در این مجلد از تفکر نظری اولیه یونان و بستر فرهنگی و اجتماعی آن تا سوفسطاییان و سقراط را شامل می‌شود و با سه فصل مربوط به سهم ماندگار افلاطون در همه حوزه‌های اصلی فلسفه به پایان می‌رسد.

از نگاه رایل «فلسفه کاوشگری و جستجو است» روندی که هر فیلسوفی باید در پیش گیرد و در عرصه تفکر سرزمین های کشف ناشده را کشف کند. فیلسوف مانند «هر کاوشگری همیشه در حال یادگیری است، دست کم از خودش و در بهترین حالت از خودش و از دیگران.» رایل همین عقیده را در بررسی زندگی و فلسفه افلاطون وجهۀ نظر خویش قرار داده است. از دیدگاه وی افلاطون نیز یک سیر فکری را طی کرده و هرگز زندانی اندیشه و آموزه ای، به ویژه نظریه مثل، نبوده است. کوتاه سخن اینکه «داستان تکوین فلسفی افلاطون هنوز چشم به راه روایت شدن است» و در این کتاب رایل، خود، روایت می کند که افلاطون چگونه افلاطون شد.

پنج رساله شجاعت، دوستی، ایوان، پروناغوراس و مهمانی. در این کتاب ترجمه رسالات لاخس، لوسیس، ایون، و پروتاغوراس از رسالات دوره اول و مهمانی از رسالات دوره دوم از نظر خوانندگان می گذرد. از افلاطون که آثار جاویدش همیشه صاحبنظران را به خود مشغول داشته است رسالات متعدد به یادگار مانده که غالبا به صورت گفت و شنود این فیلسوف شاعرمنش است، افلاطون استاد خود سقراط را مرکز گفتگو و قهرمان مباحثه قرار می دهد. سقراط در جستجوی حقیقت می کوشد و دیگران را نیز با شیوه ای که خاص اوست به این راه می کشد.

از نگاه رایل «فلسفه کاوشگری و جستجو است» روندی که هر فیلسوفی باید در پیش گیرد و در عرصه تفکر سرزمین های کشف ناشده را کشف کند. فیلسوف مانند «هر کاوشگری همیشه در حال یادگیری است، دست کم از خودش و در بهترین حالت از خودش و از دیگران.» رایل همین عقیده را در بررسی زندگی و فلسفه افلاطون وجهۀ نظر خویش قرار داده است. از دیدگاه وی افلاطون نیز یک سیر فکری را طی کرده و هرگز زندانی اندیشه و آموزه ای، به ویژه نظریه مثل، نبوده است. کوتاه سخن اینکه «داستان تکوین فلسفی افلاطون هنوز چشم به راه روایت شدن است» و در این کتاب رایل، خود، روایت می کند که افلاطون چگونه افلاطون شد.

مرگ مسأله انسان است. این موضوع از همان آغاز حیات بشر پیوندی عمیق با نظام فکری فلاسفه داشته است و به مفهومی پایه در اندیشه متفکران تبدیل گردیده است. به همین جهت در مکاتب فلسفی تفاسیر مختلفی از این مفهوم صورت پذیرفته است. افلاطون و صدرا درباره این مفهوم تأملاتی ارائه کرده‌اند. با بررسی آثار افلاطون و صدرا درمی‌یابیم که در آثار این دو فیلسوف همسو با مرگ طبیعی مرگ دیگری با عنوان مرگ ارادی طرح شده است که با تلاش انسان و ایجاد جدایی میان نفس و بدن تحقق می‌یابد. به نظر می‌رسد این مفهوم پیوندی عمیق با معرفت و اخلاق در اندیشة افلاطون و صدرا داشته باشد. مسأله اصلی این نوشتار پرداخت به چیستی مرگ ارادی و بررسی نسبت حاکم میان این مفهوم و معرفت و اخلاق در اندیشة افلاطون و صدرا است. نگارنده سعی دارد با بررسی مقایسه‌ای و به شیوة توصیفی‌ـ‌تحلیلی، مفاهیم گفته را واکاوی کند. برآمد پژوهش حاضر چنین معلوم می‌سازد که در نگاه این دو فیلسوف مرگ ارادی، معرفت و اخلاق کارکردی یگانه به خود می‌گیرند. اهمیت این سنخ نوشته‌ها در این است که حالت انتزاعی مفاهیم متافیزیک فلسفه افلاطون و صدرا در قالب مفاهیم انضمامی مانند مرگ و اخلاق توضیح داده می‌شود.

نیچه، هایدگر، گادامر، اشتراوس و دریدا را می‌توان پنج فیلسوف مهم پست‌مدرن دانست که کوشیدند محدودیت‌های عقل‌گرایی مدرن را آشکار کنند و راهی برای نقد آن بگشایند. اما طرح فکری این پنج متفکر با پیروی از الگویی مشابه شکل گرفته است؛ همۀ آن‌ها، برای گذر از آخرین مرحلۀ سنت فلسفی غربی و کشف معنای اصیل فلسفه‌ورزی، به سرآغاز فلسفۀ غربی یعنی افلاطون رجوع کردند. کاترین زاکرت در این کتاب می‌کوشد ابتدا اندیشۀ این متفکران و مواجهه‌شان با افلاطون را به نحوی دقیق و موشکافانه تبیین کند و توضیح دهد که پست‌مدرن‌بـــودن آن‌هـــا دقیقا چه معنایــــی دارد. سپـــس فلسفــــۀ این متفکران را به عرصۀ عملی پیوند می‌دهد و تبعات سیاسی و اجتماعی آن‌ را می‌کـــاود. حاصـــل کار او کتـابـــی اســـت کــــه هـــــم طرحـــی یکپارچــــه و به‌هم‌پیوسته از تفکر فلسفی غربی برای خواننده مهیا می‌کند و هم نشان می‌دهد که چگونه این پنج فیلسوف، برای عبور از بحران‌های سیاسی و اجتماعی معاصرشان، سنت خود را بازخوانی و نقد کردند.

فلسفه پویشی، به معنای عام، شامل همه دیدگاه هایی است که اصالت را به تغییر و حرکت می دهند نه به سکون و ثبات. دانیل ا. دامبروفسکی استاد فلسفه در دانشگاه سیاتل آمریکا و نویسنده هفده کتاب و ده ها مقاله است. او در این کتاب به ذکر برداشت های مختلف افلاطون شناسان می پردازد و سپس با استناد به متن آثار افلاطون نظیر تیمائوس، سوفسطایی، مهمانی، مرد سیاسی، جمهوری و غیره و نیز آرای اندیشمندان پویشی ای چون وایتهد، هارتس هورن و دیگران نظرهای این گروه از مفسران افلاطونی را تحلیل و از آن ها دفاع می کند. نویسنده معتقد است که تفسیر پویشی از آرای افلاطون می تواند در مقابله با سوء فهمی که در خصوص نظر افلاطون درباره خدا نزد فیلسوفان و متألهان و دینداران ادیان ابراهیمی به طور کلی پدید آمده مفید باشد. وی اظهار می کند کامل ترین روایت فلسفه دین افلاطونی در محاورات پایانی افلاطون آمده است. در سراسر این کتاب دامبروفسکی سعی می کند که موضع هارتس هورن نسبت به افلاطون را با دقت هرچه بیشتر مورد توجه قرار دهد.